Nakdi sermaye artışı, sermaye şirketlerinin finansal yapısını güçlendirmek ve yatırımlarını finanse etmek amacıyla başvurdukları önemli bir yöntemdir. Türk vergi mevzuatında, nakdi sermaye artışına teşvik amacıyla faiz indirimi uygulaması getirilmiştir. Ancak bu indirimden yararlanma koşulları, pasif nitelikli gelir oranına bağlı olarak sınırlandırılabilir. Bu yazıda, hurda satışından elde edilen gelirin bu kapsamda pasif nitelikli gelir sayılıp sayılmayacağı ele alınmaktadır.
Nakdi Sermaye Artışında Faiz İndirimi Nedir?
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesi uyarınca, finans, bankacılık ve sigortacılık sektörleri ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketleri, nakdi sermaye artışları üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ticari kredilere uyguladığı faiz oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarın belirli bir yüzdesini kurum kazancından indirebilir.
- Standart indirim oranı: %50
- Yurt dışından getirilen nakit sermaye için oran: %75
- Cumhurbaşkanı, bu oranı belirli kriterlere göre %0 ile %100 arasında değiştirebilir.
Pasif Nitelikli Gelir Sınırlaması
2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’ne göre:
- Bir şirketin gelirlerinin %25 veya fazlası, esas faaliyet dışındaki pasif nitelikli gelirlerden (faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri vb.) oluşuyorsa, nakdi sermaye artışında uygulanacak indirim oranı %0’a düşürülür.
- Böylece, sermaye artışına rağmen faiz indirimi hakkı kaybolur.
Hurda Satış Gelirinin Niteliği
Otoyol projesi kapsamında satın alınan demir malzemelerden kullanılmayan kısmın hurda olarak satılması, esas faaliyet konusu ile bağlantılı bir işlem olarak değerlendirilir. Dolayısıyla:
- Hurda satış geliri, pasif nitelikli gelir kapsamında değildir.
- Bu gelir, proje faaliyetinin bir parçası olarak ticari kazanç niteliği taşır.
- Pasif gelir oranının hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Uygulamanın Önemi
Nakdi sermaye artışı faiz indirimi, özellikle sermaye yoğun projeler yürüten şirketler için önemli bir mali avantaj sağlar. Ancak bu avantajın korunabilmesi için:
- Pasif nitelikli gelir oranının %25’in altında tutulması,
- Gelir kalemlerinin doğru sınıflandırılması,
- Hurda satışları gibi faaliyetle doğrudan ilgili kazançların pasif gelir hesabına dahil edilmemesi gerekir.
Sonuç
Hurda satışından elde edilen gelir, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (ı) bendi kapsamında pasif nitelikli gelir sayılmaz. Bu nedenle, nakdi sermaye artışında faiz indirimi uygulamasında indirim oranının düşmesine yol açmaz. Şirketler, bu tür gelirlerin sınıflandırmasını doğru yaparak faiz indirimi avantajını koruyabilir.
Soru-Cevap Bölümü
- Nakdi sermaye artışında faiz indirimi nedir?
Sermaye şirketlerinin nakdi sermaye artırımı üzerinden hesaplanan belirli tutarın kurum kazancından indirilmesine imkân tanıyan bir vergi avantajıdır. - Pasif nitelikli gelir nedir?
Esas faaliyet dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi gelirlerdir. - Pasif gelir oranı %25’i aşarsa ne olur?
Nakdi sermaye artışı faiz indirim oranı %0’a düşer. - Hurda satış geliri pasif gelir midir?
Hayır, faaliyetle bağlantılı olduğundan ticari kazançtır. - Hurda satışının vergi avantajına etkisi nedir?
Pasif gelir oranını artırmaz, faiz indirimi hakkını etkilemez. - İndirim oranı nasıl belirlenir?
TCMB ticari kredi faiz oranı esas alınarak, kanundaki yüzdeler uygulanır. - Yurt dışından getirilen nakit için indirim oranı nedir?
Standart orandan yüksek olarak %75 uygulanır. - Cumhurbaşkanının indirim oranı yetkisi nedir?
