Bu yazıda, İngiltere’de mukim bir firmaya isim hakkı ödemesi yapılması durumunda, Türkiye’deki vergi mevzuatı ve Türkiye–İngiltere çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması kapsamında hangi oranda kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı açıklanmaktadır. Mukimlik belgesi zorunluluğu, %10-%20 vergi farkı ve transfer fiyatlandırması yönünden dikkat edilmesi gereken noktalar detaylandırılmıştır.
Yurt Dışına Yapılan İsim Hakkı Ödemelerinde Tevkifat Oranı Ne Olmalı?
Yurt dışındaki firmalara yapılan isim hakkı (marka, unvan, telif, patent vs.) ödemeleri genellikle gayrimaddi hak bedeli kapsamında değerlendirilir. Türkiye’deki şirketlerin bu tür ödemeleri yaparken kurumlar vergisi kesintisi (tevkifat) yapmaları zorunludur.
İngiltere’ye yapılacak bir isim hakkı ödemesi, bu kapsamda vergilendirilmesi gereken bir işlemdir. Ancak burada iki farklı vergi oranı gündeme gelebilir:
- %10 oranı, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasına göre,
- %15 oranı, iç mevzuata göre. (Oranlar uygulama ve işlem tarihinde farklı olabilir)
İç Mevzuata Göre Uygulama (%15 Tevkifat)
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30/2. maddesine göre, Türkiye’de işyeri veya kanuni merkezi olmayan dar mükellef kuruma yapılan marka, unvan gibi gayrimaddi hak ödemelerinde %15 oranında vergi kesintisi yapılmalıdır.
İlgili madde; (2) Ticarî veya ziraî kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddî hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen kişilerce % 15 (*) oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılır.
(Oranlar uygulama ve işlem tarihinde farklı olabilir)
Anlaşmaya Göre Uygulama (%10 Tevkifat)
Türkiye ile Birleşik Krallık arasında yürürlükte olan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması (Madde 12) gereği, İngiliz firmasının Türkiye’den elde ettiği isim hakkı geliri için uygulanacak azami vergi oranı %10’dur.
Ancak bu orandan faydalanabilmek için tek bir şart vardır:
İngiltere mukimlik belgesi ibraz edilmelidir.
Mukimlik Belgesi Neden Bu Kadar Önemli?
İngiliz firmaya yapılacak ödeme sırasında, eğer mukimlik belgesi ibraz edilmezse, Türkiye, çifte vergilendirme anlaşmasını uygulamak zorunda değildir.
Bu durumda, ödeme iç mevzuata göre değerlendirilir ve %15 oranında vergi kesintisi yapılır.
Not: Mukimlik belgesinin Türkçe tercümesi ve noter/onaylı hali gerekir. Vergi sorumlusu bu belgeyi ödeme sırasında ibraz almalı ve gerektiğinde sunmak üzere saklamalıdır.
Transfer Fiyatlandırması ve Örtülü Kazanç Riski
Bu tür ödemelerde bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta transfer fiyatlandırması konusudur.
Eğer ödeme yapılan İngiliz firma, Türkiye’deki şirketin ilişkili şirketi ise (örneğin ortaklık oranı %76 gibi yüksekse), o zaman bu işlem emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde incelenmelidir.
5520 sayılı Kanunun 13. maddesine göre;
- Bedelin piyasa şartlarına göre belirlenmemesi durumunda,
- Vergi idaresi, bu bedeli “örtülü kazanç dağıtımı” sayabilir.
Bu da hem vergisel risk doğurur hem de ilave tarhiyat, ceza ve faizlerle sonuçlanabilir.
Özetle Uygulama Nasıl Olmalı?
| Durum | Uygulanacak Tevkifat Oranı |
|---|---|
| İngiliz firmaya ödeme + mukimlik belgesi var | %10 (anlaşmaya göre) |
| İngiliz firmaya ödeme + mukimlik belgesi yok | %15 (iç mevzuata göre) |
Ayrıca:
- İlişkili kişi ise transfer fiyatlandırması analizi yapılmalı,
- Ödeme belgeleri ve fiyatlandırma raporları muhafaza edilmeli.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. İngiltere’deki firmaya yapılan isim hakkı ödemesinde hangi oranda vergi kesilir?
Mukimlik belgesi varsa %10, yoksa %15 oranında kesinti yapılır.
