Bu yazıda, büyükşehir belediyeleri tarafından yürütülen akıllı bisiklet sistemlerinin kurumlar vergisi ve katma değer vergisi açısından durumu ele alınıyor. Belediye sınırları içindeki faaliyetlerde muafiyet koşulları, iktisadi işletme oluşumu ve KDV yükümlülüğü açıklanıyor.
Belediyelerin Bisiklet Kiralama Hizmetleri Vergi Kapsamında mı?
Belediyeler, kamu hizmeti sunan kuruluşlar olarak doğrudan kurumlar vergisine tabi değillerdir. Ancak bazı ticari faaliyetleri nedeniyle vergi yükümlülüğü doğabilir.
Bu kapsamda sıkça merak edilen konulardan biri de bisiklet kiralama gibi projelerden elde edilen gelirlerin vergilendirilip vergilendirilmeyeceğidir.
1. Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirme
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre belediyeler, yalnızca bazı faaliyetleri nedeniyle vergiden muaftır.
Bunlar şunlardır:
-Su dağıtım işletmeleri
-Belediye içi yolcu taşıma faaliyetleri
-Mezbahalar (kesim, taşıma, muhafaza)
Bu liste dışında kalan faaliyetler için vergi muafiyeti sadece belirli koşullarda geçerlidir.
–Bisiklet kiralama hizmeti, eğer sadece belediye sınırları içinde ve sürekli yolcu taşımacılığı amacıyla yapılırsa, muafiyet kapsamında değerlendirilebilir.
Ancak:
-Hizmet belediye sınırları dışına taşarsa
-Faaliyet sürekli ve gelir getirici hale gelirse
-Amaç ulaşımdan farklı bir kullanım içerirse
Bu durumda belediye bünyesinde iktisadi işletme oluşur ve kurumlar vergisi mükellefiyeti doğar.
2. KDV (Katma Değer Vergisi) Yönünden Durum
3065 sayılı KDV Kanunu’na göre kamu kurumlarının dahi olsa, ticari nitelikli tüm mal ve hizmet teslimleri KDV’ye tabidir.
Yani:
-Belediyeye ait olsa bile,
-Bisiklet kiralama faaliyeti bir hizmettir,
-Kar amacı güdülmese bile KDV hesaplanması zorunludur.
Sonuç olarak, bisiklet kiralama faaliyeti KDV kapsamındadır.
Belediye adına KDV mükellefiyeti tesis edilmeli, her kiralama işlemi belgeye bağlanmalı ve KDV beyanı yapılmalıdır.
İktisadi İşletme Ne Zaman Oluşur?
Bir belediye, sınırları içinde bile olsa bir hizmet karşılığı bedel alıyorsa ve bu faaliyet:
–Süreklilik taşıyorsa
–Kamu hizmeti kapsamını aşıyorsa
–Gelir yaratıyorsa
Bu durumda artık bu faaliyet, bir iktisadi kamu kuruluşu niteliği taşır.
Bu işletme, hem kurumlar vergisi mükellefidir hem de KDV yükümlülüğüne tabidir.
Özet Uygulama Tablosu
| Faaliyet Özelliği | Kurumlar Vergisi | KDV |
|---|---|---|
| Belediye sınırları içinde, ulaşım amaçlı | Muaf | Tabi |
| Belediye sınırları dışında taşımacılık | Tabi | Tabi |
| Ticari gelir getirici kullanım | Tabi | Tabi |
| Ücretsiz hizmet (tanıtım, kampanya) | Muaf | Değerlendirmeye tabi |
Sonuç
Büyükşehir belediyeleri tarafından yürütülen akıllı bisiklet sistemleri, belediye sınırları içinde yapılmakla birlikte, gelir elde edilen, süreklilik arz eden bir faaliyet olduğunda kurumlar vergisi ve KDV yükümlülüğü doğurur.
Belediyeler bu faaliyetleri için:
–İktisadi işletme tanımı çerçevesinde değerlendirilir,
–Ayrı vergi mükellefiyeti tesis edilir,
-Gelirleri, belediye bütçesinden ayrı izlenir,
–KDV hesaplanır ve beyan edilir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Belediyelerin bisiklet kiralama faaliyeti vergiye tabi mi?
Evet. Kurumlar vergisi ve KDV kapsamında değerlendirilir.
2. Kurumlar vergisi muafiyeti hangi durumda geçerli?
Yalnızca belediye sınırları içinde ve yolcu taşıma amacı varsa geçerlidir.
3. Kâr amacı güdülmeyen faaliyetlerde KDV gerekir mi?
Evet. Ticari nitelikte hizmet veriliyorsa KDV hesaplanmalıdır.
4. Belediye iktisadi işletmesi nasıl oluşur?
Gelir getirici ve süreklilik arz eden her faaliyet iktisadi işletme sayılır.
5. KDV oranı neye göre belirlenir?
Sunulan hizmetin niteliğine göre genel KDV oranları geçerlidir (genelde %20).
6. Bu faaliyet için ayrı vergi mükellefiyeti mi gerekir?
Evet. Belediye bünyesinde iktisadi işletme adına mükellefiyet tesis edilir.
7. Bedava kullanım olursa vergi doğar mı?
Hayır. Gelir elde edilmediği sürece vergi doğmaz.
8. Bisiklet kiralama taşımacılık sayılır mı?
Ancak kamu taşıma aracı olarak kullanılıyorsa değerlendirilebilir.
9. Hizmet belediye sınırını aşarsa ne olur?
Muafiyet kaybedilir, vergi mükellefiyeti doğar.