Oranı %0 ile %100 arasında değiştirebilir, halka açık şirketler için farklı uygulayabilir. - Hurda satış geliri hangi durumlarda ortaya çıkar?
Projelerde kullanılmayan malzemelerin mevzuata uygun şekilde satılmasıyla. - Şirketler pasif gelir oranını nasıl düşük tutabilir?
Esas faaliyet gelirlerini artırarak ve pasif gelirlerini sınırlayarak.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-38418978-125[10-2022/12]-199185 | 09.05.2023 | |
| Konu | : | Nakdi Sermaye Artışında Faiz İndirimi – İndirim Uygulamasına İlişkin Sınırlamalar | ||
| İlgi | : |
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; şirketinizin 3996 sayılı Kanun kapsamında …-….. Otoyol projesini yürütmekte olduğu ve yatırım süreci çerçevesinde faaliyetlerini sürdürdüğü, şirketinizin taahhütlerini yerine getirmek üzere demir malzemesi aldığı ve bunu proje kapsamında kullandığı, yapım süreci kapsamında demir malzemesinin bir kısmının hurda olarak ayrıldığı, hurda olarak ayrılan demirin ise daha sonra mevzuat çerçevesinde lisanslı hurda alıcılarına satıldığı belirtilerek, hurda olarak ayrılan demirin satışından (hurda satışının) elde edilecek gelirin pasif nitelikli gelir olarak dikkate alınıp alınmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer indirimler” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasında, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla yapılacak indirimler sayılmış, bu fıkranın (ı) bendinde; “Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si.
Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanır.
Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanılır. Bu dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.
…
Bu bentte yer alan oranı, şirketlerin aktif büyüklükleri, ortaklarının hukuki niteliği, çalışan personel sayıları ve yıllık net satış hasılatlarına göre veya sermayenin kullanıldığı yatırımdan elde edilen gelirlerin kurumun esas faaliyeti kapsamında olmayan faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşmasına göre ya da sermayenin kullanıldığı yatırımların teşvik belgeli olup olmadığına veyahut makine ve teçhizat veya arsa ve arazi yatırımları için sermayenin kullanıldığı alanlar itibarıyla ya da bölgeler, sektörler ve iş kolları itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya %100’e kadar artırmaya; halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150’ye kadar farklı uygulatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
Konuyla ilgili olarak 30.06.2015 tarihli ve 29402 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki Kararın 1 inci maddesinde, “…
(3) 5520 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca uygulanacak indirim oranı;
a) Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için %0,
…” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 03.04.2007 tarihli ve 26482 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “10.6.4.2. İndirim uygulamasına ilişkin sınırlamalar” başlıklı bölümünde, “2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının birinci maddesinin üçüncü fıkrasında indirim uygulamasında dikkate alınmak üzere farklı indirim oranları belirlenmiştir.
10.6.4.2.1.Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için indirim oranı %0 olarak uygulanacaktır.
Örnek:(H) A.Ş.29/7/2015 tarihinde 10.000.000 TL nakdi sermaye artırımı kararı almış ve bu karar 14/8/2015 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir. Ancak, (H) A.Ş.’nin 2015 hesap dönemine ait gelir tablosundan, gelirlerinin %55’inin şirketin bankalarda yer alan vadeli mevduat hesaplarına işleyen faiz gelirleri ile iştiraklerden elde edilen kar payları toplamından oluştuğu görülmektedir.
Buna göre, (H) A.Ş.’nin gelirlerinin %25’inden fazlası pasif nitelikli gelirlerden oluştuğu için nakdi sermaye artışı nedeniyle indirilebilecek tutarın hesaplanmasında 2015 hesap dönemi için dikkate alınacak indirim oranı %0 olarak uygulanacaktır.” açıklamasına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, şirketinizin …-…..Otoyol projesini yürütmek amacıyla satın aldığı demir malzemesinin bir kısmının hurda olarak satılması nedeniyle elde edilen kazanç, Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uygulaması açısından pasif nitelikli gelir olarak dikkate alınmayacaktır.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
