Giriş
Türkiye’de ticari faaliyetlerde en önemli unsurlardan biri belge düzeni ve özellikle faturaların doğru hazırlanmasıdır. Faturalar, hem ticari hayatın şeffaflığı hem de vergi mevzuatına uyum açısından kritik öneme sahiptir. Zaman zaman işletmeler, sattıkları mal veya hizmetin yanında ek maliyet unsurlarını da faturada göstermek isteyebilmektedir. Bunlardan biri de özellikle tekstil sektöründe sıkça karşılaşılan patent bedelidir. Peki, patent bedeli faturada ayrı bir satırda gösterilebilir mi?
Vergi Usul Kanunu’na Göre Faturada Bulunması Gereken Bilgiler
Vergi Usul Kanunu’nun 230. maddesi faturada bulunması zorunlu bilgileri açıkça belirtmektedir:
- Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası,
- Faturayı düzenleyenin unvanı, adresi ve vergi dairesi bilgileri,
- Müşterinin adı, unvanı, adresi ve vergi bilgileri,
- Mal veya hizmetin cinsi, miktarı, fiyatı ve tutarı.
Bu bilgilerin dışında, faturada esas unsurları bozmayacak şekilde ek bilgilere yer verilmesi mümkündür.
Patent Bedelinin Ayrı Gösterilmesi Konusu
Bir işletmenin ürettiği kumaşın patentli olması durumunda, satış faturasında “kumaş bedeli” ve “patent bedeli” şeklinde iki ayrı mal cinsi yazılması mümkün değildir. Çünkü bu durum, Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen “malın cinsi” ibaresini bozacak niteliktedir.
Ancak, patent bedelinin fatura dışında bırakılması da doğru değildir. Çözüm, faturada mal cinsi olarak yalnızca “kumaş” ifadesine yer verilmesi ve fiyat kısmında patent bedeli dahil tutarın yazılmasıdır. Bunun yanı sıra, faturada ek bir açıklama yapılarak “Bu tutarın …. TL’si patent bedelinden oluşmaktadır.” şeklinde nota yer verilmesi mümkündür.
Uygulamadaki Önemi
Bu düzenleme, hem işletmelerin patent haklarını koruması hem de fatura düzeninde mevzuata uyum sağlaması açısından önemlidir. Vergi Usul Kanunu’na uygun olarak düzenlenen faturalar, olası vergi incelemelerinde mükelleflerin güvenliğini sağlar.
Özet
- Patent bedeli, faturada ayrı bir mal cinsi olarak gösterilemez.
- Faturada malın cinsi olarak yalnızca “kumaş” yazılır.
- Patent bedeli, fiyatın içinde gösterilir ve açıklama kısmında ayrıca belirtilebilir.
- Bu uygulama hem mevzuata uygunluk hem de şeffaflık açısından gereklidir.
Soru-Cevap Tablosu
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Patent bedeli faturada ayrı gösterilebilir mi? | Hayır, mal cinsi kısmında ayrı gösterilemez. |
| Faturada malın cinsi nasıl yazılmalıdır? | Sadece “kumaş” olarak belirtilmelidir. |
| Patent bedeli faturada nasıl yer alır? | Fiyatın içinde gösterilir ve açıklama kısmında ayrıca belirtilir. |
| Vergi Usul Kanunu’nun 230. maddesi neyi düzenler? | Faturada bulunması zorunlu bilgileri düzenler. |
| Faturada ek açıklama yapılabilir mi? | Evet, esas unsurları bozmayacak şekilde açıklama eklenebilir. |
| Patentli ürünlerde fatura düzeni farklı mı? | Hayır, patent bedeli ayrı cins olarak gösterilemez, fiyat içinde yer alır. |
| Faturada patent bedeli yazılmazsa sorun olur mu? | Patent bedeli gizlenemez, fiyatın içinde yer almalı ve açıklama yapılmalıdır. |
| Vergi denetiminde patent bedeli nasıl değerlendirilir? | Açıklama kısmında belirtilirse sorun teşkil etmez. |
| Tekstil ürünleri için özel bir fatura düzeni var mı? | Hayır, genel fatura düzeni kuralları geçerlidir. |
| Patentli kumaş satışı yapan firmalar nelere dikkat etmeli? | Patent bedelini fiyatın içine dahil edip, faturada notla belirtmelidir. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığı
Usul Müdürlüğü
| Sayı | : | 72788441-105-E.34474 | 19.06.2020 | |
| Konu | : | Düzenlenen Faturada Ürüne Ait Patent Bedelinin Ayrı Gösterilip Gösterilemeyeceği Hk. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, kurumunuzun esas itibariyle tekstil ürünleri (iplik ve kumaş – kot) üretimiyle uğraştığı, kot kumaşların belli bir patente bağlı olarak üretilen kendine has kumaşlar olduğundan bahisle, söz konusu kumaşların piyasada taklit edilerek satılmasını önlemek amacıyla firmanız tarafından düzenlenen ve özelge talep formunuz ekinde sunulan örnek satış faturasında görüldüğü şekilde fiyatın bölümlendirilerek patent bedelinin faturada ayrı olarak (faturanın mal cinsi kısmında kot kumaşı ve patent bedeli olarak yer verilerek) gösterilmesinin mümkün olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.
…
Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye ve Gümrük Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılır.“,
– 229 uncu maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” ,
– 230 uncu maddesinde “Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:
1. Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası;
2. Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;
3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;
4. Malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı;…” ,
– 231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde, “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azamî yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.“
hükümleri yer almaktadır.
Bu bağlamda, faturada bulunması zorunlu bilgiler mezkur Kanunun 230 uncu maddesinde belirtilmiş olup, bu bilgilere yer verilmeden düzenlenen belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılmakla birlikte, faturada bulunması zorunlu olan bilgilerin okunmasına engel teşkil etmeyecek ve faturanın esas niteliğini bozmayacak şekilde faturada söz konusu bilgilere ilave bilgilere de yer verilmesi mümkün bulunmaktadır.
Buna göre, teslime konu malın faturanın malın nevi kısmında kot kumaşı ve patent bedeli olarak iki ayrı mal cinsi ve bunlara ait ayrı bedeller şeklinde gösterilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu durumda, kumaş satışına ilişkin düzenlenecek faturada malın cinsi kısmında kumaş ve malın fiyatı ve tutarı kısmında, patent bedeli dahil alınacak fiyat ve tutarına yer verilmesi gerekmektedir. Ancak, kumaş teslimine ilişkin düzenlenecek faturada, faturada bulunması zorunlu bilgilere ilave olarak, “Bedelin ….TL’si teslime konu mala ilişkin patent bedelinden oluşmaktadır.” şeklinde açıklama/nota yer verilmesi mümkündür.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
