Serbest Bölgelerde Montaj ve Test Faaliyetlerinin Kurumlar Vergisi İstisnası Kapsamı
Giriş
Türkiye’de serbest bölgeler, dış ticaretin ve ihracata dayalı üretimin teşvik edilmesi amacıyla önemli vergisel avantajlar sunmaktadır. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu uyarınca, serbest bölgelerde yürütülen belirli üretim ve hizmet faaliyetlerinden elde edilen kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır. Ancak bu istisnadan yararlanabilmek için, faaliyetlerin niteliği ve ürünlerin işlem görme süreci belirleyici rol oynamaktadır.
Bu yazıda, serbest bölgede yürütülen montaj faaliyetleri ile bu ürünlerin geçici olarak Türkiye’ye çıkarılıp test edilmesi durumunda kurumlar vergisi istisnasının uygulanıp uygulanamayacağı incelenmektedir.
1. Serbest Bölge Kazanç İstisnasının Hukuki Dayanağı
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun Geçici 3. maddesi uyarınca:
- Serbest bölgelerde üretim faaliyeti yürüten mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançlar,
- Serbest bölgelerde yürütülen bakım, onarım, montaj, demontaj, test, depolama, ambalajlama, etiketleme gibi hizmetlerden elde edilen kazançlar,
- Hizmetin tamamının yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlara sağlanması ve ürünün serbest bölgeden doğrudan yabancı ülkeye gönderilmesi şartıyla,
gelir ve kurumlar vergisinden muaftır.
2. Montaj ve Test Süreci: İstisnayı Etkiler mi?
İncelenen olayda;
- Şirketin serbest bölgedeki şubesinde montaj işlemi yapılmaktadır.
- Montajı tamamlanan ürünler, serbest bölgede test merkezi olmadığı için Geçici İthalat Rejimi kapsamında Türkiye’deki merkez tesise gönderilerek test edilmektedir.
- Test tamamlandıktan sonra ürünler yeniden serbest bölgeye dönmekte ve buradan yurt dışına satılmaktadır.
Ticaret Bakanlığı görüşüne göre:
Bu süreç, 3218 sayılı Kanun’daki “ürünlerin serbest bölgeden doğrudan yabancı ülkeye gönderilmesi” şartının ihlali sayılmaz. Çünkü test amacıyla Türkiye’ye geçici olarak çıkış yapılması, ihracat zincirini bozmamakta ve hizmetten yurt dışında yararlanılmaktadır.
3. İstisnadan Yararlanma Şartları
Serbest bölge kazanç istisnası için temel şartlar şunlardır:
- Faaliyetin serbest bölgede yürütülmesi,
- Hizmetin Türkiye’de yerleşik olmayan kişi veya kuruluşlara sağlanması,
- Hizmet tamamlandıktan sonra ürünün doğrudan yabancı ülkeye gönderilmesi,
- Ürünün serbest bölgeden Türkiye’ye kalıcı olarak giriş yapmaması,
- İlgili hizmet veya üretim faaliyetinden serbest bölgede kazanç elde edilmesi.
4. Önemli Vergisel Sonuçlar
- Test amacıyla geçici çıkışlar, istisna şartlarını bozmaz.
- Montaj ve test faaliyetleri, serbest bölge kazanç istisnasına dahil edilebilir.
- Kurumlar vergisi istisnasından yararlanabilmek için tüm diğer şartların da sağlanması gerekir.
5. Sonuç ve Değerlendirme
Serbest bölgelerde yürütülen montaj faaliyetleri kapsamında, ürünlerin test edilmek üzere geçici olarak Türkiye’ye çıkarılması, kurumlar vergisi istisnasını ortadan kaldırmaz. Bu nedenle, test işlemi sonrasında ürünlerin yeniden serbest bölgeye getirilip yurt dışına satılması halinde, elde edilen kazanç istisna kapsamında vergiden muaf tutulur.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Serbest bölgede montaj faaliyeti vergi istisnasına girer mi?
Evet, yurt dışına satış şartı sağlanıyorsa kurumlar vergisi istisnasına girer.
2. Test amacıyla Türkiye’ye çıkarılan ürün istisna hakkını kaybettirir mi?
Hayır, geçici ithalat rejimi kapsamında bu durum istisnayı bozmaz.
3. İstisna için ürünün nereye satılması gerekir?
Türkiye’de yerleşik olmayan kişi veya kuruluşlara ve doğrudan yabancı ülkeye.
4. Hizmet faturası kime kesilmelidir?
Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara kesilmelidir.
5. Serbest bölgede hangi faaliyetler istisna kapsamındadır?
Üretim, bakım, onarım, montaj, demontaj, test, depolama, ambalajlama, etiketleme, elleçleme.
6. Ürün test sonrası Türkiye’de satılırsa istisna uygulanır mı?
