Bazı çiftçiler ürettikleri ürünleri aynı zamanda kendi aracıyla taşıyor. Peki bir çiftçi kamyon alırsa, artık gerçek usulde vergilendirilmeye mi başlanır?
Kamyon sahibi olmak vergi mükellefiyetini doğurur mu?
Gelir İdaresi Başkanlığı bu soruyu 11.09.2015 tarihli özelgesiyle netleştirdi.
Ana Sonuç: Kamyon Sahibi Çiftçi Her Zaman Gerçek Usule Tabi Değildir
Kendi çiftlik işi için kullanılan kamyon, zirai kazancı gerçek usulde beyan etmeyi gerektirmez.
Ancak iki temel şarta dikkat:
- İşletme büyüklüğü ölçüleri aşılmamalı
- Kamyon başkalarına hizmette kullanılmamalı
Aksi takdirde:
- Ölçüler aşılırsa – Gerçek usul başlar
- Taşımacılık yapılırsa – Ticari kazanç sayılır
Örnek Senaryo
Mehmet Bey çiftçilik yapıyor. 2000 model bir kamyon aldı. Kamyonu sadece kendi tarlasından ürün taşımak için kullanıyor. Başkasına taşımacılık yapmıyor.
-Vergi dairesi, Mehmet Bey için gerçek usulde mükellefiyet tesis etmeyecek.
-Eğer Mehmet Bey bu kamyonla başkalarının ürününü taşırsa, ticari kazanç hükümleri devreye girecek.
Konu İle İlgili 10 Soru, 10 Yanıt
10 Soru – 10 Cevap
1. Kamyon aldım, hemen gerçek usule geçer miyim?
Hayır. Sadece kendi işinizde kullanıyorsanız geçmezsiniz.
2. Kamyonumla komşuya da taşımacılık yapıyorum. Ne olur?
Ticari kazanç doğar, beyanname vermeniz gerekir.
3. Ölçüler aşılırsa ne zaman mükellef olurum?
Bir sonraki vergilendirme dönemi başından itibaren.
4. Çiftçiyim, kamyonum var ama hiç kullanmıyorum. Etkiler mi?
Hayır, kullanmıyorsanız etkisi olmaz.
5. Kiralık kamyon da bu kapsama girer mi?
Hayır, sadece sahip olunan kamyon dikkate alınır.
6. Kamyonum yaşlı bir model, bu fark eder mi?
Kamyon için yaş kriteri yok. Traktörler için “on yaşına kadar” sınırı var.
7. Aracımın plakası ticari ama kullanım amacım özel. Ne olur?
Vergi dairesi fiili kullanıma bakar. Kayıt değil, kullanım belirleyicidir.
8. Kendim kullanmıyor, şoförle taşıma yapıyorum. Değişir mi?
Hayır. Yine de kendi zirai faaliyetiniz içinse problem olmaz.
9. Traktörüm de var. Gerçek usule geçer miyim?
Eğer 10 yaş altı ikiden fazla traktörünüz varsa, evet.
10. Gerçek usulde vergilendirme nasıl olur?
Zirai işletme hesabına göre ya da isterseniz bilanço esasına göre beyanname vermeye başlarsınız.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü) |
||||
| Sayı | : | 38418978-120[52-15/3]-910 | 11/09/2015 | |
| Konu | : | Kamyon sahibi çiftçinin vergilendirilmesi hk. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; gerçek usulde zirai kazanç mükellefi olmadığınız, çiftçilik ve hayvancılık faaliyetinde bulunduğunuz, kendi işinizde kullanmak üzere … plakalı 2000 model kamyon satın aldığınız belirtilerek, bu durum nedeniyle gerçek usulde zirai kazanç mükellefi olup olmayacağınız hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 53 üncü maddesinde; “Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, bu Kanunun 94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilir. 54 üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri takdirde bilanço esasına göre) tespit olunarak vergilendirilir. Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler bu kazançları için beyanname vermezler. (4962 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle eklenen cümle yürürlük; 07.08.2003, Geçerlilik; 01.01.2004) Ancak, çiftçiye ait olmakla beraber zirai işletmeye dahil edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç veya on yaşına kadar ikiden fazla traktörün işletilmesinden elde edilen gelirler ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir.
