Vergi uygulamalarında uluslararası anlaşmaların sağladığı avantajlardan yararlanmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler için mukimlik belgesi, hayati öneme sahip bir belgedir. Özellikle Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA) kapsamında sağlanan vergi avantajlarından faydalanmak için mukimlik belgesi, olmazsa olmaz bir koşuldur.
Bu yazımızda, mukimlik belgesinin ne olduğu, kimlerin alabileceği, hangi makamlardan talep edilebileceği ve başvuru sürecinde nelere dikkat edilmesi gerektiğini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Mukimlik Belgesi Nedir?
Mukimlik belgesi, bir kişinin veya kurumun belirli bir ülkede yerleşik (tam mükellef) olduğunu gösteren ve o ülkenin yetkili makamlarınca verilen resmi bir belgedir. Bu belge sayesinde, Türkiye’nin taraf olduğu bir ÇVÖA kapsamında vergisel avantajlardan faydalanmak mümkün hale gelir.
Özetle:
- Mukimlik belgesi, vergi mükellefiyetini belgelendirir.
- Sadece anlaşmalı ülkeler arasında geçerlidir.
- Belgenin alınması, vergi avantajlarının uygulanmasının ön koşuludur.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ve Mukimlik Belgesi
Türkiye, birçok ülke ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması imzalamıştır. Bu anlaşmalara göre, her iki devlette de vergiye tabi olabilecek kazançlar için çifte vergilendirme önlenir. Ancak bu avantajlardan yararlanabilmek için, kişi ya da kurumun tam mükellef olduğunu ve Türkiye’de yerleşik sayıldığını belgelemesi gerekir. İşte bu noktada mukimlik belgesi devreye girer.
Mukimlik Belgesi Nasıl Alınır?
Mukimlik belgesi almak isteyenler, aşağıdaki adımları izleyerek başvuruda bulunabilirler:
- Başvuru Dilekçesi:
20.12.2013 tarih ve 2013-1 sayılı ÇVÖA Sirküleri ekindeki örnek dilekçe ile başvuru yapılır. - Yetkili Makamlar:
03.07.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 161 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca vergi dairesi başkanlıklarının yerine Defterdarlıklar yetkilendirilmiştir.
Yetkili makamlar şu şekildedir:
A. Defterdarlıklar (Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Trabzon)
- Sürekli vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişiler,
- Aynı ilde ikamet eden fakat sürekli vergi mükellefi olmayan Türk vatandaşları (potansiyel mükellefler).
B. Gelir İdaresi Başkanlığı (Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı)
- Tüm yabancı uyruklu kişiler (mükellef olsun olmasın),
- Avusturya, İsviçre ve Suudi Arabistan için başvurular,
- Yukarıdaki gruba girmeyen diğer başvurular.
- Dijital Başvuru:
Başvurular Dijital Vergi Dairesi (dijital.gib.gov.tr) ya da e-Devlet Kapısı üzerinden elektronik ortamda da yapılabilir.
Yeni Düzenlemeler ve Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Yeni Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile birlikte, “Vergi Dairesi Başkanlığı” ibaresi artık “Defterdarlık” olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklik başvuru dilekçelerinde ve resmi yazışmalarda dikkate alınmalıdır.
Ayrıca, mukimlik belgesi yalnızca Türkiye tarafı için geçerli değildir. Eğer Türkiye’de kazanç elde eden bir yabancı mükellef, kendi ülkesinden de mukimlik belgesi alarak Türkiye’deki vergilendirmeyi sınırlayabilir. Bu nedenle mukimlik belgeleri, hem iç hem de dış vergi planlamasında kritik rol oynar.
10 Soru 10 Cevap ile Mukimlik Belgesi Özeti
- Mukimlik belgesi nedir?
Vergi mükellefi olduğunuzu ve bir ülkede yerleşik sayıldığınızı gösteren resmi belgedir. - Kimler mukimlik belgesi alabilir?
Türkiye’de tam mükellef olan gerçek ve tüzel kişiler, potansiyel mükellefler ve yabancı uyruklular. - Hangi kurumlar belgeyi verir?
Defterdarlıklar ve Gelir İdaresi Başkanlığı. - Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları nedir?
İki ülke arasında aynı gelir üzerinden çifte vergi alınmasını önleyen anlaşmalardır. - Başvuru nasıl yapılır?
Dilekçe ile doğrudan yetkili makama ya da Dijital Vergi Dairesi ve e-Devlet üzerinden online olarak. - Hangi belgeler gerekir?
2013-1 sayılı Sirküle ekli dilekçe ve başvuru sahibine ait bilgiler. - Yabancılar nasıl başvurur?
Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvuruda bulunabilirler. - e-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir mi?
Evet, mümkündür. - Hangi illerde defterdarlık yetkilidir?
Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli ve Trabzon. - Mukimlik belgesi neden önemlidir?
Vergi avantajlarından yararlanmak ve çifte vergilendirmeden korunmak için gereklidir.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
