Türkiye’de hem serbest meslek faaliyetinden gelir elde eden hem de konutunu kiraya vererek kira geliri kazanan birçok kişi için ortak bir soru vardır: Kira geliri beyanında amortisman nasıl uygulanır? Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler, amortisman giderini gelirlerinden indirebilir mi? Bu yazıda, gayrimenkul sermaye iradı beyanında amortisman uygulamasına dair merak edilenleri Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanunu çerçevesinde ele alıyoruz.
Kira Geliri Elde Edenler İçin Amortisman Uygulaması
Gayrimenkul sermaye iradı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesine göre taşınmazların kiraya verilmesinden elde edilen gelirleri kapsar. Aynı kanunun 74. maddesi, kira gelirinden indirilebilecek giderleri sıralar. Bu giderler arasında, kiraya verilen konut için ayrılan amortismanlar da yer alır.
Ancak amortisman indiriminden yararlanabilmek için mükellefin, beyan sırasında gerçek gider yöntemini seçmesi gerekir. Götürü gider yöntemini seçen mükellefler amortisman gibi harcamaları gelirlerinden indiremez.
Amortisman Değeri Nasıl Hesaplanır?
Amortismanın hesaplanmasında temel alınacak kıymet, gayrimenkulün maliyet bedelidir. Eğer bu bedel bilinmiyorsa, vergi değeri esas alınır. Bu kıymet üzerinden belirli bir oran uygulanarak her yıl gelirden indirilebilecek amortisman tutarı hesaplanır.
Vergi Usul Kanunu’na göre konutların amortisman oranı şu şekildedir:
- Faydalı Ömür: 50 yıl
- Amortisman Oranı: %2
Serbest Meslek Kazancı ve Kira Geliri Aynı Anda Olursa Ne Olur?
Bir kişi hem serbest meslek kazancı elde ediyorsa hem de konutunu kiraya veriyorsa, kira gelirini beyan ederken gerçek gider yöntemini seçerek amortisman uygulamasından yararlanabilir. Bu durum, beyan edilen toplam geliri düşürerek daha az vergi ödeme avantajı sağlar.
Sonuç ve Değerlendirme
Kira geliri elde eden mükellefler, gerçek gider yöntemini tercih ettiklerinde gayrimenkullerine ait amortisman giderlerini vergiden düşebilirler. Bu uygulama, özellikle yüksek bedelli konutlardan elde edilen kira gelirlerinde önemli bir vergi avantajı sağlar. Ancak amortisman tutarının doğru hesaplanması ve ilgili mevzuata uygun şekilde beyan edilmesi büyük önem taşır.
Soru & Cevap Bölümü
- Kira geliri elde edenler amortisman uygulamasından yararlanabilir mi?
Evet, gerçek gider yöntemini seçen mükellefler kira gelirinden amortisman giderini indirebilir. - Amortisman indirimi hangi yöntemle mümkündür?
Sadece gerçek gider yönteminde mümkündür, götürü gider yönteminde amortisman düşülemez. - Amortisman oranı nedir?
Konutlar için amortisman oranı %2 olarak uygulanır. - Faydalı ömür ne kadar kabul edilir?
Konutlar için faydalı ömür 50 yıl olarak belirlenmiştir. - Amortismana esas tutar nasıl belirlenir?
Maliyet bedeli biliniyorsa o esas alınır, bilinmiyorsa vergi değeri esas alınır. - Amortisman uygulaması vergi avantajı sağlar mı?
Evet, amortisman indirimi sayesinde kira gelirinden düşüş yapılır ve ödenecek vergi azalır. - Serbest meslek kazancı olanlar da bu haktan yararlanabilir mi?
Evet, kira geliri beyan ederken gerçek gider yöntemini seçmeleri yeterlidir. - Gerçek gider yönteminde hangi giderler dikkate alınabilir?
Bakım onarım giderleri, faiz giderleri ve amortisman gibi giderler dikkate alınabilir. - Amortisman hesaplamasında yıl sınırlaması var mı?
Her yıl için sabit oranla %2 amortisman ayrılır, toplam 50 yıl süresince uygulanabilir. - Kira gelirinde amortisman ne zaman beyan edilir?
Yıllık gelir vergisi beyannamesinde, ilgili yılın kira geliri hesaplamasında beyan edilir.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü |
||||
| Sayı | : | B.07.1.GİB.4.35.16.01-176200-79 | 26/01/2012 | |
| Konu | : | Serbest meslek ve gayrimenkul sermaye iradının beyanında amortisman uygulaması hk. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; serbest meslek faaliyetinize ilişkin kazancınız ile birlikte 2008 yılında satın aldığınız konuttan elde ettiğiniz kira geliri nedeniyle gayrimenkul sermaye iradı beyanında bulunduğunuz, kira gelirinizin beyanında gerçek usulün seçilmesi durumunda söz konusu konut için amortisman ayrılıp ayrılamayacağı ile amortismanın indirim konusu yapılabilmesi durumunda ayrılabilecek amortisman oranı hakkında Başkanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Gayrimenkul Sermaye İradının Tarifi” başlıklı 70 inci maddesinde; binaların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu hüküm altına alınmış olup; 71 inci maddesinde ise; “Gayrimenkul sermaye iradında safi irat, gayrisafi hasılattan iradın sağlanması ve idamesi için yapılan giderler indirildikten sonra kalan müspet farktır.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 74 üncü maddesinde de;
“Safi iradın bulunması için, 21’inci maddeye göre istisna edilen gayrisafi hasılata isabet edenler hariç olmak üzere gayrisafi hasılattan aşağıda yazılı giderler indirilir.
…
6.Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar (Amortismana tabi değer, malum ise maliyet bedeli, malum değilse, bina ve arazi için vergi değeri, diğer mallar için Vergi Usul Kanununun 267’nci maddesinin 3’üncü sırasına göre tespit edilen emsal değeridir);
…” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, kira gelirinizin beyanında gerçek gider usulünü seçmeniz halinde, Gelir Vergisi Kanununun 74/6’ncı maddesine göre kiraya verilen gayrimenkulünüz için ayrılan amortismanları indirim konusu yapmanız mümkün bulunmaktadır.
Diğer taraftan, gider olarak yazılacak amortisman tutarının hesaplanmasında; amortismana tabi değer olarak, biliniyorsa maliyet bedeli, bilinmiyorsa vergi değerinin esas alınması gerekmektedir.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 315 inci maddesinde; “Mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır.” denilmiş, anılan maddenin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı ömür ve Amortisman oranları” tesbit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399 ve 406 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki liste açıklanmıştır.
Bu itibarla, gayrimenkul sermaye iradına kaynak teşkil eden konutların, 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ eki listenin “1.4.İkamet olarak kullanımdan kiralık hale getirilen evler” kısmında yer verilen 50 yıl ve % 2,00 amortisman oranı ile amortismana tabi tutulması gerekmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
