Giriş
Son yıllarda şehir içi ulaşımda yaygınlaşan elektrikli scooter’lar, yalnızca bireysel kullanıcılar için değil, şirketlerin kısa mesafeli taşımacılık ve kiralama hizmetlerinde de önemli bir araç haline gelmiştir. Ancak, bu araçların muhasebeleştirilmesi ve Vergi Usul Kanunu (VUK) kapsamında nasıl değerlendirileceği işletmeler açısından kritik bir sorudur. Özellikle amortisman uygulaması mı yapılacağı, yoksa doğrudan gider yazılıp yazılamayacağı konusuna açıklık getirmek gerekmektedir.
Amortismanın Temel Şartları
VUK’un 313. maddesine göre, bir iktisadi kıymetin amortismana tabi tutulabilmesi için:
- İşletmenin envanterine kayıtlı olması,
- Kullanıma hazır halde bulunması,
- İşletmede bir yıldan fazla kullanılması,
- Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalması,
- Değerinin kanunda belirlenen parasal sınırın üzerinde olması
gerekmektedir.
Buna göre, faydalı ömrü 1 yıldan az olan varlıkların amortisman konusu yapılması mümkün değildir.
Elektrikli Scooter’ların Özellikleri
İlgili özelgeye göre, elektrikli scooter’lar;
- Yoğun kullanımdan dolayı 6-10 ay içinde kullanılamaz hale gelmektedir.
- Gövde, elektrikli motor, kilit, takip yazılımı gibi parçalardan oluşmaktadır.
- Yazılımları düzenli aralıklarla güncellenmektedir.
- Alış bedelleri, doğrudan gider yazılabilecek demirbaş sınırının üzerindedir.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın değerlendirmesine göre, mevcut durumda bu araçların faydalı ömrü 1 yıldan kısa olmakla birlikte, geliştirme çalışmalarıyla ileride bu sürenin 1 yılın üzerine çıkması mümkündür.
Vergi Usul Kanunu Açısından Uygulama
Gelir İdaresi Başkanlığı, söz konusu araçların faydalı ömrünün 1 yıldan kısa olması nedeniyle şu değerlendirmeyi yapmıştır:
- Elektrikli scooter harcamaları doğrudan gider yazılabilecektir.
- Amortisman uygulaması yapılmasına gerek yoktur.
- Gelecekte araçların ömrü 1 yılın üzerine çıkarsa, amortisman oranı için Gelir İdaresi Başkanlığı’na yeniden başvuru yapılmalıdır.
Sonuç
Elektrikli scooter’lar, güncel durumda amortismana tabi varlıklar olarak değil, doğrudan gider yazılacak iktisadi kıymetler olarak değerlendirilmelidir. Ancak teknoloji geliştikçe ve araçların ömürleri uzadıkça, amortisman uygulaması gündeme gelebilecektir. İşletmelerin bu gelişmeleri takip etmesi ve gerektiğinde idareye başvurarak amortisman oranlarını güncellemesi önemlidir.
