İşletmelerin kiralama yoluyla edindiği binek otomobilleri, bazı durumlarda sözleşme süresi tamamlanmadan iade edilebiliyor. Bu tür iadelere bağlı olarak ödenen cayma bedeli ya da tazminat tutarlarının vergi matrahından düşülüp düşülemeyeceği, özellikle Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesi çerçevesinde oldukça merak edilen bir konu.

---

Vergi Mevzuatına Göre Durum

Kurumlar Vergisi Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu, safi kazancın tespiti sırasında bazı giderlerin indirilebileceğini belirtir. Özellikle GVK’nın 40. maddesi şu giderleri indirim kapsamına alır:

• İşle ilgili olarak, sözleşmeye dayanarak ödenen tazminatlar
• Kiralanan ve işletmede kullanılan taşıtlara ilişkin giderler

Ancak burada dikkat çeken kritik bir sınırlama vardır: Binek otomobillerle ilgili giderlerin yalnızca %70’i indirilebilir. Bu sınırlama, taşıt kiralama faaliyeti yürütmeyen şirketler için geçerlidir.

Cayma Bedeli Gider Yazılabilir mi?

Evet, erken iade nedeniyle ödenen cayma bedeli, işletmenin ticari faaliyeti kapsamında ve sözleşmeye dayalı bir ödeme olduğu sürece vergi matrahından düşülebilecek bir giderdir. Ancak bu giderin tamamı değil, sadece %70’i dikkate alınabilir.

GVK Genel Tebliğlerine Göre Açıklamalar

311 ve 323 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğleri, binek otomobillere ilişkin gider sınırlamalarını detaylandırır. Buna göre;

• 2025 yılı için aylık kira giderinin 37.000 TL’ye kadar olan kısmı gider olarak kabul edilir (KDV hariç).
• Aşan kısım ve buna ait KDV, vergi matrahından düşülemez.
• Bakım, yakıt, sigorta gibi cari giderler de %70 oranında indirilebilir.

Uygulamada Ne Yapmalı?

İşletmeler, kira sözleşmesini sonlandırmadan önce sözleşme şartlarını dikkatle incelemeli. Cayma bedeli ödemesi yapılacaksa, bu tutar belgelenmeli ve muhasebe kayıtlarında gider olarak ayrılırken %70 sınırı dikkate alınmalıdır. Böylece vergi incelemelerinde sorun yaşanmaz.

---

Sık Sorulan 10 Soru ve Cevap

1. Cayma bedeli nedir?
Kira sözleşmesi süresi tamamlanmadan yapılan erken iade nedeniyle ödenen tazminattır.

2. Cayma bedeli gider yazılabilir mi?
Evet, gider olarak yazılabilir ancak %70’lik sınırlamaya tabidir.

3. Bu sınır nereden geliyor?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinden.

4. Bu giderin tamamı indirilemez mi?
Hayır, yalnızca %70’i indirilebilir. Geri kalanı dikkate alınmaz.

5. Araç kiralama firmaları için bu sınırlama geçerli mi?
Hayır, bu firmalar tam indirim yapabilir.

6. 2025 yılı için araç kira gideri sınırı nedir?
37.000 TL’dir (KDV hariç).

7. Aşan kısmın KDV’si ne olur?
Vergi matrahından düşülemez, indirilemez.

8. Cari giderler için de sınırlama var mı?
Evet, binek otomobillere ait cari giderlerin de %70’i indirilebilir.

9. Gider yazmak için belge gerekir mi?
Evet, ödeme ve sözleşmeye dair belgeler muhafaza edilmelidir.

10. Bu uygulama ne zamandan beri geçerli?
01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanmaktadır.

 

---

ÖRNEK ÖZELGE

---

T.C. 

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı

(Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

Sayı	:	38418978-120[40-20/24-İ]-198932		09.05.2023
Konu	:	Kiralanan binek otomobile ilişkin tazminat bedeli ödemesinin giderleştirilmesi

İlgi

:

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; kira sözleşmesi yaparak kiralamış olduğunuz binek otomobili sözleşme süresi sona ermeden kiralama firmasına iade etmeniz sebebiyle cayma bedeli ödediğinizi belirterek, cayma bedeli adı altında ödediğiniz tazminat tutarının, Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde hüküm altına alınan binek otomobillerde gider kısıtlaması uygulaması kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususunda Başkanlığımızdan görüş talep ettiğiniz anlaşılmıştır.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş olup, safi kurum kazancının tespitinde Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde yer alan giderler hasılattan indirim konusu yapılmaktadır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasında, “Safi kazancın tespit edilmesi için, aşağıdaki giderlerin indirilmesi kabul edilir:

…

3. İşle ilgili olmak şartiyle, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar;

…

5. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri (7194 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 07.12.2019) (Şu kadar ki faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilir.)

…” hükümleri yer almaktadır.

Diğer taraftan, konu ile ilgili olarak yayımlanan 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin;

– “Binek otomobillere ilişkin kiralama ve iktisap giderleri” başlıklı 13 üncü maddesinde, “(1) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 2020 yılı için 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2023 yılında uygulanmak üzere 17.000 TL), 193 sayılı Kanunun 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi ve 68’inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi kapsamında gider olarak dikkate alınabilecektir.

(2) Gider olarak dikkate alınabilecek tutar olan aylık kira bedelinin 2020 yılı için 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2023 yılında uygulanmak üzere 17.000 TL), 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa göre hesaplanan katma değer vergisi hariç bedeldir.

(3) 3065 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca, gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilememektedir. Bu kapsamda, binek otomobillerin kiralanması durumunda, kira bedellerinin Kanun maddesinde ilgili yıl için belirlenen azami tutarı aşması halinde, aşan kısma ait katma değer vergisi gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde ayrıca gider olarak dikkate alınmayacaktır.

… “,

– “Binek otomobillere ilişkin tamir, bakım, yakıt ve benzeri cari giderler” başlıklı 14 üncü maddesinde, “(1) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.

(2) İşletmeye veya envantere dâhil olup ticari veya mesleki faaliyette kullanılan binek otomobillerin giderleri sınırlandırılmakta olup, bu sınırlama esas itibarıyla faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere binek otomobillerin giderlerini kapsamaktadır.

(3) Birinci fıkra kapsamındaki giderler genel olarak taşıtların tamir, bakım, yakıt, sigorta ve benzeri cari giderleridir.

(4) Yapılan giderlerin işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.”

açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, Şirket faaliyetlerinde kullanmak amacıyla kiralama yolu ile edindiğiniz binek otomobil için kira sözleşmesinin süresi bitmeden cayma bedeli olarak ödediğiniz tutar, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yer alan binek otomobillere ilişkin gider kısıtlaması kapsamında değerlendirilecek olup, bu tutarın en fazla %70’inin kurum kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.

…