Şehir içi servis taşımacılığı faaliyetinde kullanılan araçlara ait servis taşımacılığı kartlarının (plaka ruhsatı gibi işlev gören belgeler) devri sırasında, elde edilen kazancın hangi vergi türü kapsamında değerlendirileceği, uygulamada sık karşılaşılan ancak sıkça da yanlış anlaşılan bir konudur.
Gelir İdaresi Başkanlığı, 15.12.2020 tarihli özelgesinde bu konuda net bir çerçeve çizmiştir.
Servis Kartının Devri Ticari Kazançtır
Gerçek usulde ticari kazanç mükellefi olan bir kişinin, aktifinde kayıtlı bir servis aracıyla birlikte kullandığı servis taşımacılığı kartını devretmesi durumunda:
- Elde edilen gelir ticari kazanç sayılır.
- Bu gelir, Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. ve 38. maddeleri kapsamında beyana tabidir.
- Mükerrer 80. madde kapsamında yer alan değer artışı kazancı istisnasından yararlanılamaz.
Neden Değer Artışı Sayılmaz?
Değer artışı kazancı, ticari işletmeye dahil olmayan mal veya hakların elden çıkarılması sonucu doğan gelirleri kapsar. Ancak:
- Servis kartı işletme aktifinde yer alıyorsa,
- Düzenli gelir getiren bir ticari faaliyetin parçasıysa,
- Satış işletme faaliyetinin bir sonucuysa,
bu kazanç doğrudan ticari kazanç olarak vergilendirilir.
Muhasebe ve Beyan Süreci
- Kart devrinden elde edilen bedel, işletmenin gelirine kaydedilir.
- Mevcut amortismana tabi varlıklar varsa, satışta kalan değeri dikkate alınır.
- Kazanç Gelir Vergisi beyannamesinde diğer ticari kazançlarla birlikte bildirilir.
10 Soru – 10 Cevap
1. Servis kartının satışı hangi kazanç türüne girer?
Ticari kazanç olarak değerlendirilir.
2. Değer artışı kazancı istisnasından yararlanabilir miyim?
Hayır, işletme aktifine kayıtlı ise yararlanamazsınız.
3. Kart satışı için gelir vergisi ödemem gerekir mi?
Evet, ticari kazanç olarak beyan edilip vergilendirilmelidir.
4. Kart satışı için fatura düzenlenir mi?
Evet, ticari faaliyet kapsamında fatura kesilmelidir.
5. Plaka ve kart satışı birlikte yapıldığında nasıl vergilendirilir?
Birlikte elde edilen bedelin tamamı ticari kazanca dahil edilir.
6. Araç aktifte değilse durum değişir mi?
Evet, değer artışı kazancı olarak değerlendirilebilir.
7. Satıştan elde edilen kazanç beyana tabi midir?
Evet, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilir.
8. Devir noterde yapıldıysa durum değişir mi?
Hayır, noter işlemi vergisel niteliği etkilemez.
9. Bu düzenleme hangi tarihli özelgeye dayanıyor?
15 Aralık 2020 tarihli özelge.
10. Kazanç hangi esaslara göre hesaplanır?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 38. maddesindeki ticari kazanç esaslarına göre.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 62030549-120[37-2020/172]-E.934642 | 15.12.2020 | |
| Konu | : | Servis taşımacılığı kartının devrinden elde edilen kazancın vergilendirilmesi. | ||
| İlgi | : | 06/02/2020 evrak kayıt tarihli ve 510614 sayılı özelge talep formunuz. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; ….. Vergi Dairesi Müdürlüğünün …… vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz, servis taşımacılığı faaliyeti ile iştigal ettiğiniz, işletme aktifine kayıtlı …… plakalı servis aracınıza ait servis taşımacılığı kartının 50.000 TL bedelle noterde devrini gerçekleştirdiğiniz belirtilerek, söz konusu araca ait servis taşımacılığı kartının devrinden elde ettiğiniz kazancın vergilendirilmesi hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinde; “Her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazançlar ticari kazançtır.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanunun “Bilanço Esasında Ticari Kazancın Tespiti” başlıklı 38 inci maddesinde;
“Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsdeki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müsbet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:
1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur.”
hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Değer Artışı Kazançları” başlıklı mükerrer 80 inci maddesinde;
“Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.
…
6. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.).
Bu maddede geçen “elden çıkarma” deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.
Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına ait ticari plakaların elden çıkarılmasından doğan kazançların tamamı ile bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, 6.000 (310 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2020 tarihinden itibaren 18.000 TL.) Yeni Türk Lirası gelir vergisinden müstesnadır.
Faaliyetine devam eden ticarî bir işletmenin kısmen veya tamamen satılmasından veya ticarî işletmeye dahil amortismana tâbi iktisadî kıymetlerle birinci fıkrada yazılı hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar ticarî kazanç sayılır ve bunlara ticarî kazanç hakkındaki hükümler uygulanır.”
hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre; şehir içi servis taşımacılığı faaliyeti nedeniyle gerçek usulde ticari kazanç mükellefi olmanız ve servis taşımacılığı kartınızın işletme aktifine kayıtlı olması dolayısıyla, tarafınızca servis taşımacılığı faaliyetinde kullanılan …… plakalı araca ait servis taşımacılığı kartının devir işleminden elde ettiğiniz kazancın ticari kazancınıza dahil edilerek beyan edilmesi ve ticari kazanç hükümleri kapsamında vergilendirilmesi gerekmekte olup, Mezkur Kanunun mükerrer 80 inci maddesinde belirtilen değer artışı kazancı istisnasından yararlanmanız mümkün bulunmamaktadır.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
