Giriş
Gümüş takı ticareti yapan işletmelerin hem toptan hem de perakende satışlarda Katma Değer Vergisi (KDV) uygulaması ve fatura düzeni konusunda dikkat etmeleri gereken pek çok ayrıntı bulunmaktadır. Özellikle e-ticaret faaliyetlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, çevrimiçi satışlarda gümüş bedeli, işçilik tutarı, ölçü birimi ve KDV matrahı gibi unsurların doğru şekilde belirlenmesi ve belgeye yansıtılması büyük önem taşımaktadır.
Bu yazıda, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından yayımlanan özelgeye dayanarak, gümüş takı satışlarında KDV uygulaması ve belge düzeni konularını profesyonel bir bakış açısıyla ele alıyoruz.
1. Gümüş Takı Satışlarında KDV Uygulaması
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre külçe gümüş teslimleri KDV’den istisna tutulmuştur. Ancak, gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden ürünlerin satışı bu istisna kapsamına girmez ve özel matrah şekline göre vergilendirilir.
KDV Genel Uygulama Tebliği’nin (III/A-4.2.2.) bölümü uyarınca:
- Gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyaların satışında, KDV matrahı, satış bedelinden külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.
- Kullanılacak gümüş bedeli belirlenirken, Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nda işlem gören son kapanış fiyatı esas alınır.
- Gümüş ayarı (örneğin 925 ayar) dikkate alınarak külçe gümüş tutarı tespit edilir.
Bu uygulama, işçilik bedeli üzerinden KDV hesaplanmasını sağlar. Böylece, hem vergi adaleti korunur hem de işletmelerin mali yükü doğru bir şekilde belirlenir.
2. E-Ticaret Satışlarında KDV Matrahının Belirlenmesi
E-ticaret yoluyla yapılan gümüş takı satışlarında da aynı esaslar geçerlidir.
Online satış platformlarında veya şirketin kendi internet sitesi üzerinden gerçekleştirilen satışlarda:
- Fatura üzerinde gümüş bedeli ve işçilik bedeli ayrı ayrı gösterilebilir.
- KDV matrahı, külçe gümüş bedeli çıkarıldıktan sonra kalan işçilik bedeli üzerinden hesaplanır.
Bu yöntem, özellikle online takı mağazaları, kuyumcular ve el işçiliği ürün satan atölyeler için geçerli bir uygulamadır.
3. Fatura Düzenleme Kuralları
Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 229 ve 230. maddeleri, fatura düzeninde bulunması zorunlu unsurları açıkça belirtmektedir. Buna göre, bir faturada;
- Malın cinsi, miktarı, fiyatı ve tutarı eksiksiz olarak yer almalıdır.
- Ölçü birimi olarak herkesçe bilinen ve standart kabul edilen bir birim kullanılmalıdır.
Gram Esası Zorunluluğu
Gümüş takı satışlarında, ürünlerin ağırlığı ve ayarı vergi matrahının belirlenmesinde doğrudan etkili olduğundan, faturalarda adet yerine “gram” ibaresi kullanılmalıdır.
4. Toptan ve Perakende Satışlarda Belge Düzeni
- Toptan satışlarda: Fatura üzerinde gümüş bedeli ile işçilik bedelinin ayrı ayrı gösterilmesi mümkündür.
- Perakende satışlarda (e-ticaret dahil): Satış bedeli tek kalemde gösterilebilir; ancak KDV matrahı, gümüşün gram fiyatı dikkate alınarak hesaplanmalıdır.
Bu durumda, gümüş takı satışında KDV sadece işçilik bedeli üzerinden hesaplanacaktır.
5. Külçe Gümüş Fiyatı Nasıl Belirlenir?
- Külçe gümüş bedeli, Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nda bir önceki iş gününde oluşan kapanış fiyatı dikkate alınarak hesaplanır.
- Borsanın faaliyet göstermediği tarihlerde, Etibank veya yetkili kurumlarca belirlenen fiyatlar geçerlidir.
Bu yöntem, gümüş değerinin resmî kaynaklara dayalı olarak belirlenmesini sağlar.
6. Vergisel Sonuç ve Uygulama Özeti
- Gümüşten mamul eşyaların satışında KDV matrahı, satış bedelinden külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.
- Fatura düzenlenirken, ürün miktarı gram cinsinden belirtilmeli ve işçilik bedeli ayrı hesaplanmalıdır.
- E-ticaret satışlarında da aynı vergisel esaslar geçerlidir; fatura elektronik ortamda düzenlenebilir.
Sonuç
Gümüş takı satışında doğru belge düzeni, hem vergi güvenliği hem de ticari saydamlık açısından önemlidir.
İster fiziksel mağazada ister e-ticaret ortamında faaliyet gösterilsin, KDV matrahının doğru hesaplanması, gümüş ve işçilik bedelinin ayrı gösterilmesi ve gram esasının kullanılması yasal zorunluluktur.
Bu düzenlemelere uyulması, olası cezai risklerin önüne geçer ve işletmenin vergi uyumunu güçlendirir.
