Mermer üretim ve blok kesim süreçlerinde kullanılan ağır taşıma araçları, işletmenin çekirdek üretim hattına entegre iktisadi kıymetler arasında yer almakta olup bu makinelerin amortisman yoluyla itfası, mali tabloların doğruluğu ve vergi matrahının doğru hesaplanması açısından teknik bir zorunluluktur.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 17.07.2017 tarihli özelgesi, mermer imalatında kullanılan kaya kamyonlarının “hangi faydalı ömür ve amortisman oranı ile” itfa edilmesi gerektiği konusuna doğrudan andıç oluşturan bağlayıcı nitelikli bir teknik görüş içermektedir.
1- Özelgede Konu Edilen Olayın Teknik Çerçevesi
Şirket, mermer imalatında kullanılmak üzere yüksüz ağırlığı 6 tonun üzerinde bir kaya kamyonu satın almış ve bu iktisadi kıymet için uygulanacak amortisman oranının belirlenmesi amacıyla Gelir İdaresi’nden görüş talep etmiştir. Değerlendirme, VUK 313 ve VUK 315 hükümleri ile bunlara dayanılarak yayımlanan “Amortisman Listesi” esas alınarak yapılmıştır.
Maliye Bakanlığı tarafından VUK 333 Sıra No.lu Tebliğ eki listede yer alan taşıma araçlarına ilişkin sınıflandırmalara göre amortisman uygulaması, faaliyet konusu dikkate alınarak önce sektörel sınıflama, ardından genel sınıflama üzerinden belirlenir. Özelgede, sektörel listede mermer imalatında kullanılan kamyonların ismen yer almadığı, bu nedenle “genel sınıflama”ya gidilmesi gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Bu bağlamda kaya kamyonu, VUK Amortisman Listesi’nin “6. Taşıma Araçları – 6.4 Ağır Yük Kamyonları (yüksüz ağırlığı 6 ton ve üzeri olanlar)” alt sınıfına girmektedir.
Sonuç: 5 yıl faydalı ömür – %20 amortisman oranı uygulanacaktır.
2- Neden Sektörel Liste Değil Genel Liste Esas Alınmıştır
Özelgede atıf yapılan VUK Tebliğleri açık bir norm ortaya koymaktadır:
Bir iktisadi kıymet sektörel sınıflamada ismen yer almıyorsa, ancak genel sınıfta yer alan bir karşılığı varsa, önce sektör dikkate alınmaz; doğrudan genel listenin amortisman oranı uygulanır.
Bu durum, mermer imalatının madencilik faaliyetine benzerliğine rağmen amortisman rejimini “madencilik amortisman oranları”na taşımaz; sınıflandırma makine/araç karakteristiği üzerinden yapılır.
3- Amortismanın Vergisel Etkisi Neden Riskli Bir Başlıktır
Kaya kamyonları yüksek maliyetli iktisadi kıymetlerdir. Yanlış amortisman oranı kullanılması;
- Giderin hatalı döneme dağıtılmasına
- Matrah farkına
- Gecikme faizi ve usulsüzlük cezasına
- İnceleme hâlinde gider reddine
doğrudan yol açabilir. Bu nedenle amortisman oranı “yoruma açık alan” olmayıp resmî listeye sıkı bağlılık gerektirir.
4- Özet
Özelgede belirlenen şekilde; mermer imalatında kullanılan ve yüksüz ağırlığı 6 tonun üzerinde olan kaya kamyonları, 5 yıl üzerinden ve %20 oranında amortismana tabi tutulmalıdır. Sektörel liste aranarak daha uzun faydalı ömür uygulamak veya üretimin niteliğine dayanarak farklılaştırma yapmak vergi hukukunda kabul edilmemektedir.
Amortisman uygulaması, yalnızca muhasebe tekniği değil, aynı zamanda vergi güvenliği fonksiyonudur. Listeden sapma, savunması zayıf bir risk üretir. Bu nedenle, üretim tesislerine alınan yüksek bedelli ağır taşıma araçlarında amortisman tespiti, yatırım öncesi planlama evresinde yapılmalı; mükellef beyanı ile raporlama arasında “açık uç” bırakılmamalıdır.