2. Mukimlik belgesi nedir?
Firmaların kendi ülkelerinden alacakları, o ülkede tam mükellef olduklarını gösteren resmi belgedir.
3. Mukimlik belgesi ibraz edilmezse ne olur?
Çifte vergilendirme anlaşması uygulanmaz, Türkiye iç hukukuna göre %15 vergi kesilir.
4. İsim hakkı ödemesi gayrimaddi hak bedeli midir?
Evet. Marka, unvan, patent, telif gibi unsurlar bu kapsamdadır.
5. İlişkili kişiye ödeme yapılırsa dikkat edilmesi gereken ne?
Transfer fiyatlandırması ilkelerine uygunluk aranır. Bedel piyasa şartlarına uygun olmalı.
6. Transfer fiyatlandırması nedir?
İlişkili kişiler arasında yapılan işlemlerde, bedelin emsallere uygun şekilde belirlenmesi zorunluluğudur.
7. Gayrimaddi hak bedeli hangi gelir türüdür?
Dar mükellef kurumlar için kurum kazancı niteliğindedir.
8. Sözleşmede ödeme avans olarak yapılırsa da vergi kesilir mi?
Evet. Avans ödemeleri de tevkifat kapsamındadır.
9. Tevkifat yapılmazsa ne olur?
Vergi sorumlusu cezalı tarhiyat ve gecikme faizi ile karşı karşıya kalabilir.
10. Bu ödemeleri beyan etme sorumluluğu kime aittir?
Türkiye’deki şirket, vergi sorumlusu olarak tevkifatı yapmalı ve beyan etmelidir.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü) |
||||
| Sayı | : | B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-KVK-30-2-1019 | 18/11/2011 | |
| Konu | : | İngiliz firmasına yapılacak isim hakkı bedeli üzerinden hangi oranda tevkifat yapılacağı | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şirketinizin %76 oranında ortağı olan … ‘ye isim hakkına karşılık ödeme yapacağınızı belirterek söz konusu bedel üzerinden hangi oranda tevkifat yapmanız gerektiği hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; Kanunun birinci maddesinde sayılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanların sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden dar mükellefiyet esasında vergilendirileceği hükme bağlanmış ve üçüncü fıkrasında da ise dar mükellefiyette kurum kazancını oluşturan kazanç ve iratlar bentler halinde sayılmıştır.
Anılan Kanunun 30 uncu maddesinde, dar mükellefiyete tâbi kurumların maddede bentler halinde sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisikesintisi yapılacağı hükmüne yer verilmiş olup, maddenin ikinci fıkrasında ise ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmıştır. Vergi kesintisi oranları, 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 03.02.2009 tarihinden itibaren gayrimaddi hak bedeli ödemelerinde %20 olarak belirlenmiştir.
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Büyük Britanya Ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Gelir Ve Sermaye Değer Artış Kazançları Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması” 01.01.1989 tarihinden itibaren uygulanmakta olup, söz konusu Anlaşmanın “Gayrimaddi Hak Bedelleri” başlıklı 12 nci maddesinde;
“1. Bir Akit Devlette doğan ve diğer Akit Devletin bir mukimine ödenen gayrimaddi hak bedelleri, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.
2. Bununla beraber, sözkonusu gayrimaddi hak bedelleri, elde edildikleri Akit Devlette ve o Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak gayrimaddi hak bedelinin gerçek lehdarı diğer Akit Devletin bir mukimi ise bu şekilde alınacak vergi gayrimaddi hak bedelinin gayrisafi tutarının yüzde 10’unu aşamayacaktır.
3.Bu maddede kullanılan “gayrimaddi hak bedelleri” terimi, sinema filmleri, radyo-televizyon yayınlarında kullanılan filmler ve bantlar dahil olmak üzere edebi, artistik, bilimsel her nevi telif hakkının veya her nevi patentin, alameti farikanın, desen veya modelin, planın, gizli formül veya üretim yönteminin veya sınai, ticari, bilimsel tecrübeye dayalı bilgi birikiminin kullanma imtiyazı, kullanma hakkı veya satışı ile sınai, ticari, bilimsel teçhizatın kullanma imtiyazı veya kullanma hakkı karşılığında ödenen her türlü bedelleri kapsar.
