Türkiye’de e-Fatura kullanan işletmelerin zaman zaman yanlış döviz kuru, rakam veya tutar hatası ile fatura düzenledikleri görülüyor. Özellikle Temel Fatura senaryosunda yapılan hatalarda, e-Faturanın nasıl düzeltileceği ve KDV beyanı açısından nasıl işlem yapılacağı konusu önem taşıyor.
Bu yazıda, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın açıklamaları doğrultusunda, hatalı kesilen temel e-faturaların düzeltilmesi ve KDV uygulamasıyla ilgili tüm detayları ele alıyoruz.
- Temel e-faturada yanlış tutar nasıl düzeltilir?
- E-Fatura iptal ve itiraz süresi kaç gündür?
- KDV beyanında hatalı e-fatura nasıl düzeltilir?
- Temel Fatura ile Ticari Fatura arasındaki farklar
- E-Fatura İptal/İtiraz Portalı nasıl kullanılır?
Temel E-Fatura ve İtiraz Süreci
Temel Fatura senaryosunda düzenlenen faturalara e-Fatura sistemi üzerinden doğrudan “red” yanıtı verilemez. Ancak, 8 günlük itiraz süresi içinde:
- Noter aracılığıyla
- Taahhütlü mektupla
- Telgrafla
- Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) sistemi üzerinden
itiraz edilebilir.
1 Mayıs 2021’den itibaren e-Fatura İptal/İtiraz Portalı devreye alınmış olup, bu portal üzerinden tarafların mutabakatıyla iptal ve itiraz süreçleri yürütülebilmektedir.
8 Günlük Süre Neden Önemli?
Türk Ticaret Kanunu’nun 21. maddesine göre, fatura alındıktan sonra 8 gün içinde itiraz edilmezse faturanın içeriği kabul edilmiş sayılır.
Bu süre geçtikten sonra yapılan itirazlar, satıcı açısından kabul edilme zorunluluğu olmayan, hukuken geçersiz itirazlar olarak değerlendirilebilir.
2017 Öncesi ve Sonrası Farkı
2017 yılında Temel Fatura İptal Portalı henüz aktif olmadığından, o dönemde düzenlenen hatalı faturalar için iptal talebi portal üzerinden yapılamıyordu. Bu nedenle, tarafların anlaşması durumunda harici yöntemlerle (noter, KEP vb.) itiraz yapılabilir ve yeni düzenlenecek faturaya eski faturanın tarih ve numarası açıklama kısmına eklenebilirdi.
KDV Yönünden Düzeltme
Hatalı düzenlenen faturada KDV gösterilmişse:
- Satıcı, hatalı fatura ile beyan ettiği KDV’yi ödemekle yükümlüdür.
- Alıcı, iade faturasında yer alan KDV’yi beyan eder.
Bu işlem 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca yapılır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Temel e-faturada “red” yanıtı verilebilir mi?
Hayır, Temel Fatura senaryosunda doğrudan red yanıtı verilemez, sadece 8 gün içinde harici yollarla itiraz edilebilir.
2. E-fatura iptal süresi kaç gündür?
Türk Ticaret Kanunu’na göre 8 gündür.
3. E-Fatura İptal/İtiraz Portalı nedir?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-faturalar için elektronik ortamda iptal ve itiraz işlemlerini yürütmeye yarayan sistemidir.
4. 8 gün içinde itiraz edilmezse ne olur?
Fatura içeriği kabul edilmiş sayılır.
5. Ticari faturada red yanıtı nasıl verilir?
Ticari fatura senaryosunda sistem üzerinden mali mühür ile imzalı red yanıtı verilebilir.
6. KDV beyanında hatalı e-fatura nasıl düzeltilir?
İlk fatura iptal edilemiyorsa, alıcı iade faturası düzenler ve KDV ilgili dönemde düzeltilir.
7. 2017 yılında temel e-fatura nasıl iptal edilirdi?
Portal aktif olmadığından, noter, taahhütlü mektup veya KEP ile itiraz yapılabiliyordu.
8. Fatura itirazında hangi yöntemler geçerli?
Noter, taahhütlü mektup, telgraf, KEP.
9. E-fatura iptalinde tarafların anlaşması şart mı?
Harici yollarla iptal için tarafların mutabakatı gerekir.