10 Soru – 10 Cevap (SEO terimleri gömülü)
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Mermer imalatında kullanılan kaya kamyonu amortisman oranı nedir | %20 amortisman oranı ve 5 yıl faydalı ömür uygulanır |
| Amortisman listesinde kaya kamyonu hangi sınıfta | VUK 333 listesi 6.4 ağır yük kamyonları sınıfındadır |
| Madencilik amortismanı bu araca uygulanır mı | Hayır, genel sınıflama esas alınır |
| Ağır yük kamyonu kaç yılda itfa edilir | 5 yıl itfa edilir |
| Amortisman hatası vergi riskine yol açar mı | Evet, gider reddi ve tarhiyat doğurur |
| Faydalı ömür belirlemede hangi tebliğ esas alınır | 333 Sıra No.lu VUK Tebliği ve devam tebliğleri esas alınır |
| Mermer imalat makinesi ile taşıma aracı aynı mıdır | Hayır, sınıflandırma araç türüne göre yapılır |
| Amortisman oranını mükellef serbestçe belirleyebilir mi | Hayır, Maliye tarafından ilan edilen oran zorunludur |
| Yüksüz ağırlık kriteri amortismanı etkiler mi | Evet, 6 ton üzeri ağır yük kamyonu statüsünü belirler |
| Özelgeye uygun amortisman uygulaması ne sağlar | İncelemede cezasızlık ve hukuki güvenlik sağlar |
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü |
||||
| Sayı | : | 11395140-105[Vuk-1-20609]-210266 | 17.07.2017 | |
| Konu | : | Mermer imalatında kullanılan kamyonun amortisman oranı. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; mermer imalatında kullanmak üzere aldığınız … model kaya kamyonu için uygulanacak amortisman oranı hususunda Başkanlığımızdan görüş talep ettiğiniz anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 313 üncü maddesinin birinci fıkrasında; “İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.”,
– 315 inci maddesinde ise; “Mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığı’nın tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır.”
hükümleri yer almaktadır.
Kanunun 315 inci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406, 418, 439 ve 458 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki Amortisman Listesi ile açıklanmıştır.
Bahse konu Tebliğin (2) No.lu bölümünde, Tebliğin 1-6 bölümleri arasındaki sınıflamaların, tüm mükellefler için ortak hükümler içerdiği ve bu iktisadi kıymetlerin genel olarak tüm sektörlerde ana faaliyete ilişkin aşamaların dışında kullanılan iktisadi kıymetlerden oluştuğu, sektörel sınıflamalarda yer alan iktisadi kıymetlerin ise mükelleflerin faaliyet konuları dikkate alınarak tespit edilen ve bizzat üretim, imalat, hizmet vb. aşamalarda kullanılan iktisadi kıymetler olduğu, mükelleflerin öncelikle faaliyette bulundukları sektörü tespit ederek hangi iktisadi kıymetin hangi sınıflamaya dahil olduğunu belirleyecekleri, ilgili sektörde ismen belirtilmeyen ancak 1-6 bölümleri arasında yer alan iktisadi kıymetlerin ise 1-6 bölümünde gösterilmiş olan faydalı ömürleri üzerinden amortismana tabi tutulacağı, sektörel sınıflamada ismen belirtilmeyen iktisadi kıymetlerin 1-6 arasındaki sınıflardan herhangi birinde yer alması durumunda öncelikle 1-6 arasında yer alan amortisman oranları üzerinden amortismana tabi tutulmaları gerektiği belirtilmiştir.
Ayrıca 339 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin “2. Sektörel Ayrım ile 1-6 Bölümleri Arasında Yer Alan Genel Sınıflama Arasındaki İlişki” başlıklı kısmında; “…
Sektörel sınıflamada ismen belirtilmeyen iktisadi kıymetlerin 1-6 arasındaki sınıflardan herhangi birinde yer alması durumunda öncelikle 1-6 arasında yer alan amortisman oranları üzerinden amortismana tabi tutulmaları gerekmektedir.
Örneğin, madencilik sektöründe kullanılan bir kamyon madencilik sektörüne ilişkin (8) numaralı sektörel sınıflamada ismen yer almamaktadır. Ancak, bu sektörde kullanılan kamyon “6. Taşıma Araçları” genel sınıflamasında yer aldığından dolayı madencilik sektörüne ilişkin faydalı ömür (10 yıl) üzerinden değil 6. numaralı sınıflamadaki faydalı ömürler (Hafif Kamyonlar 4 yıl veya Ağır Yük Kamyonları 5 yıl) üzerinden amortismana tabi tutulacaktır.” açıklaması yer almaktadır.
Buna göre, mermer imalatında kullanmak için aldığınız ve yüksüz ağırlığı 6 ton ve üzerinde olduğu anlaşılan … model kaya kamyonunun, bahse konu amortisman listesinin “6. Taşıma araçları” bölümünün (6.4.) Ağır yük kamyonları (Yüksüz ağırlığı 6 ton ve üzeri olanlar) alt ayrımı kapsamında, 5 yıl faydalı ömür, % 20 amortisman oranı dikkate alınarak itfa edilmesi icap etmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
