İkinci el otomotiv alım satım faaliyetinde bulunan firmalar, araçların taşınması, müşteriye gösterilmesi ve test sürüşleri için yaptıkları yakıt harcamalarının vergi açısından nasıl değerlendirileceğini sıkça merak eder. Bu yazımızda, binek araçlara ait yakıt giderlerinin hangi koşullarda indirim konusu yapılabileceğini ve maliyete dahil edilip edilemeyeceğini Gelir ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde açıklıyoruz.

---

1. Yakıt Giderlerinin Gelir Vergisi Kanunu Açısından Durumu

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesine göre, ticari kazancın tespitinde indirilecek giderler belirlenmiştir. Binek otomobillere ilişkin giderler (yakıt, bakım, sigorta vb.) için özel bir sınırlama getirilmiştir. Özellikle 7194 sayılı yasa ile gelen düzenlemeyle birlikte:

• İşletmeye kayıtlı ya da kiralanan binek otomobillere ilişkin yakıt giderlerinin sadece %70’i gider olarak indirilebilir.
• Ancak bu sınırlama, otomobil kiralama veya taşıma işi yapan firmalar için geçerli değildir. Bu tür faaliyetlerde kullanılan araçlara ilişkin giderlerin tamamı indirilebilir.

İkinci el otomotiv ticareti yapan ve araçları satmak üzere “153 Ticari Mallar” hesabında izleyen bir işletmenin, test sürüşü, müşteriye gösterim veya şehir içi taşıma amacıyla katlandığı yakıt giderlerinin %70’i gider olarak dikkate alınabilir.

2. Yakıt Giderlerinin Maliyetle İlişkisi – Vergi Usul Kanunu Açısından

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 262. maddesi maliyet bedelini tanımlar. Satın alınan bir iktisadi kıymetin değerini artıran ya da onun edinilmesiyle doğrudan ilgili giderler maliyet bedeline dahil edilebilir.

İkinci el araç ticareti faaliyeti kapsamında:

• Şehir dışından satın alınarak işyerine getirilen araçların taşıma sürecinde kullanılan yakıt giderleri, doğrudan edinimle ilgili olduğu için maliyet bedeline dahil edilmelidir.
• Bu giderler “genel gider” olarak yazılamaz, doğrudan aracın maliyetine eklenmelidir.

Bu ayrım, vergi matrahının doğru tespiti ve beyanların hatasız yapılması için kritik öneme sahiptir.

3. Uygulamada Örnek

• Araç Adı: 2020 model ikinci el araç
• Alım Yeri: Ankara
• Satış Yeri: İstanbul
• Araç, şehir dışından getiriliyor ve taşıma sırasında KDV Hariç 1.200 TL tutarında yakıt harcaması yapılıyor.

Bu durumda;

• Yakıt gideri 1.200 TL, aracın satın alma sürecine doğrudan bağlı olduğu için maliyet bedeline dahil edilir.
• Test sürüşleri ve müşteri gösterimi için daha sonra yapılan yakıt harcamalarının %70’i gider olarak kaydedilir.

4. Hangi Giderler Gider Yazılır, Hangileri Maliyete Dahil Edilir?

Gider Türü	Gider Olarak İndirilebilir mi?	Maliyete Dahil mi?
Araç şehir dışından getirilirken yakıt	Hayır	Evet
Test sürüşü için kullanılan yakıt	Evet (%70 oranında)	Hayır
Müşteriye gösterim için kullanılan yakıt	Evet (%70 oranında)	Hayır

---

10 Soru 10 Cevap

1. İkinci el araç alım satımında yakıt gideri gider olarak yazılabilir mi?
Evet, ancak binek araçlar için bu giderin yalnızca %70’i indirilebilir.

2. Şehir dışından alınan araç için yapılan yakıt harcaması nasıl değerlendirilir?
Bu gider doğrudan maliyetle ilgili olduğu için, KDV Hariç tutarı maliyet bedeline dahil edilir.

3. Test sürüşü yakıt gideri ne kadar indirilebilir?
%70’lik kısmı, ticari kazançtan indirilebilir.

4. Tüm yakıt giderleri maliyete dahil edilir mi?
Hayır. Sadece araç edinimiyle ilgili olanlar maliyete dahil edilir.

5. Gelir Vergisi Kanunu hangi oranı belirler?
Gelir Vergisi Kanunu, binek araçlara ilişkin giderlerin %70’ini indirime tabi tutar.

6. Binek araç kavramına hangi araçlar girer?
Yolcu taşıma amacıyla üretilmiş ve ağırlıklı olarak ticari olmayan araçlar.

7. Bu sınırlama kimler için geçerli değildir?
Araç kiralama ve taşıma faaliyeti yapan işletmeler bu sınırlamadan muaftır.

8. Maliyet bedeline dahil edilen yakıt için ayrıca gider yazılır mı?
Hayır, aynı gider iki kez beyan edilemez.

9. Vergi Usul Kanunu hangi maddeyle düzenleme getirir?
262. madde maliyet bedelini, 274. madde ise emtianın değerlemesini düzenler.