10. KDV Kanunu’nun 35. maddesi neyi düzenler?
Matrah değişikliği durumunda KDV’nin düzeltme esaslarını düzenler
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü |
||||
| Sayı | : | 11395140-105[VUK-1-20750]-701555 | 04.07.2023 | |
| Konu | : | Hatalı Düzenlenen Temel E-Faturanın Düzeltilmesinin Mümkün Olup Olmadığı Hk. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ile; 15/5/2017 tarihli, 1522 ve 1523 numaralı e-faturalarınızı USD para birimi üzerinden düzenlerken TL kurunun yanlış alındığı, alacaklı firmanın hatayı fark etmesi üzerine 7/6/2017 tarihinde tarafınıza iade faturası kestiği, 8/6/2017 tarihinde doğru tutar üzerinden yeniden fatura düzenleyerek alıcıya gönderdiğiniz, ancak 5/2017 dönem KDV beyannamesi verilmesi esnasında mali müşavirinizin mezkur faturalardaki rakam ile yazılan tutarlarda hata olduğunun farkına vardığı ve yazı ile yazılan kısmı doğru kabul ederek KDV beyannamesini buna göre verdiği, alacaklı tarafın ise faturada yer alan tutarlardan rakam ile yazılan tutarı kabul ettiği ve buna göre 53.235.289,57 TL’yi indirim konusu yaptığı belirtilerek, söz konusu hatalı işlemlerin ne şekilde düzeltilmesi gerektiği hakkında Başkanlığımızdan görüş talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde, faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 21 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında da, bir fatura alan kişinin aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa bu içeriği kabul etmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 213 sayılı Kanunun mükerrer 242 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasında, Hazine ve Maliye Bakanlığının elektronik defter, kayıt ve belgelerin oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafazası ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve düzenlenmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu, Vergi Usul Kanunu ve diğer vergi kanunlarında defter, kayıt ve belgelere ilişkin olarak yer alan hükümlerin elektronik defter, kayıt ve belgeler için de geçerli olduğu, Hazine ve Maliye Bakanlığının, elektronik defter, belge ve kayıtlar için diğer defter, belge ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslardan farklı usul ve esaslar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bu yetkiye istinaden 19/10/2019 tarih ve 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde konu ile ilgili düzenlemelere yer verilmiş olup, söz konusu Tebliğ ile bu tarihe kadar Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgelerin elektronik ortamda düzenlenmesine yönelik olarak yayımlanan tüm Tebliğlerin gözden geçirilmesi, tüm tarafların tek kaynaktan bilgilenmelerinin temin edilmesi ve elektronik belge uygulamalarında bütünlüğün sağlanması amaçlanmıştır.
Ayrıca, 526 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine eklenen “V.10. e-Belgelere İlişkin İptal/İtiraz, İhbar ve İhtarların Bildirilmesi” başlıklı bölüm uyarınca, 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında düzenlenen e-Belgelere ilişkin olarak 6102 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak KEP sistemi ile yapılan ihbar veya ihtarlar ile e-Belge iptal işlemlerinin 1/5/2021 tarihinden itibaren, ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanacak kılavuzda belirtilen usul, esas ve süreler içinde, elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemine bildirilmesi zorunludur.
Gelir İdaresi Başkanlığınca e-Fatura Uygulamasından yararlanma yöntemlerine göre Teknik Kılavuzlar yayımlanmış ve bu kılavuzların fatura senaryoları ile ilgili bölümlerinde e-Faturaların düzenlenebileceği senaryo türleri açıklanmış olup, mevcut durumda e-Fatura uygulamasında “Temel, Ticari, Yolcu Beraberi Eşya, İhracat, Kamu Fatura ve Hal Tipi Fatura” olmak üzere altı senaryo (ihtiyaca göre yeni senaryolar geliştirilip eklemeler yapılmaktadır) baz alınarak fatura düzenlenebilmektedir.
Temel ve Ticari Fatura senaryolarında, mükellefler kendilerine uygun olan fatura tiplerini (Satış, İade, Tevkifat, İstisna, Özel Matrah, İhraç Kayıtlı) seçerek faturalarını oluşturabilmektedirler.
Temel fatura senaryosunda düzenlenen faturalara e-Fatura uygulaması üzerinden “red” yanıtı dönülme imkanı bulunmamakla birlikte, 8 günlük itiraz süresi dolmamak şartıyla (5/3/2019 tarihi itibarıyla uygulamaya giren) “Temel Fatura İptal Portalı” üzerinden satıcının alıcıya ilgili faturanın iptali talebinde bulunma hakkı bulunmaktadır. 1/5/2021 tarihi itibarıyla söz konusu uygulama “e-Fatura İptal/İtiraz Portalı” olarak güncellenmiş ve kanuni süresi içinde (8 günlük itiraz süresi geçen faturalara da tarafların mutabık kalması şartıyla) harici yollarla yapılan itiraz işlemlerinin bu uygulama üzerinden karşı tarafın onayına sunulma uygulamasına geçilmiştir.