4. Bir Akit Devlet mukimi olan gayrimaddi hak bedelinin gerçek lehdarı bu bedelin elde edildiği diğer Akit Devlette yer alan bir işyeri vasıtasıyla ticari faaliyette bulunursa veya bir Türkiye mukimi, Birleşik Krallık’da bulunan bir sabit yeri kullanarak Birleşik Krallık’da serbest meslek faaliyetinde bulunursa ve sözkonusu gayrimaddi hak bedelinin ödendiği hak veya varlık ile bu işyeri veya sabit yer arasında etkin bir bağ bulunmaktaysa, bu Maddenin 1 inci ve 2 nci fıkra hükümleri uygulama dışı kalacaktır. Bu durumda olayına göre, bu Anlaşmanın 7 nci veya 14 üncü Madde hükümleri uygulanacaktır.
5. Bir Akit Devletin kendisi, politik alt bölümü, mahalli idaresi veya mukimi tarafından ödenen gayrimaddi hak bedelinin, o Devlette elde edildiği kabul olunacaktır. Bununla beraber, gayrimaddi hak bedelini ödeyen kişi Akit Devletlerden birinin mukimi olsun ya da olmasın, bir Akit Devlette gayrimaddi hak bedelini ödemeye neden olan hak veya varlık ile bağlantılı bir işyerine veya sabit yere sahip olduğunda ve bu gayrimaddi hak bedeli bu işyerinden veya sabit yerden kaynaklandığında, sözkonusu gayrimaddi hak bedelinin işyerinin veya sabit yerin bulunduğu Devlette elde edildiği kabul olunacaktır.
6. Ödenen gayrimaddi hak bedelinin miktarı, ödeyici ile gerçek lehdar arasında veya her ikisi ile bir başka kişi arasında varolan özel ilişki nedeniyle, böyle bir ilişkinin olmadığı durumlarda ödeyici ve gerçek lehdar arasında kararlaştırılacak miktarı herhangi bir nedenle aştığında, bu Madde hükümleri en son bahsedilen miktara uygulanacaktır. Bu durumda ilave ödeme, bu Anlaşmanın diğer hükümleri de dikkate alınarak, her bir Akit Devletin mevzuatı uyarınca vergilendirilebilecektir.”
hükümlerini öngörmektedir.
Diğer taraftan Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan 13.02.2007 tarihli 1 numaralı Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Sirkülerinin “Mukimlik Belgesi İçin Yapılacak Başvuruda İstenen Bilgi ve Belgeler” başlıklı bölümünde; “…Bununla birlikte anlaşmaya taraf diğer ülkede yerleşik (tam mükellef) olanların Türkiye’de elde ettikleri kazanç veya iratların ilgili anlaşma çerçevesinde vergiye tabi tutulabilmesi için de kendi ülkelerinin yetkili makamlarından mukimlik belgesi almaları ve bu belgenin aslı ile noterce veya bu ülkelerdeki Türk konsolosluklarınca tasdik edilecek Türkçe tercümesinin bir örneğini ilgili vergi dairesine veya kendilerine yapılan ödeme üzerinden vergi sorumlularınca vergi tevkifatı yapılması durumunda ise vergi sorumlularına ibraz etmeleri gerekmektedir. Vergi sorumluları teslim aldıkları söz konusu mukimlik belgelerini gerektiğinde yetkili makamlara ibraz etmek üzere muhafaza edeceklerdir. Mukimlik belgesinin ibraz edilememesi durumunda ise ilgili anlaşma hükümleri yerine iç mevzuat hükümlerimiz uygulanacaktır.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, İngiliz firmasına isim kullanım hakkı bedeli olarak yapacağınız “gayrimaddi hak bedeli” niteliği taşıyan ödemeler üzerinden çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının 12 nci maddesi kapsamında %10 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Ancak, söz konusu mukimlik belgesinin ibraz edilmemesi durumunda ilgili anlaşma hükümleri yerine iç mevzuat hükümlerimiz uygulanacağından İngiliz firmasına yapılacak ödemeler üzerinden %20 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Diğer taraftan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” başlıklı 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kurumların ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal ve hizmet alım ya da satımında bulunmaları halinde, kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılacağı; alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemlerin her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirileceği hükmü yer aldığından söz konusu ödeme için bu hükmün göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
…
Özelgedeki oranların güncel halini ilgili mevzuattan kontrol etmeyi unutmayınız!
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
