Girişimciliğe adım atan birçok kişi faaliyetlerine küçük ölçekte, evden üretim yaparak başlar. Bu süreçte çoğu zaman vergiden muaf esnaf belgesi alınarak ticaret yapılır. Ancak zamanla iş büyür ve gelir vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmesi gündeme gelir. Bu noktada en sık sorulan sorulardan biri şudur: “Vergiden muaf esnaf olarak faaliyete başladıysam, daha sonra genç girişimci istisnasından faydalanabilir miyim?”
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın verdiği özelgeye göre bu sorunun yanıtı evet.
Genç Girişimci İstisnası Nedir?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20. maddesi kapsamında, ilk defa gelir vergisi mükellefi olan, 29 yaşını doldurmamış gerçek kişiler için, faaliyete başladıkları yıldan itibaren üç yıl boyunca elde edecekleri gelirlerin 2025 yılında işe başlayanlar için 330.000 TL’sine kadar olan kısmı gelir vergisinden istisna tutulur. Ancak bu istisnadan faydalanabilmek için bazı önemli şartlar vardır:
- İşe zamanında başlanıp yasal sürede bildirilmiş olması,
- Girişimcinin kendi işinde fiilen çalışması ya da işini yönetmesi,
- Faaliyetin şahıs şirketi veya adi ortaklık kapsamında olması ve tüm ortakların şartları taşıması,
- Faaliyetin başkasından devralınmamış olması (ölüm hariç),
- Mevcut bir işletmeye sonradan ortak olunmamış olması.
Vergiden Muaf Esnaflık Genç Girişimci İstisnasını Engeller mi?
Hayır. Gelir Vergisi Kanunu’nun esnaf muafiyeti kapsamında vergiden muaf esnaf belgesiyle faaliyet gösteren bir kişi, daha sonra vergi mükellefi olduğunda genç girişimci istisnasından faydalanabilir. Çünkü bu belgeye sahip olmak, ilk defa gelir vergisi mükellefi olunması şartını ihlal etmez. Bu durum, 292 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde de net şekilde açıklanmıştır.
Yani evde sabun, takı, tekstil ürünleri gibi malları üretip satan, vergiden muaf belgeyle çalışan bireyler, işlerini büyütüp resmi mükellefiyet tesis ettirdiklerinde, yaş ve diğer koşulları da sağlıyorsa genç girişimci desteğinden yasal olarak yararlanabilirler.
Sonuç
Evde üretim yaparak ticarete başlayan ve vergiden muaf esnaf statüsünde bulunan girişimciler, sonrasında resmi mükellefiyet altına girdiklerinde genç girişimcilere tanınan 2025 yılında işe başlayanlar için 330.000 TL’lik gelir vergisi istisnasından yararlanma hakkına sahiptir. Buradaki temel nokta, genç girişimci desteğinin yalnızca ilk kez vergi mükellefi olan kişilere verilmesidir; ancak vergiden muaflık, bu kapsamda engel oluşturmaz.
10 Soru 10 Cevap
1. Genç girişimci istisnası nedir?
29 yaşını doldurmamış kişilere, üç yıl boyunca 330.000 TL’ye (2025) kadar gelir vergisi muafiyeti sağlayan bir uygulamadır.
2. Vergiden muaf esnaf belgesi olan biri bu istisnadan yararlanabilir mi?
Evet, bu belge genç girişimci istisnasına engel teşkil etmez.
3. İlk defa gelir vergisi mükellefi olmak ne demektir?
Adınıza daha önce hiç gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilmemiş olması gerekir.
4. Genç girişimci istisnası hangi faaliyetler için geçerlidir?
Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler için geçerlidir.
5. Bu destekten kaç yıl yararlanabilirim?
Üç vergilendirme dönemi boyunca.
6. Evde satış yapanlar bu istisnadan faydalanabilir mi?
Evet, mükellefiyet tesis ettirdikleri andan itibaren diğer şartları da sağlıyorlarsa faydalanabilirler.
7. Eski bir işletmeyi devralırsam bu hakkı kaybeder miyim?
Evet, istisna devralınan işletmeler için geçerli değildir.