10. Bu tür faaliyetler nasıl muhasebeleştirilir?
Belediye bütçesinden ayrı tutulmalı, iktisadi işletme kayıtları ayrı izlenmelidir.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANTALYA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI MÜKELLEF HİZMETLERİ GELİR GRUP MÜDÜRLÜĞÜ |
||||
| Sayı | : | 49327596-125[KVK.2014.ÖZ.7]-21824 | 07.03.2017 | |
| Konu | : | Büyükşehir Belediye Başkanlığının bisiklet kullanımının yaygınlaşması projesi kapsamında tahsil edeceği ücretlerin kurumlar vergisi ve katma değer vergisine tabi olup olmadığı | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ……… Büyükşehir Belediyesi tarafından Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı 2012 Ar-Ge ve Yenilikçi Odaklı Sanayinin Desteklenmesi Mali Destek Programına ……… isimli projeyle başvurulduğu ve kabul edilen söz konusu proje kapsamında …….. Büyükşehir Belediyesi tarafından trafik yoğunluğunun azaltılması amacıyla bisiklet kullanımının yaygınlaşması için çalışmalar yapıldığı, bu doğrultuda ……. ilinde yeni yapılan ya da mevcut bulunan caddelerde bisiklet yollarının inşa edildiği ve Ulaşım Koordinasyon Merkezi tarafından bu yolların onaylandığı belirtilerek Belediyeniz tarafından bu sistemin kullanıma açılmasıyla birlikte kiralanan bisikletlerin kullanıldığı süre kadar tahsil edilecek kullanım ücretlerinin kurumlar vergisi ve katma değer vergisine tabi olup olmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
I- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN :
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; Belediyeler kurumlar vergisi mükellefler arasında sayılmamış olup, aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi ile iktisadi kamu kuruluşları kurumlar vergisi mükellefiyeti kapsamına alınmış, aynı Kanunun 2 nci maddesinde de Devlete, il özel idarelerine, belediyelere, diğer kamu idarelerine ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup, faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci ve ikinci fıkralar dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadî kamu kuruluşları olduğu, bunların kazanç amacı gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya iş yerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği belirtilmiştir.
Anılan Kanunun “Muafiyetler” başlıklı 4 üncü maddesinin (ı) bendinde; “İl özel idareleri, belediyeler vc köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen;
1) Kanal, boru ve benzeri yollarla dağıtım yapan su işletmeleri,
2) Belediye sınırlan içinde faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmeleri,
3) Kesim, taşıma ve muhafaza işleriyle sınırlı olmak üzere mezbahalardın kurumlar vergisinden muaf olduğu hüküm altını alınmıştır.
Bu hükme göre, Belediyelerin kendi yetki alanı içerisinde gerçekleştirdiği yolcu taşımacılığı kara ve deniz yolu ayrımı yapılmaksızın Kurumlar Vergisinden muaf tutulmuştur. Ancak Belediyelerin yolcu taşımacılığı faaliyetini kendi yetki alanı sınırları dışındaki yerlere de süreklilik arz edecek şekilde yapmaları halinde muafiyet şartları ihlal edileceğinden iktisadi işletme olarak Kurumlar Vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.
Konuya ilişkin olarak 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “4.10. İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen işletmeler” başlıklı bölümünde;
“…
Taşıma faaliyetlerinin belediye sınırlarını (büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde büyükşehir belediye sınırlarını) aşacak şekilde yapılması halinde muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. Taşıma faaliyetinin belediye sınırları içinde olup olmadığı, kalkış ve varış noktalarına bakılarak değerlendirilecek, bu noktalardan birinin belediye sınırları dışında yer alması halinde muafiyet hükmünden yararlanılamayacaktır.
Örneğin, Kırıkkale Belediyesinin belediye sınırları içinde gerçekleştirdiği yolcu taşıma faaliyetleri muafiyet kapsamında iken, anılan belediyenin Kırıkkale-Ankara arasında gerçekleştireceği yolcu taşıma faaliyetleri muafiyet kapsamında değerlendirilemeyecek, bu faaliyet nedeniyle söz konusu yolcu taşıma işletmesi nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.
Taşıma faaliyetinin yük ve eşya taşıması şeklinde gerçekleşmesi halinde, belediye sınırlarının aşılıp aşılmadığına bakılmaksızın söz konusu taşımacılık işletmesi kurumlar vergisi mükellefi olacaktır.”
açıklamalarına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, …….. Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde gerçekleştirilecek olan akıllı bisiklet sistemi kapsamındaki faaliyetin büyükşehir sınırlarını aşmaması ve bu sistemin söz konusu faaliyet dışında başka amaçlarla kullanılmaması halinde Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi hükümleri çerçevesinde kurumlar vergisi muafiyeti kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.
II- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN :
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 1/3-g maddesinde; genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin KDV’ye tabi olduğu; ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliğinin Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre tayin ve tespit olunacağı hükme bağlanmıştır.
Buna göre, …….. Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde gerçekleştirilecek olan akıllı bisiklet sistemi kapsamındaki faaliyet nedeniyle Belediye Başkanlığınıza bağlı iktisadi işletme oluştuğundan, söz konusu akıllı bisiklet sistemi kapsamındaki faaliyet Kanunun 1/3-g maddesi uyarınca KDV’ye tabi olacaktır. Dolayısıyla bu faaliyetleri nedeniyle Belediyeniz bünyesinde oluşan iktisadi işletme adına KDV mükellefiyeti tesis edilmesi ve mükellefiyetle ilgili diğer ödevlerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