10. Araç alışlarında yapılan diğer giderler nasıl ele alınır?
Nakliye, komisyon, trafik tescil masrafı gibi giderler de maliyete dahil edilir.

 

---

ÖRNEK ÖZELGE

---

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

İstanbul Vergi̇ Dairesi̇ Başkanlığı

Gelir Kanunları Gelir Ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü

Sayı	:	62030549-120[40-2020/252]-216893		16.02.2023
Konu	:	İkinci el araç alımı ve satımı faaliyeti dolayısıyla yapılan yakıt harcamalarının vergilendirilmesi.

İlgi

:

…/…/… tarih … sayılı özelge talep formunuz.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; ikinci el otomotiv alım-satımı faaliyetinde bulunduğunuz, satın aldığınız araçlar için test sürüşünde, araçları müşteriye göstermek ve şehir dışından getirmek için kullandığınız yakıt giderlerinin Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde hüküm altına alınan gider kısıtlamasına tabi olup olmayacağı hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmış olup, Başkanlığımız görüşüne aşağıda yer verilmiştir.

1-GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinde, her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükme bağlanmış olup, Kanunun “Bilanço Esasında Ticari Kazancın Tespiti” başlıklı 38 inci maddesinde ise bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet fark olduğu, bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce işletmeye ilave olunan değerlerin bu farktan indirileceği, işletmeden çekilen değerlerin ise farka ilave olunacağı, ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulacağı hüküm altına alınmıştır. Anılan Kanunun 40 ıncı maddesinde de safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek giderler sayılmıştır.

Anılan Kanunun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40 ıncı maddesinde,

“Safi kazancın tespit edilmesi için, aşağıdaki giderlerin indirilmesi kabul edilir:

…

5.Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri (7194 sayılı kanunun 13 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 07.12.2019) (Şu kadar ki faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilir.)

…”

hükmü yer almaktadır.

Konuyla ilgili olarak 27/5/2020 tarih ve 31137 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Binek otomobillere ilişkin tamir, bakım, yakıt ve benzeri cari giderler” başlıklı 14 üncü maddesinde;

” (1) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.

(2) İşletmeye veya envantere dâhil olup ticari veya mesleki faaliyette kullanılan binek otomobillerin giderleri sınırlandırılmakta olup, bu sınırlama esas itibarıyla faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere binek otomobillerin giderlerini kapsamaktadır.

(3) Birinci fıkra kapsamındaki giderler genel olarak taşıtların tamir, bakım, yakıt, sigorta ve benzeri cari giderleridir.

(4) Yapılan giderlerin işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.”

açıklamaları yer almaktadır.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyetiyle iştigal etmediğiniz anlaşıldığından, satışa konu edilmek üzere “153-Ticari Mallar” hesabında izlemek suretiyle işletmenize kayıtlı olan ve işte kullanılan binek otomobillerin test sürüşü ve müşteriye gösterilmesi esnasında katlanılan yakıt giderlerinin en fazla %70’inin ticari kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

2-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:

Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

– 262 nci maddesinde, “Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.

Aşağıda sayılan giderler de maliyet bedeline dâhil edilir:

a) İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; gümrük vergileri, gümrük komisyonları, yükleme, boşaltma, nakliye ve montaj giderleri,

b) İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; resim ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, değer tespiti, danışmanlık, komisyon ve ilan giderleri,

c) İktisadi kıymetin finansmanında kullanılan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara ilişkin kur farklarının; emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, diğer iktisadi kıymetlerde ise iktisadi kıymetin envantere alındığı hesap döneminin sonuna kadar olan kısmı ile söz konusu kredilere ilişkin giderler (Faiz giderleri ile kur farklarının diğer kısımlarını maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.),

ç) İktisadi kıymetin stoklara veya envantere alındığı tarihe kadarki depolama ve sigorta giderleri,

d) Gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderler.

Gayrimenkullerle doğrudan ilgili olması şartıyla, bunların envantere alındığı hesap dönemi sonuna kadar alınan hibeler maliyet bedelinden indirilir.

İktisadi kıymetin (emtia hariç) iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile ilgili olan özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma değer vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanımını destekleme fonunu maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.

Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”,

– 274 üncü maddesinde, “Emtia, maliyet bedeliyle değerlenir. …”

hükümlerine yer verilmiştir.

Buna göre, somut durumda ikinci el araç ticareti faaliyeti kapsamında satılmak amacıyla iktisap edilen araçların, mükellef tarafından emtia olarak maliyet bedeli ile kayıtlara alınması gerekmekte olup, bu kapsamda şehir dışından alınan araçların işyerine getirilmesi için katlanılan yakıt giderlerinin söz konusu araçların maliyetinin hesabında dikkate alınması icap etmektedir.

…