8. Ortaklık halinde girişim yaparsam ne olur?
Tüm ortakların şartları sağlaması gerekir.
9. Mevcut bir işe sonradan ortak olursam istisna geçerli olur mu?
Hayır, mevcut işletmeye sonradan ortak olanlar bu istisnadan yararlanamaz.
10. Beyanname vermek gerekiyor mu?
Evet, kazanç elde edilmese dahi yıllık beyanname verilmesi zorunludur.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir Ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 62030549-120[Mük.20-2021/109]-688595 | 03.09.2021 | |
| Konu | : | Mükellefiyet tesisinden önce vergiden muaf esnaf olunma durumunun genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanmaya engel teşkil edip etmeyeceği | ||
| İlgi | : | 20/01/2021 tarihli ve 375253 sayılı özelge talep formunuz. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; evde kendi ürünlerinizi üretip sattığınız ve faaliyetiniz ile ilgili olarak ilgili vergi dairesinden vergiden muaf olduğunuza dair belgeyi temin ettiğiniz ancak faaliyetinize ilişkin olarak artık adınıza mükellefiyet tesis ettirmeyi düşündüğünüz belirtilerek, mükellefiyet tesisinden önce vergiden muaf esnaf olma durumunuzun genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanılmaya engel teşkil edip etmeyeceği hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmış olup, Başkanlığımız görüşüne aşağıda yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Genç girişimcilerde kazanç istisnası” başlıklı mükerrer 20 inci maddesinde; “Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 Türk lirasına kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır.
1. İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,
2. Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.),
3. Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması,
4. Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,
5. Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması.
İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi hallerinde dahi yıllık beyanname verilir.
Bu istisnanın, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.“
hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalara 292 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Gelir Vergisi Kanununun esnaf muafiyetine ilişkin hükümlerinden yararlanmanız ve bu duruma ilişkin vergiden muaf esnaf belgesine sahip olmanız genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanılabilmesi için gerekli olan “Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi” şartının ihlali sayılmayacak olup, mezkur maddede yer alan diğer şartları da sağlamanız halinde söz konusu istisnadan faydalanmanız mümkün bulunmaktadır.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
Girişimciliğe adım atan birçok kişi faaliyetlerine küçük ölçekte, evden üretim yaparak başlar. Bu süreçte çoğu zaman vergiden muaf esnaf belgesi alınarak ticaret yapılır. Ancak zamanla iş büyür ve gelir vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmesi gündeme gelir. Bu noktada en sık sorulan sorulardan biri şudur: “Vergiden muaf esnaf olarak faaliyete başladıysam, daha sonra genç girişimci istisnasından faydalanabilir miyim?”
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın verdiği özelgeye göre bu sorunun yanıtı evet.
Genç Girişimci İstisnası Nedir?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20. maddesi kapsamında, ilk defa gelir vergisi mükellefi olan, 29 yaşını doldurmamış gerçek kişiler için, faaliyete başladıkları yıldan itibaren üç yıl boyunca elde edecekleri gelirlerin 2025 yılında işe başlayanlar için 330.000 TL’sine kadar olan kısmı gelir vergisinden istisna tutulur. Ancak bu istisnadan faydalanabilmek için bazı önemli şartlar vardır:
- İşe zamanında başlanıp yasal sürede bildirilmiş olması,
- Girişimcinin kendi işinde fiilen çalışması ya da işini yönetmesi,
- Faaliyetin şahıs şirketi veya adi ortaklık kapsamında olması ve tüm ortakların şartları taşıması,
- Faaliyetin başkasından devralınmamış olması (ölüm hariç),
- Mevcut bir işletmeye sonradan ortak olunmamış olması.
Vergiden Muaf Esnaflık Genç Girişimci İstisnasını Engeller mi?
Hayır. Gelir Vergisi Kanunu’nun esnaf muafiyeti kapsamında vergiden muaf esnaf belgesiyle faaliyet gösteren bir kişi, daha sonra vergi mükellefi olduğunda genç girişimci istisnasından faydalanabilir. Çünkü bu belgeye sahip olmak, ilk defa gelir vergisi mükellefi olunması şartını ihlal etmez. Bu durum, 292 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde de net şekilde açıklanmıştır.
