İklimlendirme cihazları (split klima iç ve dış üniteleri) imalatı yapan işletmelerin en sık karşılaştığı teknik konulardan biri, üretimde kullanılan makinelerin amortisman oranının belirlenmesidir. Doğru amortisman oranının uygulanması, hem finansal tabloların gerçeğe uygunluğu hem de vergi mevzuatına uyum açısından zorunluluk arz eder.
Bu yazıda, Gelir İdaresi Başkanlığının 16.05.2018 tarihli özelgesine dayanarak; iklimlendirme cihazı imalatında kullanılan makineler için geçerli amortisman süre ve oranlarının nasıl tespit edilmesi gerektiği açıklanmaktadır.
Amortisman Oranı Seçiminde Sektörel Listeler Önceliklidir
Vergi Usul Kanununun 315. maddesi uyarınca, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri ve amortisman oranları Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan listelere göre belirlenir.
333 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği eki amortisman listesinde:
- Önce sektörel sınıflamalar dikkate alınır,
- Sektörel kapsam dışında kalan kıymetler için genel sınıflama uygulanır.
Dolayısıyla iklimlendirme cihazı imalatında kullanılan makinelerin amortisman oranı belirlenirken “elektrikli ve elektrikli olmayan makineler imalatına” ilişkin bölümlere bakılması gerekmektedir.
Split Klima Üretim Makinelerinde Geçerli Amortisman: 10 Yıl – %10
Özelgede açıkça belirtildiği üzere, klima ve iklimlendirme cihazlarının imalatında kullanılan makine ve ekipmanlar;
- 333 Sıra No.lu Tebliğ — 33.1 Bölüm
- Elektrikli ve elektrikli olmayan makineler ve diğer mekanik ürünlerin imalatı
kapsamına girmektedir.
Bu bölümde söz konusu iktisadi kıymetler için:
- Faydalı ömür: 10 yıl
- Amortisman oranı: %10
olarak öngörülmüştür.
Bir Kıymetin Amortismana Tabi Olabilmesi İçin Aranan Şartlar
Vergi Usul Kanunu 313. maddeye göre bir kıymetin amortismana tabi tutulabilmesi için;
- İşletme envanterine kayıtlı olması,
- Kullanıma hazır hale getirilmesi,
- Bir yıldan fazla kullanılması,
- Yıpranmaya veya aşınmaya maruz kalması,
- VUK’ta belirtilen parasal sınırın üzerinde değer taşıması
gerekmektedir.
Bu şartlar sağlanıyorsa amortisman uygulaması teknik olarak mümkündür ve oranda tereddüt halinde Tebliğ listeleri esas alınır.
Yanlış Oran Kullanımı Vergi Riskidir
Amortisman oranının sektör yerine genel tablodan seçilmesi halinde:
- Yanlış amortisman nedeniyle dönemsellik ilkesi zedelenebilir,
- Vergi incelemelerinde maliyet ve gider düzeltmesine yol açabilir,
- Kurum kazancı ve KDV matrahını etkileyebilir.
Bu nedenle elektrikli/elektriksiz makine üretiminde kullanılan üretim makineleri için 33.1 numaralı sektör tarifinin uygulanması, hukuken ve fiilen doğru tercihtir.
Sonuç
Split klima ve iklimlendirme cihazları imalatında kullanılan makineler, 333 Sıra No.lu Tebliğ’in 33.1 bölümüne göre 10 yılda ve %10 amortisman oranıyla itfa edilmelidir. Sektörel sınıflandırma varken genel listeler esas alınmamalıdır.
