Türkiye’de eğitim kurumları, özellikle üniversiteler, öğrencilerin eğitim-öğretim ücretlerini farklı ödeme yöntemleriyle tahsil edebilmektedir. En yaygın uygulamalardan biri ise kredi kartı ile taksitli ödeme sistemidir. Ancak bu ödemelerden kaynaklanan banka komisyonlarının Katma Değer Vergisi (KDV) ve Vergi Usul Kanunu (VUK) yönünden nasıl değerlendirileceği sıkça merak edilmektedir. Bu yazıda, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın görüşüne dayalı olarak, üniversite ücretlerinde kredi kartı komisyonlarının belge düzenine ve KDV uygulamasına etkisini inceleyeceğiz.
KDV Kanunu Açısından Değerlendirme
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre:
- Eğitim-öğretim hizmetleri, ticari bir faaliyet niteliği taşıdığından KDV’ye tabidir.
- Matrah, hizmetin karşılığını oluşturan bedeldir. Bu bedel; para, mal veya menfaat gibi her türlü değerleri kapsar.
- Kanunun 24. maddesi, ambalaj, sigorta, komisyon ve benzeri giderlerin matraha dahil olduğunu açıkça belirtmektedir.
Bu çerçevede:
- Üniversite tarafından verilen eğitim hizmeti için düzenlenecek faturada, eğitim bedeli üzerinden KDV hesaplanacaktır.
- Bankanın tahsil ettiği komisyon, üniversitenin hizmet bedelinden düşülse dahi, KDV matrahını değiştirmemektedir.
- Eğer banka, komisyonu doğrudan öğrenciye yansıtıyorsa, bu komisyon için üniversite tarafından ayrıca KDV hesaplanmaz.
Vergi Usul Kanunu Açısından Belge Düzeni
213 sayılı VUK hükümlerine göre:
- Faturalar, malın teslimi veya hizmetin yapılmasından itibaren en geç 7 gün içinde düzenlenmelidir.
- Üniversitenin eğitim hizmeti karşılığında düzenleyeceği fatura, hizmetin tamamı üzerinden olmalıdır.
- Eğer komisyon bedeli öğrenciye yansıtılıyorsa, bu tutar da faturaya dahil edilmeli veya ayrıca fatura düzenlenmelidir.
- Ancak komisyon bedeli bankalarca doğrudan öğrenciye yansıtılıyor ve üniversiteye herhangi bir ödeme yapılmıyorsa, üniversitenin bu bedel için fatura düzenlemesine gerek bulunmamaktadır.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Eğitim hizmetinin KDV’si, hizmet bedeli üzerinden hesaplanacaktır.
- Banka tarafından tahsil edilen komisyon, üniversite açısından KDV matrahını azaltmaz.
- Komisyonun öğrenciye yansıtılması durumunda, bu bedel faturaya dahil edilmeli veya ayrıca belgelendirilmelidir.
- Üniversiteler, belge düzeninde hem KDV Kanunu hem de VUK hükümlerine uygun hareket etmelidir.
Sonuç
Üniversiteler tarafından kredi kartı ile taksitli olarak tahsil edilen eğitim-öğretim ücretlerinde banka komisyonlarının durumu, KDV ve belge düzeni açısından farklı şekilde değerlendirilmektedir. Banka komisyonunun üniversiteye değil, doğrudan öğrenciye yansıtılması halinde, üniversitenin bu tutar için KDV hesaplamasına veya fatura düzenlemesine gerek yoktur. Ancak komisyonun üniversiteye yansıtıldığı durumlarda, bu bedel belgelere dahil edilmelidir.
