1- KIYMETLİ EVRAK NEDİR?
Kıymetli evrak; senet olup, bunların içerdikleri hak, senetten ayrı olarak ileri sürülemediği gibi başkalarına da devredilemez.
2- KIYMETLİ EVRAKIN BORÇLUSU KİMDİR?
2.1- Kıymetli evrakın borçlusu, ancak senedin teslimi karşılığında ödeme ile yükümlüdür.
2.2- Hile veya ağır kusuru bulunmadıkça borçlu, vade geldiğinde, senedin niteliğine göre alacaklı olduğu anlaşılan kişiye ödemede bulunmakla borcundan kurtulur.
3- GENEL OLARAK KIYMETLİ EVRAKIN DEVRİ NASIL OLMALIDIR?
3.1- Mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak kurulması amacıyla kıymetli evrakın devri için her halde senet üzerindeki zilyetliğin devri şarttır.
3.2- Bundan başka emre yazılı senetlerde ciroya, nama yazılı senetlerde yazılı bir devir beyanına da gerek vardır. Bu beyan kıymetli evrakın veya ayrı bir kağıdın üzerine yazılabilir.
3.3- Kanun veya sözleşme ile başkalarının, bu arada, özellikle borçlunun da devre katılmaları zorunluluğu öngörülebilir.
4- KIYMETLİ EVRAK CİRO EDİLİR Mİ?
4.1- Bütün hallerde ciro, poliçenin cirosuna ilişkin hükümler uyarınca yapılır.
4.2- Devir için ciro ve senedin zilyetliğinin geçirilmesi yeterlidir.
5- KIYMETLİ EVRAK NASIL CİRO EDİLEBİLİR?
Devredilebilen bütün kıymetli evrakın, senedin içeriğinden veya niteliğinden aksi anlaşılmadıkça, ciro edilmesi ve zilyetliğin geçirilmesiyle cirantanın hakları ciro edilene devrolunur.
6- SENETLERİN TÜRÜ DEĞİŞTİRİLEBİLİR Mİ?
Senedin türünün değiştirilmesi;
6.1- Nama veya emre yazılı senet, ancak kendisine hak verdiği ve borç yüklediği tüm kişilerin muvafakatiyle hamile yazılı senede dönüştürülebilir. Bu muvafakatin doğrudan senet üzerine yazılması gerekir.
6.2- Hamile yazılı senetlerin nama veya emre yazılı senede dönüştürülebilmesi hususunda da aynı kural geçerlidir. Bu son hâlde hak veya borç sahibi kişilerden birinin muvafakati
bulunmazsa bu dönüştürme, ancak dönüştürmeyi yapan alacaklı ile onun haklarına doğrudan doğruya halef olan kişi arasında hüküm ifade eder.
7- KIYMETLİ EVRAK İPTAL EDİLEBİLİR Mİ?
7.1- Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir.
7.2- Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.
8- KIYMETLİ EVRAK İPTAL HÜKÜMLERİ NELERDİR?
8.1- İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir.
8.2- Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitli türlerine ilişkin özel hükümler uygulanır.
***Çeşitli kıymetli evraka ilişkin özel hükümler saklıdır.
Kaynak: Türk Ticaret Kanunu
