Personel taşımacılığı sektöründe belediyeler tarafından verilen servis taşımacılığı kartları, uzun yıllar ücretsiz olarak dağıtılmıştır. Ancak bazı belediyeler, bu uygulamayı değiştirerek söz konusu kartları bedelli hale getirmiştir. Bu durumda, daha önce bedelsiz alınan kartların şirket aktifine alınıp alınamayacağı konusu, Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümleri çerçevesinde değerlendirilmelidir.
1. Vergi Usul Kanunu Kapsamında Kartların Niteliği
213 sayılı VUK’un ilgili hükümlerine göre:
- 186. madde: Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dahil iktisadi kıymetlerdir.
- 191. madde: Envantere alınan iktisadi kıymetler, değerleme esaslarına göre kaydedilir.
- 258. madde: Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasına yönelik iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.
Dolayısıyla, bedelsiz alınan servis kartları da işletme faaliyetinde kullanıldığı için iktisadi kıymet olarak envantere alınmalıdır.
2. İz Bedeli ile Takip Zorunluluğu
Bedelsiz elde edilen ve gerçek değeri olmayan bu tür kıymetler, iz bedeli üzerinden muhasebeleştirilir.
- 13 Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca iz bedeli 1 kuruş olarak belirlenmiştir.
- Bu şekilde, kartlar şirket aktifinde izlenebilir ancak herhangi bir mali değer yüklenemez.
3. Değerleme İşlemleri Açısından Sonuç
Bedelsiz edinilen kartlar için:
- Envantere dahil edilmesi ve iz bedeli ile kaydedilmesi mümkündür.
- Bunun dışında başka bir bedel üzerinden değerleme yapılması, VUK açısından kabul edilmez.
Yani, ücretsiz alınmış kartların şirket kayıtlarına dahil edilmesi muhasebe tekniği açısından zorunludur; ancak maliyet bedeli veya rayiç bedel üzerinden kayıt yapılması mümkün değildir.
Özetle
Belediye tarafından daha önce ücretsiz verilen servis taşımacılığı kartları, şirket aktifine iz bedeliyle kaydedilmelidir. Bu kayıt dışında, farklı bir değerleme yapılması Vergi Usul Kanunu’na aykırıdır. Yeni dönemde bedelli verilen kartlar ise fiilen ödenen bedel üzerinden aktife alınmalı ve giderleştirilmelidir.
Soru – Cevap Tablosu
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Bedelsiz alınan servis taşımacılığı kartları envantere alınmalı mı? | Evet, iktisadi kıymet niteliğinde oldukları için envantere alınmalıdır. |
| Bu kartlar hangi bedelle kaydedilir? | 13 No.lu Tebliğ uyarınca 1 kuruş iz bedeli ile. |
| İz bedeli neyi ifade eder? | Gerçek değeri olmayan ancak kayıtlarda takip edilmesi gereken kıymetlerin sembolik değeridir. |
| Bedelsiz kartların gerçek değeri belirlenebilir mi? | Hayır, VUK açısından değerleme mümkün değildir. |
| Belediyeden alınan kartlar hangi kanuna göre değerlendirilir? | Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde. |
| İz bedeli dışında bir değerleme yapılabilir mi? | Hayır, VUK buna izin vermez. |
| Bedelli alınan kartlar nasıl kaydedilir? | Ödenen bedel üzerinden aktife alınır. |
| Bu kartlar şirket aktifinde izlenmek zorunda mı? | Evet, envanter ve muhasebe kayıtlarında izlenmelidir. |
| İz bedeli ne kadar olarak belirlenmiştir? | 1 kuruş. |
| Bedelsiz kartların kaydı yapılmazsa ne olur? | Vergi Usul Kanunu’na aykırılık doğar ve kayıt düzeni bozulur. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 11395140-105[VUK1-22255]-E.431575 | 18.06.2020 | |
| Konu | : | Daha evvel belediye tarafından bedelsiz verilen servis taşımacılığı kartının sonradan bedelli olması durumunda önceden bedelsiz alınan kartların aktife alınıp alınamayacağı | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; personel taşıma sektöründe hizmet verdiğiniz, … Belediyesi tarafından servis taşımacılığı yapanlara servis taşımacılığı kartı verildiği, daha evvel ücretsiz olan söz konusu kartların artık belli bir ücret karşılığında verilmekte olduğu belirtilerek, daha önce ücretsiz olarak aldığınız bahse konu kartların şirket aktifine alınıp alınamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 186 ncı maddesinde, “… Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dahil iktisadi kıymetleri ifade eder.”
– 191 nci maddesinde, “Envantere alınan iktisadi kıymetler bu kanunun “değerleme”ye ait üçüncü kitabında yazılı esaslara göre değerlenir.”,
– 258 inci maddesinde, “Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasiyle ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tesbitidir.”
hükümleri yer almaktadır.
Diğer taraftan; iz bedeli; ekonomik ömrünü tamamladığı halde fiilen kullanılmasına devam edilen iktisadi kıymetler ile gerçek değeri tespit edilemeyen veya edilmesi uygun görülmeyen ancak, hesaplarda izlenmesi gereken iktisadi kıymetlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan ve muhasebe kayıtlarında yer verilen en düşük tutarı ifade etmekte olup, bu tutar 13 Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile 1 kuruş olarak tespit edilmiştir.
Bu itibarla, önceki dönemlerde … Belediyesi tarafından ücretsiz olarak verilen ve şirketinizce bedelsiz olarak temin edilen servis taşımacılığı kartlarının, personel taşımacılığı faaliyetiniz kapsamında iktisap edilmesine bağlı olarak, envanterinize dahil edilmesi ve kayıtlarınızda iz bedeli ile takip edilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, envantere dahil edilen bu iktisadi kıymetin belirtilen bu bedel dışında değerlemeye tabi tutulması halinde bu işlemin Vergi Usul Kanunu açısından değerleme işlemi olarak kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