…
Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler, yazılı olarak vergi dairesinden istemde bulunmaları halinde izleyen vergilendirme dönemi başından, işe yeni başlayanlar, işe başlama tarihinden itibaren gerçek usule geçebilirler. 54 üncü maddede yazılı ölçüleri aşanlar müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren gerçek usulde; gerçek usule tabi olanlardan bu ölçülerin altında kalanlar müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilirler.”
hükmüne yer verilmiştir.
4962 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle eklenen cümlede geçen “zirai işletmeye dahil edilme” kavramının, maddede sayılan araçların söz konusu işletmelerin “envanterinde veya aktifinde yer alması” nı ifade ettiği aynı Kanunun gerekçesinde belirtilmiştir.
Diğer taraftan, konuya ilişkin olarak yayımlanan 288 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Kamyon gibi araçlara sahip olan çiftçilerin mükellefiyet durumları” başlıklı 3. bölümünde; “Gelir Vergisi Kanununun 53 üncü maddesine göre, 54 üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşmayan ancak, bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde tespit olunarak vergilendirilmektedir.
Anılan hükümde yer alan “bir biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç” ifadesinden, biçerdöver gibi, tek başına motorlu bir araç vasfını haiz olma özelliği taşıyan ve doğrudan doğruya zirai faaliyetin icrasında kullanılan araçların anlaşılması gerekmektedir.
Dolayısıyla, biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçiler, zirai işletme büyüklüğü ölçülerini aşmasalar dahi, bunların zirai kazançlarının gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir.
Ancak, zirai işletmenin yapısı ve yapılan işin önem ve genişliğinin kamyon gibi araçlara sahip olmayı gerektirmesi, sahip olunan bu araçların sadece çiftçinin kendi zirai faaliyetlerinde kullanılması şartıyla; zirai işletme büyüklüğü ölçülerini aşmayan ancak kamyon gibi araçlara sahip çiftçiler, zirai faaliyetlerinden elde ettikleri zirai kazançları için beyanname vermeyeceklerdir.
Öte yandan, bu çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilmeye devam edecektir.
Bu açıklamalara göre;
– Zirai işletme büyüklüğü ölçülerini aşmayan ancak kamyon gibi araçlara sahip olmaları nedeniyle haklarında gerçek usulde gelir vergisi mükellefiyeti tesis ettirilen çiftçilerin, söz konusu mükellefiyetlerinin bu tebliğin yayım tarihi itibarıyla terkin edilmesi,
– Bu durumda olan çiftçilerden, vergi dairelerince düzenli aralıklarla yapılan yoklamalar sonucunda, kamyon gibi araçlarını kendi zirai faaliyetleri dışında başkalarına da hizmet verecek şekilde kullandığı ve/veya nakliyecilik yaptığı hususunda tespit bulunanların vergilendirilmelerinin ise ticari kazanç hükümlerine göre değerlendirilmesi gerekmektedir.”
açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre, Gelir Vergisi Kanununun 54 üncü maddesinde yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşmamanız ve kamyonunuzu sadece kendi zirai faaliyetinizde kullanmanız şartıyla, sahip olduğunuz kamyon dolayısıyla adınıza gerçek usulde zirai kazanç mükellefiyeti tesis ettirilmeyecek olup, zirai kazanç dolayısıyla elde etmiş olduğunuz kazanç tevkif suretiyle vergilendirilecektir. Ancak, anılan Kanunun 54 üncü maddesinde belirtilen zirai işletme büyüklüğü ölçülerini aşarak zirai faaliyetle bulunmanız halinde ise müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren, hakkınızda gerçek usulde zirai kazanç mükellefiyeti tesis ettirilmesi gerekecektir.
Ancak, kamyonunuzu kendi zirai faaliyetleriniz dışında başkalarına da hizmet verecek şekilde kullandığınızın ve/veya nakliyecilik faaliyetinde bulunduğunuzun tespit edilmesi halinde ise mükellefiyet durumunuzun ticari kazanç hükümlerine göre değerlendirileceği tabiidir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