Soru-Cevap Bölümü
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Elektrikli scooter’lar amortismana tabi mi? | Hayır, faydalı ömrü 1 yıldan az olduğu için amortismana tabi değildir. |
| Scooter alım bedeli gider yazılabilir mi? | Evet, doğrudan gider kaydedilebilir. |
| Amortisman için gerekli temel şart nedir? | Varlığın işletmede 1 yıldan fazla kullanılabilmesidir. |
| Elektrikli scooter’ların ömrü ne kadardır? | Ortalama 6-10 ay arasında değişmektedir. |
| Amortisman oranı listede yer alıyor mu? | Hayır, scooter için amortisman oranı listede bulunmamaktadır. |
| Gelecekte amortisman uygulanabilir mi? | Evet, araçların ömrü 1 yılı aşarsa amortisman oranı belirlenebilir. |
| Scooter harcamaları hangi hesapta kaydedilir? | Doğrudan gider hesabına kaydedilir. |
| Demirbaş sınırının üzerinde olsa da amortisman uygulanır mı? | Hayır, ömür 1 yıldan az olduğu için doğrudan gider yazılır. |
| Vergi Usul Kanunu hangi maddeler konuyu düzenler? | 313, 315 ve 320. maddeler. |
| Şirketler scooter yatırımlarında ne yapmalı? | Ömrü kısa olduğu sürece gider yazmalı, gelişmeleri takip etmelidir. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 11395140-105[VUK1-24197]-860986 | 19.11.2020 | |
| Konu | : | Elektrikli scooter için uygulanacak amortisman oranı veya gider olarak yazılıp yazılmayacağı | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; firmanızın mobil cep telefonları ve bilgisayar yazılımına bağlı olarak şehir içinde kısa mesafeli kullanım amaçlı elektrikli araçları (elektrikli scooter) kişilerin kullanımına verme faaliyeti ile iştigal ettiği, bu araçların, gövde, elektrikli motor, kilit, kilit kablosu ve uzaktan bağlantı kartı ve takip yazılımını içerdiği, ayrıca yazılımlarının 3-4 ayda bir güncellenmesi gerektiği, söz konusu araçların çok yoğun bir şekilde kullanılmaları nedeniyle çok hızlı bir şekilde yıprandığından 12 aydan kısa bir sürede genellikle 10 ay içerisinde kullanılamaz hale geldikleri belirtilerek, mezkur araçların alış bedellerinin direkt gider yazılamayan demirbaş sınırının üzerinde olması ve faydalı ömür sürelerinin amortisman listesinde yer almaması nedeniyle faydalı ömrünün ne olacağı veya gider olarak kayıtlara alınıp alınamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 313 üncü maddesinde, işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesinin amortisman mevzuunu teşkil edeceği; değeri (513 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2020’den itibaren) 1.400 TL. yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri (513 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2020’dan itibaren) 1.400 TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabileceği, iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu haddin topluca dikkate alınacağı,
– 315 inci maddesinde, mükelleflerin amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Hazine ve Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa edecekleri, ilân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı,
– 320 nci maddesinde, amortisman süresinin, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başladığı, her yılın amortismanının ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabileceği, amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresinin uzatılamayacağı
hükme bağlanmıştır.
Bu bağlamda, bir iktisadi kıymetin amortismana tâbi tutulabilmesi için, işletmenin envanterine kayıtlı olması, kullanıma hazır halde bulunması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması ve değerinin Vergi Usul Kanununda yazılı haddin üzerinde olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, mezkûr Kanunun 315 inci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406, 418, 439, 458 ve 506 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki liste ile açıklanmıştır.
Söz konusu listedeki herhangi bir sınıflamada yer almayan amortismana tabi iktisadi kıymetlere uygulanacak amortisman oranları için mükelleflerin müracaatları üzerine Bakanlığımızca belirlenecek süre ve oranlar üzerinden amortisman ayrılabilecektir.
Konu hakkında görüşüne başvurulan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca, kullanılan araca göre değişmekle birlikte bahse konu araçların ticari kullanım için günümüzde kullanılamaz hale gelme süresinin ortalama 6-10 ay arasında değiştiğinin anlaşıldığı, bu itibarla, “elektrikli scooter” araçlarının faydalı ömürlerinin hali hazırda 1 yıldan az olmakla birlikte geliştirme çalışmalarının devam ettiği ve önümüzdeki birkaç yıl içerisinde bu araçların faydalı ömürlerinin 1 yılın üzerine çıkabileceği yönünde görüş/değerlendirme bildirilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, başvuru tarihi itibariyle faydalı ömrü 6-10 ay arasında olan “elektrikli scooter” isimli iktisadi kıymetin faydalı ömrünün hali hazırda 1 yıldan az olduğu anlaşıldığından bu iktisadi kıymetler için yapılan harcamaların doğrudan gider olarak kayıtlara intikal ettirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Ancak, hali hazırda faydalı ömürleri 1 yıldan az olmakla birlikte geliştirme çalışmalarının devam ettiği dikkate alındığında söz konusu “elektrikli scooter” araçlarının faydalı ömürlerinin 1 yıldan fazla olacak şekilde geliştirilmesi durumunda, anılan iktisadi kıymetin faydalı ömür ve amortisman oranının belirlenmesini teminen Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
