Bir firmanın stoklarında yer alan inşaat malzemelerinin kendi bünyesinde yapılan inşaatlarda kullanılması durumunda, bu işlem için fatura kesilmesine gerek yoktur. Ancak uygun iç belge düzeni ve muhasebe kaydı yapılmalıdır.
İnşaat şirketleri için önemli bir belge düzeni sorusu açıklığa kavuştu:
Şirketiniz inşaat malzemeleri satışı yapıyor ve aynı zamanda müteahhitlik faaliyeti yürütüyorsa, stoklarınızda bulunan demir, beton, çimento gibi malzemeleri kendi inşaatlarınızda kullanmanız halinde bu işlem bir satış değil, şirket içi kullanım sayılır. Bu nedenle, fatura düzenlenmesine gerek yoktur.
Mevzuat Ne Diyor?
Vergi Usul Kanunu (VUK) 227. madde:
“Kayıtların tevsiki mecburidir.”
Ancak:
Bu kayıt, her zaman fatura ile yapılmak zorunda değildir. Eğer mal üçüncü kişiye değil, işletmenin kendi üretim süreci içinde kullanılıyorsa, bu bir satış sayılmaz ve fatura düzenlenmesi gerekmez.
Örnek Durum:
-Şirketin faaliyeti: İnşaat malzemeleri satışı ve bina inşaatı
-Stokta: Demir, çimento, beton
-Kullanım: Şirketin kendi konut, ofis veya ticari bina inşaatında
-Sonuç: Fatura düzenlenmez; iç belge ile muhasebeleştirilir.
Peki Kayıtlar Nasıl Yapılmalı?
–Stoktan çıkış belgesi (ambar fişi, sevk belgesi vs.) düzenlenmeli
-Kullanım yeri (inşaat projesi, ada-parsel bilgisi) belirtilmeli
-Sarf edilen malzeme tutarı maliyet hesabına aktarılmalı
-İlgili giderler inşaat maliyetine dahil edilmeli
e-Fatura Gerekli mi?
Hayır. Çünkü satış işlemi yoktur. e-Fatura veya kağıt fatura düzenlenmesi zorunlu değildir. Ancak fatura yerine geçen firma içi belgeler ile kayıtlar desteklenmelidir.
Önemli Not:
Bu belge düzeni yaklaşımı;
-Ruhsat ve iskan işlemleri,
-Su/elektrik abonelikleri,
-Yapı denetim başvuruları gibi resmi süreçlerde de kullanılmak üzere
inşaat projesi ile ilişkilendirilmiş, içerikli belge düzenini gerektirir.
10 Soru 10 Cevap:
1. Şirket kendi inşaatında kullandığı malzeme için fatura kesmeli mi?
Hayır, satış işlemi olmadığı için gerekmez.
2. Bu kullanım nasıl belgelenecek?
İç belge (ambar fişi, sarf fişi vb.) ile.
3. Fatura kesilmeden maliyet kaydı yapılabilir mi?
Evet, iç belgelerle muhasebe kaydı mümkündür.
4. e-Fatura zorunluluğu var mı?
Hayır, bu işlem fatura düzeni dışında değerlendirilir.
5. Kullanılan malzemeler nereye kaydedilir?
İnşaat projesine ait maliyet hesaplarına.
6. Denetimde sorun olur mu?
Hayır, uygun iç belge düzeni varsa sorun teşkil etmez.
7. Bu durum hangi kanunla düzenlenmiştir?
Vergi Usul Kanunu (özellikle 227 ve 229. maddelerle).
8. Satış gibi gösterilirse ne olur?
Hatalı olur. KDV yükü oluşur ve gereksiz vergi doğar.
9. Ruhsat ve abonelik işlemleri için belge istenir mi?
Evet, malzeme kullanımını gösteren belgeler istenebilir.
