Tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların kiralanması karşılığında elde edilen kira gelirleri, 4572 sayılı Kanun kapsamında vergi, resim ve harç istisnasına tabi tutulur. Bu nedenle yapılan kira ödemeleri üzerinden gelir veya kurumlar vergisi tevkifatı uygulanmaz.

Kooperatiflerden Kiralanan Taşınmazlarda Tevkifat Yükümlülüğü Var mı?

Kamu kurumları, özel sektör veya tüzel kişiler tarafından tarım satış kooperatiflerine ait taşınmazların kiralanması durumunda, kira ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı (kesinti) yapılıp yapılmayacağı sorusu sıkça gündeme gelmektedir.

2024 tarihli Gelir İdaresi Başkanlığı görüşüne göre, 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun kapsamında kurulan kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması halinde, vergi kesintisi yapılması gerekmemektedir.

Kurumlar Vergisi Kanunu Ne Diyor?

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesi, kurumlara yapılan kira ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapılacağını düzenler. Ayrıca, 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği de, kooperatiflerin muaf ya da mükellef olmasına bakılmaksızın, taşınmaz kiralamalarında vergi kesintisi yapılacağını açıklar.

Ancak bu genel hükme rağmen, 4572 sayılı Kanun’un 6. maddesi, tarım satış kooperatiflerinin taşınmaz gelirlerini her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutar. Bu özel hüküm, genel kuralın önüne geçer.

4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunun “Muafiyet ve İstisnalar” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde, sermaye ve yedek akçeleri ile taşınmaz malları ve bunların gelirleri, ihtiyaçları için satın aldıkları ve alacaklarını tahsil gayesiyle mülk edindikleri taşınmaz malları ve bunların bir önceki sahiplerine geri verilmesi işlemi ile gayrimenkullerine ilişkin cins ve nev`i, isim ve unvan değişiklikleri ile tashihleri her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

4572 Sayılı Kanunun Sağladığı Vergi İstisnası

4572 sayılı Kanun’un 6. maddesi, kooperatiflerin:

  • Sahip oldukları taşınmazlar,
  • Bu taşınmazlardan elde ettikleri gelirler,
  • Satın alma, tahsilat amaçlı edinim ve iade işlemleri,

gibi birçok işlemi vergi, resim ve harçtan istisna tutar.

Dolayısıyla, bu kooperatiflere ait bir taşınmazın kiralanması ve kira ödemesi karşılığında:

  • Gelir vergisi stopajı (GVK 94)
  • Kurumlar vergisi kesintisi (KVK 15)

yapılmayacaktır.

Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

  • İstisna yalnızca 4572 sayılı Kanun kapsamındaki kooperatif ve birlikler için geçerlidir.
  • Diğer türdeki kooperatifler için vergi tevkifatı uygulanabilir.
  • Kiraya veren kooperatifin söz konusu yasa kapsamında kurulmuş olması gerekir.
  • Kira ödemeleri yapılırken, istisna hükmüne dayanılarak kesinti yapılmamalıdır.

 

10 Soru 10 Cevap

1. Tarım satış kooperatifleri kira geliri elde ettiğinde vergi kesintisi yapılır mı?
Hayır, 4572 sayılı Kanun gereği yapılmaz.

2. Bu muafiyet hangi yasal düzenlemeye dayanır?
4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun’un 6. maddesine.

3. Kooperatifin türü önemli midir?
Evet, sadece 4572 sayılı Kanun’a tabi kooperatifler bu muafiyetten yararlanabilir.

4. Kira ödemesi yapan kurum stopaj yapmak zorunda mı?
Hayır, istisna kapsamında ise vergi tevkifatı yapılmaz.

5. Muafiyet taşınmazın her türlü gelirini kapsar mı?
Evet, taşınmazdan elde edilen tüm gelirler bu kapsamdadır.

6. Tevkifat yapılırsa ne olur?
İlgisiz şekilde yapılan tevkifat iade konusu olabilir.

7. Gelir vergisi açısından istisna var mı?
Evet, kira ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmaz.

8. Kurumlar vergisi açısından tevkifat var mı?
Hayır, 5520 sayılı Kanuna rağmen özel yasa istisna sağlar.

9. Diğer kooperatifler de bu istisnadan yararlanabilir mi?
Hayır, sadece 4572 sayılı Kanun kapsamındaki birlik ve kooperatifler yararlanır.

10. Muafiyet belgeyle mi ispatlanır?
Gerekirse kooperatifin bağlı olduğu yasa ve unvan belgelenebilir.

ÖRNEK ÖZELGE

 

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı : E-38418978-125[15-2023/10]-70799 02.02.2024
Konu : Kooperatife Ait Taşınmazın Kiralanması Karşılığında Yapılan Kira Ödemeleri Üzerinden Vergi Tevkifatı Yapılıp Yapılmayacağı
İlgi :

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanuna göre kurulan S.S. … Tarım Satış Kooperatifleri Birliği ve S.S. … Tarım Satış Kooperatifinin mülkiyetinde bulunan depoların Genel Müdürlüğünüze kiralanması karşılığında yapılacak kira ödemelerinden vergi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımızdan görüş talep edildiği anlaşılmıştır.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinde kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden maddenin birinci fıkrasında sayılanlarca vergi kesintisi yapılacağı hüküm altına alınmış olup 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “15.3.2.1. “Kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan kira ödemeleri” başlıklı bölümünde de, Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılacağı, söz konusu kira ödemeleri üzerinden yapılacak vergi kesintisinde, kooperatifin türünün, mükellef veya muaf olup olmamasının bir öneminin bulunmadığı açıklamalarına yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunun “Muafiyet ve İstisnalar” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde, sermaye ve yedek akçeleri ile taşınmaz malları ve bunların gelirleri, ihtiyaçları için satın aldıkları ve alacaklarını tahsil gayesiyle mülk edindikleri taşınmaz malları ve bunların bir önceki sahiplerine geri verilmesi işlemi ile gayrimenkullerine ilişkin cins ve nev`i, isim ve unvan değişiklikleri ile tashihleri her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, S.S. … Tarım Satış Kooperatifleri Birliği ve S.S. … Tarım Satış Kooperatifinin mülkiyetinde bulunan gayrimenkullerin Genel Müdürlüğünüze kiralanması neticesinde anılan Birlik ve Kooperatife yapılacak kira ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapılmaması gerekmektedir.

…

Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Önceki Yazılar