10 Soru – 10 Cevap: Gümüş Takı Satışında KDV ve Fatura Düzeni
| Soru | Cevap |
|---|---|
| 1. Gümüş takı satışında KDV oranı nasıl hesaplanır? | KDV, satış bedelinden külçe gümüş bedeli çıkarıldıktan sonra kalan işçilik tutarı üzerinden hesaplanır. |
| 2. Külçe gümüş satışları KDV’ye tabi midir? | Hayır, külçe gümüş teslimleri KDV’den istisnadır. |
| 3. Faturalarda miktar birimi olarak “adet” kullanılabilir mi? | Hayır, gümüş satışlarında “gram” birimi kullanılmalıdır. |
| 4. E-ticaret satışlarında fatura düzenleme kuralları nelerdir? | Elektronik faturada gram ve işçilik bedeli esas alınarak KDV hesaplanmalıdır. |
| 5. Gümüş bedeli nasıl tespit edilir? | Borsa İstanbul’da son işlem günü oluşan külçe gümüş kapanış fiyatı esas alınır. |
| 6. İşçilik bedeli KDV’ye tabi midir? | Evet, işçilik bedeli üzerinden KDV hesaplanır. |
| 7. Toptan satışlarda gümüş ve işçilik bedeli ayrılmalı mı? | Evet, faturalarda ayrı ayrı gösterilebilir. |
| 8. Perakende satışlarda KDV hesaplaması nasıl yapılır? | Toplam satış bedelinden gümüş bedeli düşülerek kalan tutar üzerinden KDV uygulanır. |
| 9. Fatura düzenlenirken hangi bilgiler zorunludur? | Malın cinsi, gramı, fiyatı, tutarı ve KDV oranı bulunmalıdır. |
| 10. Yanlış fatura düzenlenmesi durumunda ceza riski var mıdır? | Evet, belge düzeni hatalı olursa Vergi Usul Kanunu’na göre cezai işlem uygulanabilir. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 11395140-105[VUK1-20973]-E.1106848 | 07.12.2018 | |
| Konu | : | Gümüş Takı Satışı Faaliyetinde KDV ve Belge Düzeni | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; toptan gümüş takı ticareti işi ile iştigal ettiğiniz, faturalarınızda gümüş ve işçilik bedellerini ayrı ayrı gösterdiğiniz, yakın bir zamanda e-ticaret kapsamında internet üzerinden perakende satış yapmaya da başlayacağınız belirtilerek perakende satışlarınıza istinaden düzenleyeceğiniz faturaların gümüş madeni ve işçilik bedellerinin ayrı ayrı gösterilmeden düzenlenip düzenlenemeyeceği, miktar bölümünde satılan ürün miktarının gram yerine adet olarak yazılıp yazılamayacağı hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun;
– (17/4-g) maddesinde, külçe altın ve külçe gümüş teslimlerinin katma değer vergisinden istisna olduğu,
– 20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin ise, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği,
– (23/g) maddesinde ise Maliye Bakanlığının işin mahiyetini göz önünde tutarak özel matrah şekilleri tespit etmeye yetkili olduğu
hüküm altına alınmıştır.
KDV Genel Uygulama Tebliğinin “Gümüşten Mamul Eşya” başlıklı (III/A-4.2.2.) bölümünde; “3065 sayılı Kanunun (17/4-g)maddesine göre külçe gümüş teslimleri KDV’den istisnadır. 3065 sayılı Kanunun (16/1-a) maddesi hükmü gereğince, söz konusu istisna külçe gümüş ithalatında da uygulanır.
Öte yandan, 3065 sayılı Kanunun (23/f) maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş teslimlerinde özel matrah şekli uygulanması uygun görülmüştür.
Buna göre, gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş teslimlerinde ve ithalatında KDV matrahı, teslim bedelinden külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan miktar olarak belirlenmiştir.
İşlemin yapıldığı gündeki külçe gümüş bedeli olarak, gümüş borsası faaliyete geçinceye kadar Etibank tarafından belirlenen fiyat, borsanın faaliyete geçmesinden sonra ise “Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası”nda oluşan fiyat esas alınacaktır.
Gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş teslimlerinde ve ithalatında, satış bedelinden teslim konusu mamulün bünyesinde yer alan külçe gümüşün, Borsa İstanbul’da işlem yapılan son resmi iş gününde külçe gümüş için oluşan kapanış fiyatı esas alınmak ve kullanılan gümüşün ayarı göz önünde tutulmak suretiyle tespit edilen külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan tutar KDV’nin matrahı olacaktır.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşya teslimlerinde KDV matrahı olarak, teslim bedelinden külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan tutar dikkate alınacak olup, bu tutar üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.
VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 227 nci maddesinde, “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.
…”,
– 229 uncu maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”,
– 230 uncu maddesinde, “Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:
1. Faturanın düzenleme tarihi, seri ve sıra numarası;
2. Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;
3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;
4. Malın veya işin nevi, miktarı, fiyat ve tutarı;
5. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.)”
hükümlerine yer verilmiştir.
Bu itibarla, bir hizmet ifası veya emtia satışı için düzenlenen faturalarda, malın türü, miktarı, fiyatı ve tutarının bulunması kanuni zorunluluk olup, faturaya konu olan malın türü ve miktarının da herkesçe bilinen, resmi kabul görmüş, kesin ve standart bir ölçü olması gerekmektedir.
Buna göre, gümüş ihtiva eden eşyalar için düzenlenecek faturalarda malın miktarı bölümünde adet ifadesinin kullanılması mümkün bulunmamakta olup, ilgili kısımda kesin ve standart bir ölçü birimi olan “gram” ibaresine yer verilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan söz konusu faturalarınızda satış bedelinin yanı sıra, KDV matrahı hesaplamasına ayrıca yer verilmesi mümkündür.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
