Ticari hayatta sık karşılaşılan hususlardan biri, mal alım sözleşmesinin ifa edilmeden feshedilmesi ve satıcı tarafından düzenlenmiş faturanın akıbetidir. Sözleşmenin ihtilaf nedeniyle bozulması halinde, mallar teslim alınmamış olsa dahi kayıtların düzeltilmesi için alıcı tarafından fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın bu özelgesi, bu durumda düzenlenecek faturanın nasıl tanzim edileceğini ve KDV gösteriminin zorunluluğunu teknik çerçevede açıklığa kavuşturmaktadır.
İade faturası” kavramı mevzuatta var mı?
Vergi Usul Kanununda “iade faturası” başlıklı bir belge türü düzenlenmiş değildir. Ancak mal iadesi, işlemden vazgeçme veya sözleşmenin feshi suretiyle ilişkinin ortadan kalktığı hallerde, matrah ve KDV’nin düzeltilmesi için VUK kapsamında fatura düzenlenmesi gerekir.
Bu nedenle piyasada “iade faturası” olarak anılan belge aslında düzeltme amaçlı faturadır.
Düzeltme faturasında tutar ve KDV ayrı ayrı mı gösterilir?
Evet. KDV Kanunu’nun 35 inci maddesi uyarınca matrahta değişiklik doğuran işlem düzeltmesinde belgelendirme yapılırken, faturada:
- Mal bedeli ayrı,
- KDV ayrı
gösterilmeli, KDV Genel Uygulama Tebliği uyarınca KDV ayrıca hesaplanmalıdır.
Ayrıca faturaya iade/düzeltme amacını belirten açıklayıcı bir şerh düşülmesi gerekir.
Kayıt ve düzeltme hangi dönemde yapılır?
Matrah değişikliğine konu olay hangi vergilendirme döneminde gerçekleşmişse düzeltme de o dönemde yapılmalıdır. Düzeltme sonrasında alıcı indirilecek KDV’yi, satıcı hesaplanan KDV’yi aynı dönemde revize eder.
Sonuç
- İhtilaf nedeniyle mal alınmaması halinde düzeltme faturası zorunludur.
- Faturada bedel ve KDV kalemleri ayrı ayrı gösterilmelidir.
- Faturada iade/düzeltme amacını belirten şerh yer almalıdır.
- Düzeltme işlemi KDV Kanunu’nun 35 inci maddesi çerçevesinde ilgili dönemde yapılır.
- “İade faturası” ibaresi mevzuatta yer almamakla birlikte uygulamada isimlendirme olarak kabul görmektedir.
10 soru – 10 cevap (sade metin tablo)
S: Teslim alınmayan mallar için fatura düzeltmesi zorunlu mudur?
C: Evet, kayıtların düzeltilmesi için fatura düzenlenmelidir.
S: “İade faturası” mevzuatta var mı?
C: Hayır, isim piyasa terimidir; düzeltme faturası kapsamında değerlendirilir.
S: Düzeltme faturasında KDV ayrı gösterilir mi?
C: Evet, mal bedeli ve KDV ayrı yazılmalıdır.
S: KDV düzeltmesi hangi dönemde yapılır?
C: Olayın gerçekleştiği vergilendirme döneminde.
S: Sözleşmenin feshi teslim sayılır mı?
C: Mal teslimi yoksa sadece düzeltme belgelendirilir.
S: Alıcı indirilecek KDV’yi nasıl düzelterek kaydeder?
C: Düzenlenen düzeltme faturası ile indirim revize edilir.
S: Satıcı açısından bu işlem nasıl kayıtlanır?
C: Hesaplanan KDV ilgili dönemde düzeltilir.
S: Faturaya açıklama yazılması zorunlu mudur?
C: Evet, şerhle düzeltme amacı belirtilmelidir.
S: Mal bedeli tek kalemde yazılabilir mi?
C: Hayır, KDV ayrıca gösterilmelidir.
S: Bu işlem iade değil iptal sayılır mı?
C: Vergisel açıdan matrah düzeltmesidir; iptal/iade ayrımı isimlendirmededir.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü |
||||
| Sayı | : | 95462982-105[VUK.ÖZLG-16-41]-148185 | 29.12.2017 | |
| Konu | : | Mal alımlarına ilişkin olarak imzalanan sözleşmenin feshinden dolayı teslim alınamayan mallar için düzenlenecek iade faturası hk. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ileride yapılacak mal alımlarına ilişkin olarak imzalanan sözleşmeye istinaden satıcı tarafından adınıza fatura düzenlenmiş olduğu, ancak satıcı firma ile aranızda yaşanan ihtilaf nedeniyle ilgili malların alımından vazgeçilmiş olduğu, bu kapsamda düzenlenecek iade faturasında “tutar” ve “KDV” bedellerinin ayrı ayrı gösterilip gösterilmeyeceği hususunda Başkanlığımızdan görüş talep ettiğiniz anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 227 nci maddesinin birinci fıkrası, “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.“,
– 229 uncu maddesi, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.“,
– 230 uncu maddesi, “Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:
…
4. Malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı;
…“,
– 232 nci maddesi, “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2. Serbest meslek erbabına;
3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;
3. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5. Vergiden muaf esnafa
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.“
hükümlerine amirdir.
Bunun yanı sıra, mezkûr Kanun ve ilgili ikincil mevzuatta “iade faturası” şeklinde bir düzenleme yer almamakla birlikte, mal iade işlemleri de teslim kapsamında değerlendirilmekte ve Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde belgelendirilmesi aranmaktadır.
Diğer taraftan, Katma Değer Vergisi Kanununun;
– 34 üncü maddesinde, “Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait Katma Değer Vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebilir.“,
– 35 inci maddesinde, “Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vukubulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vukubulduğu dönem içinde düzeltilir.“
hükümleri yer almaktadır.
Ayrıca, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin;
– (III/C-5) bölümünde, “3065 sayılı Kanunun 34 üncü maddesine göre, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV’nin indirilebilmesi için aşağıda sayılan iki şartın gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
a) Vergi, alış faturası veya benzeri vesikalar ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmeli,
b)Söz konusu vesikalar, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla kanuni defterlere kaydedilmelidir.
Öte yandan, yukarıda da belirtildiği üzere verginin indirim konusu yapılabilmesi için fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesi gerekmektedir.“,
– (III/C-5.1) bölümünde, “3065 sayılı Kanunda geçen fatura ve benzeri vesika tabiri Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade etmektedir.
KDV mükellefleri, düzenleyecekleri bu vesikalarda KDV’yi hesaplayıp, satış bedelinden ayrı olarak göstereceklerdir.“
açıklamaları yer almaktadır.
Buna göre, yapılan sözleşmenin ihtilaf sebebiyle bozulması sonrasında teslim alınamayan mallar için düzeltme işlemi kapsamında fatura düzenlenmesi gerekmekte olup, faturada tutar ve KDV bedellerinin ayrı ayrı gösterilmesi ve bu faturaya düzeltme amaçlı/iade faturası olduğunu belirten bir şerh düşülmesi icap etmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
