Enerji tesislerinde kullanılan otomasyon sistemleri, üretim sürecinin güvenilir, hızlı ve kontrollü yürütülebilmesi bakımından stratejik öneme sahiptir. Bu çerçevede, ithal kömürle çalışan büyük ölçekli elektrik santrallerinde kullanılan ana otomasyon sistemlerinin yenilenmesine yönelik yapılan yatırımların Vergi Usul Kanunu açısından amortisman uygulamasına tabi tutulması zorunludur.
T3000 Ana Otomasyon Sistemi gibi yazılım ve donanımdan oluşan bütünleşik sistemler, işletmede bir yıldan fazla kullanılan, aşınma ve yıpranma sonucu değer kaybına uğrayan ve maddi duran varlık niteliği taşıyan iktisadi kıymetlerdir. Bu nedenle ilgili yatırımların, “Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabında aktifleştirildikten sonra kullanıma hazır hale gelmesi akabinde “Tesis, Makine ve Cihazlar” hesabına aktarılması gerekmektedir.
Amortisman Oranı ve Faydalı Ömür
Vergi Usul Kanununun 315’inci maddesi uyarınca amortisman uygulamasında Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan amortisman listeleri esas alınmaktadır. İlgili listeye göre; enerji üretim tesislerinde kullanılan orta gerilim yedek güç üretim sistemi, enerji otomasyon sistemi ve senkronizasyon ünitelerinin faydalı ömrü 10 yıl, amortisman oranı ise %10 olarak belirlenmiştir. Bu sınıflama kapsamında T3000 Ana Otomasyon Sistemine ilişkin harcamalar da 10 yılda %10 oranı ile itfa edilmelidir.
Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar
Otomasyon sistemine ilişkin yatırım tutarlarının doğrudan gider yazılması mümkün olmayıp, kullanım amacına uygun şekilde aktifleştirilmesi ve amortismana tabi tutulması vergi mevzuatının gereğidir. Sistemin teknik olarak devreye alınması, tamamlama şartlarının gerçekleşmesi ve ekonomik fayda sağlamaya başlaması amortismanın başlangıcı açısından belirleyici noktadır.
Sonuç olarak, enerji üretim sürecine entegre edilen otomasyon sistemlerine yapılan yatırımların; ilgili amortisman listesi kapsamında 10 yıl faydalı ömür ve %10 amortisman oranı üzerinden itfa edilmesi vergi mevzuatına uygun düşmektedir.
10 Soru – 10 Cevap Tablosu
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Otomasyon sistemi amortismana tabi midir? | Evet, maddi duran varlık niteliğinde olduğundan amortismana tabidir. |
| T3000 Ana Otomasyon Sistemi nereye kaydedilir? | Kullanıma hazır hale gelince “Tesis, Makine ve Cihazlar” hesabına aktarılır. |
| Faydalı ömrü kaç yıldır? | 10 yıl olarak belirlenmiştir. |
| Amortisman oranı nedir? | %10 oranında amortisman ayrılır. |
| Yatırım gider yazılabilir mi? | Hayır, aktifleştirilip amortisman yoluyla itfa edilir. |
| Amortisman başlangıcı ne zaman olur? | Sistem kullanıma hazır hale geldiği hesap döneminde başlar. |
| Uygulama hangi tebliğe dayanır? | 333 sayılı VUK Tebliği eki amortisman listesine dayanır. |
| Yazılım ve donanım birlikte mi değerlendirilir? | Evet, sistem bütün olarak amortismana tabi tutulur. |
| Kullanımdan önce amortisman ayrılır mı? | Hayır, ancak devreye alındıktan sonra ayrılır. |
| Enerji santrali yatırımları için özel oran var mı? | Evet, enerji otomasyon sistemlerinde %10 oran uygulanır. |
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü) |
||||
| Sayı | : | 27575268-105[313-2016-496]-11195 | 09.01.2018 | |
| Konu | : | Santralin elektrik üretim sürecinde kullanılacak otomasyon sisteminin faydalı ömrü ve amortisman oranı hk. | ||
| İlgi | : | … tarihli ve … sayılı özelge talep formunuz. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden;
– Şirketinizin, 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli İle Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında .. ili, .. ilçesi, .. sınırları içerisinde, 1210 MW net kurulu güce sahip ve mülkiyeti şirketinize ait ithal kömür santralinin kurucusu, yatırımcısı ve işletmecisi olduğu,