Yani evde sabun, takı, tekstil ürünleri gibi malları üretip satan, vergiden muaf belgeyle çalışan bireyler, işlerini büyütüp resmi mükellefiyet tesis ettirdiklerinde, yaş ve diğer koşulları da sağlıyorsa genç girişimci desteğinden yasal olarak yararlanabilirler.
Sonuç
Evde üretim yaparak ticarete başlayan ve vergiden muaf esnaf statüsünde bulunan girişimciler, sonrasında resmi mükellefiyet altına girdiklerinde genç girişimcilere tanınan 2025 yılında işe başlayanlar için 330.000 TL’lik gelir vergisi istisnasından yararlanma hakkına sahiptir. Buradaki temel nokta, genç girişimci desteğinin yalnızca ilk kez vergi mükellefi olan kişilere verilmesidir; ancak vergiden muaflık, bu kapsamda engel oluşturmaz.
10 Soru 10 Cevap
1. Genç girişimci istisnası nedir?
29 yaşını doldurmamış kişilere, üç yıl boyunca 330.000 TL’ye (2025) kadar gelir vergisi muafiyeti sağlayan bir uygulamadır.
2. Vergiden muaf esnaf belgesi olan biri bu istisnadan yararlanabilir mi?
Evet, bu belge genç girişimci istisnasına engel teşkil etmez.
3. İlk defa gelir vergisi mükellefi olmak ne demektir?
Adınıza daha önce hiç gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilmemiş olması gerekir.
4. Genç girişimci istisnası hangi faaliyetler için geçerlidir?
Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler için geçerlidir.
5. Bu destekten kaç yıl yararlanabilirim?
Üç vergilendirme dönemi boyunca.
6. Evde satış yapanlar bu istisnadan faydalanabilir mi?
Evet, mükellefiyet tesis ettirdikleri andan itibaren diğer şartları da sağlıyorlarsa faydalanabilirler.
7. Eski bir işletmeyi devralırsam bu hakkı kaybeder miyim?
Evet, istisna devralınan işletmeler için geçerli değildir.
8. Ortaklık halinde girişim yaparsam ne olur?
Tüm ortakların şartları sağlaması gerekir.
9. Mevcut bir işe sonradan ortak olursam istisna geçerli olur mu?
Hayır, mevcut işletmeye sonradan ortak olanlar bu istisnadan yararlanamaz.
10. Beyanname vermek gerekiyor mu?
Evet, kazanç elde edilmese dahi yıllık beyanname verilmesi zorunludur.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir Ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 62030549-120[Mük.20-2021/109]-688595 | 03.09.2021 | |
| Konu | : | Mükellefiyet tesisinden önce vergiden muaf esnaf olunma durumunun genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanmaya engel teşkil edip etmeyeceği | ||
| İlgi | : | 20/01/2021 tarihli ve 375253 sayılı özelge talep formunuz. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; evde kendi ürünlerinizi üretip sattığınız ve faaliyetiniz ile ilgili olarak ilgili vergi dairesinden vergiden muaf olduğunuza dair belgeyi temin ettiğiniz ancak faaliyetinize ilişkin olarak artık adınıza mükellefiyet tesis ettirmeyi düşündüğünüz belirtilerek, mükellefiyet tesisinden önce vergiden muaf esnaf olma durumunuzun genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanılmaya engel teşkil edip etmeyeceği hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmış olup, Başkanlığımız görüşüne aşağıda yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Genç girişimcilerde kazanç istisnası” başlıklı mükerrer 20 inci maddesinde; “Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 Türk lirasına kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır.
1. İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,
2. Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.),
3. Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması,
4. Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,
5. Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması.
İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi hallerinde dahi yıllık beyanname verilir.
Bu istisnanın, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.“
hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalara 292 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Gelir Vergisi Kanununun esnaf muafiyetine ilişkin hükümlerinden yararlanmanız ve bu duruma ilişkin vergiden muaf esnaf belgesine sahip olmanız genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanılabilmesi için gerekli olan “Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi” şartının ihlali sayılmayacak olup, mezkur maddede yer alan diğer şartları da sağlamanız halinde söz konusu istisnadan faydalanmanız mümkün bulunmaktadır.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