10 Soru — 10 Cevap Tablosu
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Klima imalatında kullanılan makinelerin amortisman oranı kaçtır? | 10 yıl faydalı ömür üzerinden %10 amortisman oranı uygulanır. |
| Amortisman oranı belirlerken genel liste mi sektör listesi mi esas alınır? | Önce sektör bazlı listeler, sonra genel tablolar dikkate alınır. |
| VUK’a göre amortisman hangi şartlarda uygulanır? | Envantere kayıt, bir yıldan fazla kullanım, yıpranmaya maruz kalma ve değer sınırı şartları aranır. |
| Split klima üretimindeki makineler hangi tebliğ bölümüne girer? | 333 Sıra Tebliği’nin 33.1 bölümüne girmektedir. |
| Yanlış amortisman oranı vergi cezası doğurur mu? | Yanlışlık düzeltmeye ve tarhiyata yol açabilir; risk yüksektir. |
| Makine ilk kullanım yılı amortismana dahil edilir mi? | Kullanıma hazır hale getirildiği tarihte amortisman başlar. |
| İmalat makineleri hızlandırılmış amortismana tabi olabilir mi? | Normal şartlarda VUK listeleri geçerlidir; istisna varsa tebliğle getirilir. |
| Faydalı ömür listesi bağlayıcı mıdır? | Tebliğ ile belirlenmiş oranlar uygulanmak zorundadır. |
| Stopaj mükellefiyeti amortisman zorunluluğu doğurur mu? | Hayır, amortisman yükümlülüğü gelir/kurumlar vergisi mükellefiyetine göre doğar. |
| Klima üretimi yapan firmalar amortismanı neye göre planlamalıdır? | 333 Tebliği, 33.1 bölümündeki sektör oranları esas alınmalıdır. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Ve Tahsilat Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 53445970-105[2018/27-09-502]-E.65324 | 16.05.2018 | ||
| Konu | : | İklimlendirme Cihazlarının İmalatında Kullanılan Makinelerin Amortisman Oranları | |||
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; şirketinizin iklimlendirme cihazları (split klima iç ve dış üniteleri) imalatı ve satışı faaliyetleri ile iştigal ettiği, iklimlendirme cihazlarının üretiminde kullanılan iktisadi kıymetler için uygulanacak amortisman oranının tesbitinde, 333 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yayımlanan amortisman listesinin 32.bölümünde belirtilen süre ve oranlar ile 33.1 bölümünde belirtilen süre ve oranlardan hangisinin dikkate alınması gerektiği hususunda tereddüt yaşandığı belirtilerek, Başkanlığımızdan görüş talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 313 üncü maddesinde, işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesinin amortisman mevzuunu teşkil edeceği,
– 315 inci maddesinde, mükelleflerin amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa edecekleri, ilan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı,
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre, bir iktisadi kıymetin amortismana tâbi tutulabilmesi için, işletmenin envanterine kayıtlı olması, kullanıma hazır halde bulunması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması ve değerinin
Vergi Usul Kanununda yazılı haddin üzerinde olması gerekmektedir.
Ayrıca, anılan Kanunun 315 inci maddesi hükmünün Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406, 418, 439 ve 458 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki Amortisman Listesi ile açıklanmıştır.
Bahse konu listenin 1-6 bölümleri arasında genel sınıflamalar yapılmış ve amortismana tabi iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri ve amortisman oranları tespit edilmiştir. Listenin diğer bölümlerinde ise sektörler itibarı ile kullanılan amortismana tâbi iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri ve amortisman oranları belirlenmiştir. Mükelleflerce, uygun amortisman oranı tespit edilirken öncelikle, sektörel bazda tespit edilen amortisman oranlarının dikkate alınması, bu ayrımlarda bulunmayan amortismana tâbi iktisadi kıymetler için uygulanacak oranların, genel sınıflamada yer verilen oranlara göre tespit edilmesi icap etmektedir.
Ayrıca, mezkûr listede;
– ” 33.1 Elektrikli ve Elektrikli Olmayan Makineler ve Diğer Mekanik Ürünlerin İmalatı: Makineli araçlar, endüstrinin genelinde kullanılan ve özel endüstri alanlarına ait makineler, elektrik trafoları, dağıtım ve iletim sistemleri, mahal ısıtma ve soğutma ve dondurma sistemleri, ticari olarak veya evlerde kullanılan araçlar, tarla ve bahçelerde kullanılan makineler, inşaat makineleri, petrol ve maden yataklarında kullanılan makineler, içten yanmalı motorlar, türbinler, aküler, lambalar, aydınlatma demirbaşları, karbon ve grafiti ürünleri, tıbbi araçlar, dişçilikle ilgili ekipman ve araçlar, bitmiş makine, ekipman ve ek parçaları imal etmek için kullanılan iktisadi kıymetler ve benzerleri” bölümü kapsamındaki iktisadi kıymetler için faydalı ömür 10 yıl, amortisman oranı %10,
olarak öngörülmüştür.
Buna göre, başvurunuzda belirtilen iklimlendirme cihazları imalatında kullanılan makinelerin, yukarıda belirtilen amortisman listesinin “33.1” bölümü kapsamında 10 yılda ve %10 amortisman oranına göre itfa edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