Hayır, doğrudan yabancı ülkeye gönderilmelidir.
7. İstisna süresi ne zamana kadar geçerlidir?
AB’ye tam üyelik gerçekleşene kadar devam eder.
8. Ticaret Bakanlığı görüşü bağlayıcı mıdır?
Uygulamada rehber niteliği taşır ve vergi idaresi tarafından dikkate alınır.
9. Geçici ithalat rejimi nedir?
Eşyanın belirli bir süre işlem veya test için Türkiye’ye getirilip tekrar çıkartılmasıdır.
10. Serbest bölgede istisna için diğer şartlar nelerdir?
Faaliyetin bölge içinde yürütülmesi, faturanın yurt dışına kesilmesi, ürünün Türkiye’ye kalıcı giriş yapmaması.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 62030549-125[5-2019/248]-1123435 | 04.10.2022 | |
| Konu | : | Serbest bölge kazanç istisnası hk. | ||
| İlgi | : | … |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, İstanbul’da kurulu tesisinizde “Dizel motorlar veya gaz türbinleri ile çalışan işletici muharrik sistemlerin (jeneratör ve benzeri) ve bunların her türlü uygulamaları için elektronik ve yedek parçalarının üretimi, montajı, bakımı ve tamiri işleri” ile iştigal ettiğinizi, merkez tesisinize ilaveten … Serbest Bölgesinde kurulu montaj ruhsatını haiz şubenizin bulunduğu, yurt dışından serbest bölge şubenize fatura edilen ve serbest bölge tesisinize getirilen ürün bileşenlerinin burada montaj işlemine tabi tutularak bitmiş ve kullanıma hazır ürün haline getirildiği, bahsedilen ürünler için serbest bölge şubenizde test sahası bulunmadığından test edilmek amacıyla “Geçici İthalat Rejimi” kapsamında serbest bölge dışına çıkarılarak …’daki merkezinize getirildiği ve burada test edildikten sonra tekrar serbest bölge şubenize gönderilerek buradan yurt dışı mukimi kişi ve kuruluşlara satışının planlandığı belirterek, bu işlemler neticesinde serbest bölge şubenizde oluşan kârın ilgili mevzuat gereği istisna kapsamında olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Safi kurum kazancı” başlıklı 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında;
“Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar;
a) Serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları ile serbest bölgelerde, bakım, onarım, montaj, demontaj, elleçleme, ayrıştırma, ambalajlama, etiketleme, test etme, depolama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan ve hizmetin tamamını Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara veren hizmet işletmelerinin, söz konusu hizmetlere konu malların serbest bölgelerden Türkiye’ye herhangi bir şekilde girişi olmaksızın yabancı bir ülkeye gönderilmesi şartıyla bu hizmetlerden elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.
…“
hükmü yer almaktadır.
Konu ile ilgili olarak 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “5.12.3. Serbest bölgelerde uygulanan kurumlar vergisi istisnası” başlıklı bölümünde;
“5.12.3.1.Yasal düzenleme
…
Öte yandan, 9/2/2017 tarihli ve 6772 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 7 nci maddesiyle Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklikle serbest bölgelerde, bakım, onarım, montaj, demontaj, elleçleme, ayrıştırma, ambalajlama, etiketleme, test etme, depolama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan ve hizmetin tamamını Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara veren hizmet işletmelerinin, söz konusu hizmetlere konu malların serbest bölgelerden Türkiye’ye herhangi bir şekilde girişi olmaksızın yabancı bir ülkeye gönderilmesi şartıyla bu hizmetlerden elde ettikleri kazançları da istisna kapsamına alınmıştır. Dolayısıyla, serbest bölgelerde, bakım, onarım, montaj, demontaj, elleçleme, ayrıştırma, ambalajlama, etiketleme, test etme, depolama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan ve bu hizmetlerin tamamını Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara veren hizmet işletmelerinin, söz konusu değişikliğin yürürlüğe girdiği 24/2/2017 tarihinden itibaren bu hizmetlerden elde ettikleri kazançları, anılan hizmetlere konu malların serbest bölgelerden Türkiye’ye herhangi bir şekilde girişi olmaksızın yabancı bir ülkeye gönderilmesi şartıyla, kurumlar vergisinden istisnadır.
Yapılan bu düzenleme ile 24/2/2017 tarihinden önce yalnızca üretici kullanıcılara tanınan kurumlar vergisi istisnasının, hizmet ihracatının geliştirilmesi amacıyla bakım, onarım, montaj, demontaj, elleçleme, ayrıştırma, ambalajlama, etiketleme, test etme ve depolama hizmetlerine de sağlanması amaçlanmıştır. Bu hizmetler, fiziki olarak serbest bölgede verilmekle birlikte, yararlanıcısının yurt dışında yerleşik olması ve Türkiye’ye dönüşlerinin olmaması şartları aranacaktır. Söz konusu istisna, bu yöndeki faaliyetlerin bütünüyle yurt dışına yönelik olması halinde yararlanılabilecek bir vergi istisnası olduğundan, bu kapsamda ruhsat alacak firmaların yalnızca yurt dışına yönelik olarak faaliyette bulunması gerekmektedir.“
açıklamaları yer almaktadır.