“e-Fatura İptal/İtiraz Portalı” uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklamalara “e-Fatura Uygulaması İptal, İhtar/İtiraz Bildirim Kılavuzu”nda yer verilmiş olup, söz konusu Kılavuzun “2 Genel Olarak e-Fatura İptal/İtiraz Bildirim İşlemleri” başlıklı bölümünde, “e-Faturalara elektronik ortamda iptal/itiraz işlemi yapılabilmesi için; e-Faturayı düzenleyen satıcı veya duruma göre alıcı tarafından e-Fatura İptal/İtiraz Bildirim Portalı üzerinden iptal/itiraz talebi oluşturulması gerekir. İptal/itiraz taleplerine ilgili faturanın alıcısı/satıcısı tarafından onay verilebildiği gibi, karşı tarafın onaylama zorunluluğu bulunmamaktadır…
Temel ve diğer fatura senaryolarında düzenlenen faturalara, faturanın alıcıya iletildiği tarihten itibaren 8 günlük süre içinde sadece harici yöntemlerle (TTK 18/3 te belirtilen noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile) itiraz işlemi gerçekleştirilmektedir.
Ancak ihtar ve itiraz bildirimlerinin Sistem içinden yapılabilmesi için öncelikle TTK madde 18 de belirtilen yöntem ve süreler dâhilinde söz konusu e-Faturaya itiraz edilmesi gerekmektedir. İhtar ve itirazların sistem içinden yapılması mümkün olmayıp, bildirimin amacı, TTK kapsamında yapılan ihtar ve itiraz hakkında Başkanlığa bilgi verilmesidir.
e-Faturaların sistem üzerinden iptal/itiraz işlemlerinin gerçekleştirilmesi özellikle sistem bilgileri ile beyan, bildirim ve formlardaki bilgilerin uyumluluğunun sağlanması açısından gereklidir.
e-Fatura İptal/İtiraz Portalı, e-Fatura senaryoları içinde sadece;
Temel Fatura senaryosunda (hem itiraz bildirim hem iptal uygulaması için alıcı veya satıcı tarafından talep başlatılabilir),
Ticari Fatura senaryosunda (sadece itiraz bildirim uygulaması için alıcı veya satıcı tarafından talep başlatılabilir),
Hal Tipi Fatura senaryosunda (hem itiraz hem iptal uygulaması için alıcı veya satıcı tarafından talep başlatılabilir) ve
Kamu Fatura senaryosunda (sadece itiraz uygulaması için satıcı tarafından talep başlatılabilir olup alıcı onayı aranmayacaktır) kullanılabilecektir.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Ticari fatura senaryosunda düzenlenen faturalara ise e-Fatura uygulaması üzerinden itiraz mahiyetinde, mali mühür ile imzalı elektronik bir belge üreten yapıyı barındıran “red” yanıtı dönülebilmekle birlikte, harici yollarla itiraz yapılmışsa bu itiraz e-Fatura İptal/İtiraz Portalı üzerinden de karşı tarafın onayına sunulmalıdır. Temel fatura senaryosunda düzenlenen faturalara e-Fatura uygulaması üzerinden “red” yanıtının dönülememesi ya da e-Fatura İptal/İtiraz Portalı üzerinden iptal talebinde bulunulmamış olması, Türk Ticaret Kanununun 18 inci maddesinde belirtilen harici yöntemlerle (noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile) itiraz edilebilmesi imkânını ortadan kaldırmamaktadır. Bir başka ifade ile temel fatura senaryosunda düzenlenen faturalara Türk Ticaret Kanununun 18 inci maddesinde belirtilen yöntemler ile itiraz edilebilmesi imkânı bulunmaktadır. Ticari fatura senaryosunda düzenlenmiş olan faturalara ilişkin olarak alıcıların e-Fatura uygulaması üzerinden “red” yanıtı dönmemeleri, Türk Ticaret Kanununun 18 inci maddesinde belirtilen yöntemlerin Kanunun 21 inci maddesinde belirtilen sürede kullanılabilme hakkını ortadan kaldırmamaktadır. Gerek e-Fatura uygulaması üzerinden “red” yanıtı dönülmesi ya da iptal talebinde bulunulması, gerekse Türk Ticaret Kanununun 18 inci maddesinde belirtilen yöntemler ile faturaya itiraz edilmesine ilişkin olarak Türk Ticaret Kanununun 21 inci maddesinde belirtilen 8 (sekiz) günlük itiraz süresine uymak tacir olmanın hukuki sonuçlarındandır. Bu süre geçtikten sonra yapılan itirazlar, iptal talepleri ve e-Fatura uygulaması üzerinden dönülen “red” yanıtları söz konusu faturaların alıcı tarafından fatura içeriğinin kabul edilmiş olduğu sonucunu doğurmaktadır.