10. Yapılan kayıt gider mi sayılır?
Evet, inşaat maliyetine dahil edilir.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Ankara Defterdarlığı Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-27575268-105[2024-385]-621026 | 28.10.2024 | |
| Konu | : | Esas faaliyet konusu inşaat malzemeleri satışı olan şirketin stoklarında bulunan emtiaları yine işletme bünyesinde yapılmakta olan inşaatlarında kullanması halinde belge düzeni hk | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; şirketinizin ana faaliyet konusunun inşaat malzemeleri satışı olduğu, bu faaliyetinizin yanı sıra inşaat müteahhitliği faaliyetiyle de iştigal ettiğiniz, söz konusu faaliyetleriniz kapsamında, şirketinizin stoklarında yer alan emtiaların, yine şirketiniz bünyesinde yapılmakta olan inşaatlarda kullanılması nedeniyle inşaatın maliyetini oluşturan söz konusu emtia bedellerinin şirketiniz adına düzenlenecek olan fatura ile tevsik edilmesi zorunluluğunun doğduğu, bu şekilde işletmeniz stoklarında yer alan ve yine işletme bünyesinde kullanılmakta olan emtia bedellerinin, şirketiniz adına düzenlenecek fatura ile tevsik edilerek, kayıtlara gelir ve aynı tutar üzerinden kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınacağı, ayrıca, inşaatın imalat sürecine başlanabilmesi, su, elektrik abonelik sözleşmelerinin yapılabilmesi veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından atanan yapı denetim firmalarının onayından geçip iskan başvurusunda bulunulabilmesi için de, söz konusu muhtelif kurumlara, inşaatlarınızın ada ve parsellerinin açıkça görüleceği şekilde, imalatta kullanılan, en başta demir ve beton faturaları olmak üzere söz konusu inşaat malzemelerinin tevsikine yönelik düzenlenmiş olan faturaların ibrazının gerektiği, buna göre, işletmenizin stoklarında yer alan emtiaların çeşitli nedenlerle işletme bünyesinde kullanılması durumunda, söz konusu emtia bedellerinin şirketinizin kendi adına düzenleyeceği fatura ile tevsik edilip edilemeyeceği, e-Fatura kayıtlı kullanıcısı olan şirketiniz tarafından bu kapsamda düzenlenecek olan faturaların da e-Fatura olarak düzenlenmesinin uygun olup olmayacağı hususlarında Defterdarlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 171 inci maddesinde, mükelleflerin bu Kanuna göre tutmaları gereken defterleri vergi uygulaması bakımından bu maddede yazılı maksatları taşıyacak şekilde tutacakları; 175 inci maddesinde ise mükelleflerin, anılan Kanunun 171 inci ve müteakip maddelerinde belirtilen maksat ve esaslara uymaları şartıyla defterlerini ve muhasebelerini işlerinin bünyesine uygun olarak diledikleri usul ve tarzda tanzim etmekte serbest oldukları belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 227 nci maddesinde de, “Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmü yer almakta olup, söz konusu kayıtların ise mezkûr Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan veya Bakanlığımıza verilen yetkilere dayanılarak kullanılması/düzenlenmesi uygun görülen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda, mezkûr Kanunun;
– 229 uncu maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.“,
– 232 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
1.Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2.Serbest meslek erbabına;
3.Kazançları basit usulde tesbit olunan tüccarlara;
4.Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5.Vergiden muaf esnafa.
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tesbit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 50.000.000 lirayı (556 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1/1/2024’ten itibaren 6.900 TL) geçmesi veya bedeli 50.000.000 liradan (556 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1/1/2024’ten itibaren 6.900 TL) az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.”
hükümleri yer almaktadır.
Öte yandan, 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgelerin elektronik ortamda düzenlenmesine yönelik usul ve esaslar belirlenmiş olup, söz konusu Genel Tebliğin; “IV.1. e-Fatura Uygulaması” başlıklı bölümünde “…
Bu Tebliğde düzenlenen e-Fatura belgesi, yeni bir belge türü olmayıp, kâğıt ortamdaki “Fatura” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.”
açıklamalarına yer verilmiştir.
Bu bağlamda, somut durumda bir firmanın stoklarında yer alan ham madde, yarı mamul veya mamullerin firmanın kendi birimleri arasındaki dolaşımı Vergi Usul Kanunu uygulaması bakımından bir satış işlemi olmadığından bu tür firma içi emtia dolaşımları için fatura düzenlenmesine gerek bulunmamakta olup, söz konusu işlemin firmanın kendi iş süreci içerisinde düzenleyeceği belgelerle kayıt altına alınması ve bu belgelere istinaden muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmesi gerekmektedir.
Buna göre, şirketinizin inşaat malzemeleri satış faaliyetine ilişkin olarak stoklarında yer alan emtianın (demir, beton, kum, çimento, tuğla vb.), yine kendi bünyenizde ikamet amaçlı olan veya olmayan binaların inşaatı faaliyeti kapsamında sarf etmeniz veya kullanmanız halinde, müşteriye satılan bir mal veya yapılan bir iş söz konusu olmadığından kendi adınıza fatura düzenlenmenize gerek bulunmamakta olup, söz konusu işlemin firmanızın kendi iş süreciniz içerisinde düzenleyeceğiniz belgelerle kayıt altına alınmanız ve bu belgelere istinaden muhasebe kayıtlarını yapmanız icap etmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