Konu hakkında Ticaret Bakanlığından görüş istenilmiş olup anılan Bakanlığın …tarihli ve … sayılı cevabi yazısında;
“Serbest Bölgeler Mevzuatı uyarınca, serbest bölgelerde yürütülen mal ve hizmet üretimi faaliyetlerinde, bu faaliyete konu eşyanın üretim veya hizmet faaliyetinin herhangi bir aşamasında çeşitli ilave hizmet ve faaliyetlere konu edilmek üzere yurtiçine yahut yurt dışına geçici olarak gönderilmesine izin verilmektedir. Söz konusu geçici çıkışlarda serbest bölge firması hizmet alan konumunda bulunmakta ve bu yöndeki işlemler serbest bölgede yürütülen mal ve hizmet üretim faaliyetleri bakımından kesin satış ve teslim mahiyeti taşımamaktadır.
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun Geçici 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan düzenlemeler çerçevesinde istisnadan yararlanma koşullarının;
– Hizmet faaliyetini gerçekleştiren firmanın serbest bölgede bulunması,
– Hizmet faturasının Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara kesilmesi,
– Hizmet tamamlandıktan sonra, hizmete konu eşyanın tesliminin doğrudan Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara yapılması; diğer bir ifade ile, hizmet faaliyeti tamamlandıktan sonra eşyanın ihracat kayıtlı olarak yurtiçine teslim, serbest bölge içinde diğer bir kullanıcıya yahut diğer bir serbest bölgeye teslim veya ihracat sayılan diğer satış ve teslimlere konu edilmemesi,
– Hizmetten yurt dışında yararlanılıyor olması
şeklinde anlaşılması gerektiği değerlendirilmektedir.
Bu çerçevede ilgi yazılarına konu olayda, montaj faaliyeti serbest bölgede yapılmakta; montajı tamamlanan ürünler için serbest bölge firması yurtiçinden test hizmeti almakta; yurtiçinde teste tabi tutulan eşya yeniden bölgeye gelmekte; akabinde bahse konu eşya, Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara teslim edilmekte; dolayısıyla hizmetten Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlar yararlanmaktadır.
Kanunun Geçici 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “söz konusu hizmetlere konu malların serbest bölgelerden Türkiye’ye herhangi bir şekilde girişi olmaksızın yabancı bir ülkeye gönderilmesi” düzenlemesinden, hizmet üretimi faaliyeti tamamlandıktan sonra eşyanın doğrudan Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara teslim edilmek üzere yurtdışına gönderilmesinin; diğer bir ifade ile, hizmet faaliyeti tamamlandıktan sonra eşyanın ihracat kayıtlı olarak yurtiçine teslim, serbest bölge içinde diğer bir kullanıcıya yahut diğer bir serbest bölgeye teslim veya ihracat sayılan diğer satış ve teslimlere konu edilmeden doğrudan yurtdışına gönderilmesinin anlaşılması; yurtdışına sunulan hizmete konu eşyanın bu hizmetten bağımsız olarak başka bir hizmet alınmak üzere Serbest Bölgeler Mevzuatına uygun biçimde ve hizmetten Türkiye’de yararlanılması amacını taşımadan geçici olarak Türkiye’ye çıkmasının bu kapsamda görülmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Nitekim, ilgi yazılarına konu olayda, yurtdışına sunulan hizmetin montaj hizmeti olması, montaj işlemi tamamlandıktan sonra serbest bölgede test merkezi olmadığı için serbest bölge firmasının test hizmeti almak üzere eşyayı geçici olarak Türkiye’ye göndermesinin 3218 sayılı Kanunun Geçici 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan şartların ihlali sayılmaması gerektiği, bu suretle yapılan işlemin anılan maddede yer alan vergi istisnasından yararlandırılabilecek mahiyette olduğu değerlendirilmektedir.“
şeklinde görüş bildirmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, şirketinizin serbest bölge şubesinde montajını yaptığı ürünlerin, test edilmesi amacıyla “Geçici İthalat Rejimi” kapsamında serbest bölge dışında bulunan merkez şubenize gönderilmesi ve burada test edildikten sonra tekrar serbest bölgede bulunan şubenize getirilmesi işlemi 3218 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinde yer alan istisnaya ilişkin şartın ihlali sayılmadığından, şirketinizin serbest bölgedeki söz konusu işlemden elde ettiği kazançların, istisna uygulamasına ilişkin diğer şartların sağlanması kaydıyla, kurumlar vergisinden istisna olduğu tabiidir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
