Giriş

Türkiye’de araç tamir ve bakım hizmetleri sırasında değiştirilen kullanılmış akülerin hukuki ve vergisel durumu, özellikle Katma Değer Vergisi (KDV) ve belge düzeni açısından önem taşımaktadır. Bu kapsamda, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen özelge doğrultusunda, hurda akülerin araç bakım servislerine bırakılması halinde uygulanacak vergisel yükümlülükler açıklığa kavuşturulmuştur.


Vergi Usul Kanunu Açısından Belge Düzeni

Vergi Usul Kanunu’nun 227. maddesi, tüm mali işlemlerin uygun belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğunu ortaya koymaktadır. Bu kapsamda:

  • 229. madde faturanın tanımını yaparak, satılan emtia veya yapılan hizmetin karşılığında müşteriye verilmesi gerektiğini belirtir.
  • 232. madde ise birinci ve ikinci sınıf tüccarların, serbest meslek erbaplarının ve defter tutan çiftçilerin birbirlerine yaptıkları satışlarda fatura düzenlemek zorunda olduklarını hükme bağlar.
  • 328. maddeye göre, devir ve trampalar satış hükmünde sayılmaktadır.

Dolayısıyla, kullanımı sona eren akülerin araç bakım servisine bırakılması satış işlemi olarak değerlendirilmekte ve bu teslim karşılığında servis işletmesi adına fatura düzenlenmesi gerekmektedir.


Katma Değer Vergisi Açısından Durum

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca:

  • 1/1. madde ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti kapsamındaki teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğunu düzenler.
  • 17/4-g. madde metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ile atıkların teslimini KDV’den istisna tutar.

KDV Genel Uygulama Tebliği’nde, hurda kavramı; kullanım ömrünü tamamlamış ve artık üretim amaçlarına uygun kullanılamayan malları kapsamaktadır.

Buna göre:

  • Kullanılamayacak haldeki hurda akülerin teslimi KDV’den istisnadır.
  • Ancak tamir edilip tekrar kullanılabilecek durumda olan aküler hurda kabul edilmez ve bu tür teslimlerde KDV uygulanır.

Sonuç

Araç tamir ve bakım işlemleri sırasında değiştirilen akülerin servise bırakılması, satış hükmünde işlem olarak değerlendirilir. Kullanılamayacak durumda olan akülerin teslimi KDV’den istisna iken, işlevini yerine getirmesi mümkün olan akülerin tesliminde KDV uygulanır. Her durumda işlemin fatura ile belgelendirilmesi zorunludur.

 


Soru – Cevap Tablosu

Soru Cevap
Hurda akülerin servise teslimi KDV’ye tabi midir? Kullanılamayacak durumdaki hurda aküler KDV’den istisnadır.
Tamir edilebilir akülerin tesliminde KDV uygulanır mı? Evet, tekrar kullanılabilecek aküler hurda sayılmaz ve KDV’ye tabidir.
Servise bırakılan hurda aküler için fatura düzenlenmeli midir? Evet, teslim satış hükmünde olduğundan mutlaka fatura düzenlenmelidir.
VUK’a göre hurda akü teslimi nasıl değerlendirilir? Devir ve trampa satış hükmünde sayıldığından satış olarak kabul edilir.
KDV istisnası hangi hurda ve atıkları kapsar? Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ile atıkları kapsar.
Araç bakım servisleri hurda akü tesliminde hangi belgeyi düzenler? Servis işletmesi adına fatura düzenlenir.
Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesi neyi düzenler? Birinci ve ikinci sınıf tüccarların ve serbest meslek erbaplarının birbirlerine fatura düzenleme zorunluluğunu belirler.
Hurda kavramı nasıl tanımlanır? Üretim amaçlarına uygun kullanılmayacak haldeki mallar hurda sayılır.
Kullanılamaz hale gelmiş akülerin teslimi hangi maddeye göre KDV’den istisna tutulur? KDV Kanunu’nun 17/4-g maddesine göre.
Akü değişiminde muhasebe kaydı nasıl yapılmalıdır? Teslim bedeli üzerinden fatura düzenlenip gelir kaydedilmelidir.

 


ÖRNEK ÖZELGE


 

 

T.C. 

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı

Gelir Kanunları KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü

Sayı : 39044742-130[Özelge]-E.369480 05.05.2019
Konu : Hurda akülerin araç tamir bakım servisine tesliminde KDV ve belge düzeni

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, şirket aktifine kayıtlı araçlar ile uluslararası lojistik faaliyeti iştigal ettiğiniz, araçların tamir bakım ve onarımı sırasında kullanım ömrü tükenmiş akülerin yenisi ile değiştirildiği, yenileriyle değiştirilen kullanılmış hurda akülerin ilgili araç tamir bakım servisine teslim edildiği belirtilerek, bahse konu hurda akülerin tesliminin Katma Değer Vergisi (KDV)’den istisna olup olmadığı ile teslime ilişkin fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

I- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN

Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmü yer almakta olup, söz konusu kayıtların mükellefler tarafından, esas itibarıyla, mezkûr Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde düzenlenen veya Bakanlığımıza verilen yetkiye dayanılarak düzenlenmesi uygun bulunan belgelerden herhangi birisi ile tevsik edilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda, mezkûr Kanununun;

– 229 uncu maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”,

– 232 nci maddesinde, “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa

sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.”

hükümlerine yer verilmiştir.

Ayrıca Kanunun 328 inci maddesinde, devir ve trampanın satış hükmünde olduğu hükme bağlanmıştır.

Buna göre araçlarınızın tamir-bakım ve onarımı sırasında yenisi ile değiştirilen kullanım ömrü tükenmiş akülerin, araç tamir bakım servisine bırakılması işleminin satış olarak değerlendirilmesi ve söz konusu teslimden kaynaklı iskonto/indirim bedeli veya devir/satış bedeli üzerinden servis işletmesi adına fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

II- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun;

– (1/1) maddesine göre, Türkiye’de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetleri KDV’ye tabi olduğu,

– (17/4-g) maddesinde ise; metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt, cam hurda ve atıkların teslimi KDV’den istisna olduğu

hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin “I/C-2.1.3.3.3.Hurda ve Atık Teslimi” başlıklı bölümünün “I/C-2.1.3.3.3.2.Kapsam” başlıklı alt bölümünde; hurda kavramının; her türlü metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurdasını, bunların hurda halindeki karışımlarını, aynen veya onarılmak suretiyle üretim amaçlarına uygun olarak kullanılamayacak haldeki metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam karakterli her türlü ham, yarı mamul ile mamul maddeyi ifade ettiği açıklanmıştır.

Hurda kavramı içerisinde yer alan hurda ve atıkların katma değer vergisinden istisna edilebilmesi için, teslime konu maddenin aynen veya onarılmak suretiyle üretim amaçlarına uygun olarak kullanılmayacak halde olması gerekmektedir.

Buna göre, yenileriyle değiştirilen kullanılmış akülerin araç tamir bakım servisine teslimi, söz konusu akülerin aynen veya onarılmak suretiyle üretim amaçlarına uygun olarak kullanılmayacak halde olması kaydıyla, KDV’den istisna tutulacaktır.

Ancak, tamir ve bakımdan sonra kendi işlevini yerine getirmesi mümkün olan akülerin ise, hurda olarak kabul edilmesi mümkün bulunmadığından bunların tesliminde KDV uygulanması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

İmza

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

 


Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Önceki Yazılar