– Santralin elektrik üretiminde kullanılan mevcut “Ana Otomasyon Sistemi”nin yerine yeni bir sisteme ihtiyaç duyulduğu, bu nedenle elektrik üretim sürecinde santralde kullanılacak yazılım ve donanım unsurlarından oluşan “T3000 Ana Otomasyon Sistemi” için yatırım yapıldığı,
– Bu sistemin birçok otomasyon, yazılım ve bilgisayar sisteminin bir araya getirilmiş hali olduğu, tamamlandığında sahadan gelen çeşitli bilgilerin kaydını sağlayacağı ve bu bilgileri değerlendirerek ilgili ekipmanları hızlı, doğru ve güvenilir bir şekilde kontrol ederek operasyonel döngüleri gerçekleştireceği,
– “T3000 Ana Otomasyon Sistemi”ne ilişkin yapılan harcamaların tümünün “258-Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabında aktifleştirildiği
hususlarından bahisle, sistemin kullanılmaya hazır hale getirilerek “253-Tesis Makine ve Cihazlar” hesabına aktarılması sonrası uygulanacak faydalı ömür ve amortisman oranı hakkında Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 313 üncü maddesinin birinci fıkrasında; “İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.“,
– 313 üncü maddenin üçüncü fıkrasında; “Değeri 50.000.000.- lirayı (476 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2017’den itibaren 900 -TL) aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 50.000.000.- lirayı (476 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2017’den itibaren 900 -TL) aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır.“
– 315 inci maddesinde ise; “Mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır.“
hükümleri yer almaktadır.
Bu bağlamda, bir iktisadi kıymetin amortismana tâbi tutulabilmesi için, işletmenin envanterine kayıtlı olması, kullanıma hazır halde bulunması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması ve değerinin Vergi Usul Kanununda yazılı haddin üzerinde olması gerekmektedir.
Öte yandan, Kanunun 315 inci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406, 418, 439 ve 458 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki Amortisman Listesi ile açıklanmıştır.
Bahse konu Tebliğin (2) No.lu bölümünde, Tebliğin 1-6 bölümleri arasındaki sınıflamaların, tüm mükellefler için ortak hükümler içerdiği ve bu iktisadi kıymetlerin genel olarak tüm sektörlerde ana faaliyete ilişkin aşamaların dışında kullanılan iktisadi kıymetlerden oluştuğu, sektörel sınıflamalarda yer alan iktisadi kıymetlerin ise mükelleflerin faaliyet konuları dikkate alınarak tespit edilen ve bizzat üretim, imalat, hizmet vb. aşamalarda kullanılan iktisadi kıymetler olduğu, mükelleflerin öncelikle faaliyette bulundukları sektörü tespit ederek hangi iktisadi kıymetin hangi sınıflamaya dahil olduğunu belirleyecekleri, ilgili sektörde ismen belirtilmeyen ancak 1-6 bölümleri arasında yer alan iktisadi kıymetlerin ise 1-6 bölümünde gösterilmiş olan faydalı ömürleri üzerinden amortismana tabi tutulacağı, sektörel sınıflamada ismen belirtilmeyen iktisadi kıymetlerin 1-6 arasındaki sınıflardan herhangi birinde yer alması durumunda öncelikle 1-6 arasında yer alan amortisman oranları üzerinden amortismana tabi tutulmaları gerektiği belirtilmiştir.
Ayrıca, bahse konu amortisman listesinin “3.14.12” alt ayrımında “Orta gerilim yedek güç üretim sistemi, enerji otomasyon sistemi, yedek güç sistemi için enerji senkronizasyon ve yük dağılım üniteleri” için faydalı ömür 10 yıl, amortisman oranı % 10 olarak belirlenmiştir.
Buna göre, şirketinizce, bahse konu ithal kömür santralinde bulunan otomasyon sisteminin yenilenmesine ilişkin yatırım kapsamında yapılan ve “258-Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabında aktifleştirilerek takip edilen “T3000 Ana Otomasyon Sistemi”ne ilişkin harcamaların, söz konusu yatırımın tamamlanarak ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılmasını ve sistemin kullanıma hazır gelmesini müteakiben, bahse konu amortisman listesinin (3.14.12.) bölümü kapsamında 10 yılda, %10 amortisman oranı dikkate alınarak itfa edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