Ticari fatura senaryosuna göre düzenlenip gönderilmiş bir fatura için alıcısı tarafından dönülen “red” yanıtının satıcı açısından hukuki sonuç doğurabilmesi ve dikkate alınabilmesi için söz konusu yanıtın Türk Ticaret Kanununun 21 inci maddesinde belirtilen sürede yapılması gerektiği açık olup, bu sürede itiraz edilmiş olması faturanın düzenlenmiş ve alıcısına iletilmiş olduğunu kabul etme gereğini ortadan kaldırmamaktadır.
Bu nedenle düzenlenmiş ve alıcısının posta kutusuna başarılı şekilde iletilmiş e-Faturanın, itiraz halinde alıcı ile satıcı arasındaki hukuki ihtilaf süreci tamamlanıncaya kadar geçerli kabul edilmesi gerekmektedir. Alıcı tarafın hukuki ihtilafa (itiraza) konu hususlarının, satıcı tarafından yasal ve zorunlu olarak yerine getirilmesi için itirazın Türk Ticaret Kanununun 21 inci maddesinde belirtilen sürede yapılması gerektiği açıktır. Süresinden sonra gerek e-Fatura uygulaması üzerinden “red” yanıtı ile gerekse harici yollar ile yapılan itirazların satıcı tarafından kabul edilme zorunluluğu bulunmamakta olup, düzenlenmiş e-Faturanın taraflar arasındaki işlemlere dayanak teşkil etmesine hukuki bir engel bulunmamaktadır.
Ayrıca gerek e-Fatura uygulaması üzerinden “red” yanıtı ile gerekse harici yollar ile yapılan itirazların, fatura alıcısı tarafından süresinde yapılmış olup olmadığının satıcı tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Buna göre; özelge talep formunda ekli faturaların Temel Fatura senaryosu ile düzenlendikleri dikkate alındığında, ilgili faturanın düzenlenme tarihi olan 15/5/2017’de “Temel Fatura İptal Portalı” (güncel ismiyle e-Fatura İptal /İtiraz Portalı) aktif olmadığından, ilgili fatura için bu Portal üzerinden iptal talebinde bulunulması imkanı bulunmamakla birlikte, 8 günlük itiraz süresinin de aşılmış olması nedeniyle tarafların anlaşması durumunda ilgili faturalara alıcının Türk Ticaret Kanununun 18 inci maddesinde belirtilen harici yöntemlerle itiraz etmesi, yeni düzenlenecek faturanın açıklama alanına hatalı kesilmiş faturanın tarih ve numara bilgisini de içeren bir açıklamanın yapılması ile işlem yapılması mümkündür. Ancak, harici yollarla faturaya itiraz edilmesi halinde söz konusu fatura için, e-Fatura İptal/İtiraz Portalı üzerinden de ayrıca karşı tarafa itiraz bildiriminde bulunulması gerekmektedir.
Öte yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun;
– (8/2) maddesinde, vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisi gösterenlerin, bu vergiyi ödemekle mükellef olduğu, bu hususun kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerli olduğu,
– (29/1-a) maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesapladıkları KDV’den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi indirebilecekleri,
– İşlemin gerçekleştiği dönemde yürürlükte olan (29/3) maddesinde, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,
– (34/1) maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV’nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği,
– 35 inci maddesinde; malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellefin bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellefin ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzelteceği
hüküm altına alınmıştır.
Bu bağlamda, söz konusu faturalar iptal edilemeyeceğinden veya değiştirilemeyeceğinden, ilk düzenlenen e-faturada gösterilen KDV’nin tarafınızca, alıcı tarafından bu işlemin iptaline ilişkin düzenlenen iade faturasında gösterilen KDV’nin ise faturayı düzenleyen tarafından beyan edilmesi gerekmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