Soru-Cevap Bölümü
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Üniversite eğitim hizmeti KDV’ye tabi midir? | Evet, verilen eğitim-öğretim hizmeti KDV’ye tabidir. |
| Kredi kartı komisyonu KDV matrahını düşürür mü? | Hayır, hizmet bedelinden komisyon kesilse bile KDV matrahı değişmez. |
| Üniversite faturayı hangi bedel üzerinden düzenlemelidir? | Eğitim hizmetinin toplam bedeli üzerinden düzenlemelidir. |
| Banka komisyonunu doğrudan öğrenci öderse üniversite fatura keser mi? | Hayır, bu durumda üniversitenin fatura düzenlemesine gerek yoktur. |
| Komisyon üniversiteye yansıtılırsa ne yapılır? | Bu tutar fatura bedeline eklenmeli veya ayrıca belgelendirilmelidir. |
| Fatura düzenleme süresi nedir? | Hizmetin ifasından itibaren en geç 7 gün içinde düzenlenmelidir. |
| Banka komisyonları VUK açısından nasıl değerlendirilir? | Tevsik zorunluluğu olan giderler arasında yer alır, belge ile kayıtlanmalıdır. |
| Öğrencilere yansıtılan komisyon tutarı için KDV hesaplanır mı? | Evet, komisyon üniversite tarafından öğrenciye yansıtılırsa KDV’ye tabidir. |
| Kredi kartı ile yapılan ödemeler için özel düzenleme var mı? | Evet, komisyonların kime yansıtıldığına göre farklı vergisel uygulamalar vardır. |
| Üniversiteler hangi belgeleri düzenlemek zorundadır? | Fatura veya fatura yerine geçen vesikalar düzenlenmelidir. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 27575268-105[227-2019-536]-311469 | 17.11.2020 | ||
| Konu | : | Üniversiteye ait eğitim-öğretim ücretinin kredi kartı ile taksitler halinde ödenmesinden kaynaklı oluşan komisyon farkları için belge düzeni hk. | |||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; Üniversitenize ait eğitim-öğretim ücretlerinin ödenmesinde anlaşmalı olduğunuz …bank tarafından kredi kartına dört eşit taksit uygulandığı ve … yıllık öğretim ücretinin 1/2’lik kısmının banka hesabınıza yatırıldığı, kredi kartına uygulanan taksit nedeniyle oluşan komisyon bedellerinin ise ilgili Banka tarafından alındığı, Üniversiteniz tarafından verilen söz konusu eğitim-öğretim hizmeti nedeniyle öğrenciler adına düzenlenecek faturanın, bahse konu banka komisyon bedeli dahilinde mi yoksa banka komisyon bedeli haricinde mi düzenlenmesi gerektiği hususunda Başkanlığımız görüşünü talep ettiğiniz anlaşılmıştır.
I- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
– (1/1) maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zırai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,
– (4/1) maddesinde, hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin, bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,
– 10 uncu maddesinde, vergiyi doğuran olayın mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması anında, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında meydana geldiği,
– 20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde, matrahın bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği,
– (24/b) maddesinde, ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurların matraha dahil olduğu,
– (25/a) maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticari teamüllere uygun miktardaki iskontaların, (25/b) maddesinde ise hesaplanan KDV’nin matraha dahil olmadığı
hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, Üniversiteniz tarafından verilen eğitim-öğretim hizmetinin bedeli üzerinden KDV hesaplanması gerekmekte olup, bu bedelin bir kısmının banka tarafından komisyon olarak alınmasının bu duruma etkisi bulunmamaktadır. Diğer taraftan, kredi kartı ile taksit yapılarak ödenen eğitim-öğretim hizmet bedeli için bankalarca, söz konusu eğitim-öğretim bedeline ilave olarak ödemeyi yapandan bir komisyon alınması durumunda, bu kısım nedeniyle Üniversitenizce KDV hesaplanmaması gerektiği tabiidir.
II- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmü yer almakta olup, söz konusu kayıtların, Kanunun 229 uncu ve müteakip maddelerinde yer alan veya Bakanlığımıza verilen yetkiye dayanılarak kullanılma zorunluluğu getirilen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda, aynı Kanunun;
– 229 uncu maddesinde, faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu,
– 231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde, faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği ve bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı,
– 232 nci maddesinde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin; birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, serbest meslek erbabına, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere ve vergiden muaf esnafa sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunların da fatura istemek ve almak mecburiyetinde olduğu; yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (1.1.2020’den itibaren) 1.400,-TL’yi geçmesi veya bedeli (1.1.2020’den itibaren) 1.400,-TL’den az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesinin mecburi olduğu
hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, Üniversiteniz tarafından verilen eğitim-öğretim hizmetine ilişkin faturanın, genel hükümler çerçevesinde, verilen hizmetin bedeli üzerinden düzenlenmesi gerekmekte olup, bu bedelin bir kısmının banka tarafından komisyon olarak alınmasının bu duruma etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca, üniversite eğitim-öğretim hizmeti ücretlerinin öğrencilerinizden kredi kartı ile taksitli olarak tahsiline ilişkin olarak ilgili bankaya ödediğiniz komisyon bedelinin, öğrencilere yansıtılması halinde, bu tutarın da söz konusu fatura bedeline dahil edilmesi veya bu tutar için ayrıca fatura (fatura düzenlenmesinin zorunlu olmadığı durumlarda fatura yerine geçen vesika) düzenlemeniz icap etmektedir.
Ancak, kredi kartı ile taksit yapılarak ödenen eğitim-öğretim hizmet bedeli için bankalarca, söz konusu eğitim-öğretim bedeline ilave olarak doğrudan ödemeyi yapandan bir komisyon alınması durumunda, bu tutar için Üniversitenizce fatura düzenlenmesi söz konusu olmayacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
