E-ticaretin yaygınlaşmasıyla birlikte kapıda ödeme seçeneği ve kargo firmaları aracılığıyla tahsilat hizmetleri, hem satıcılar hem de müşteriler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Ancak bu tür işlemlerde belge düzeni, Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümleri çerçevesinde dikkatle ele alınmalıdır. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen özelge, kapıda tahsilat hizmeti bedellerinin nasıl belgelendirileceğine dair önemli açıklamalar içermektedir.
Fatura Düzenleme Yükümlülüğü
VUK’un 227. maddesi uyarınca, üçüncü kişilerle olan işlemlerin tevsiki zorunludur. 229. madde ise faturayı, satılan emtia veya yapılan hizmet karşılığında müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlamaktadır. Buna göre, fatura tahsilata bağlı değil, malın teslimi veya hizmetin ifasına bağlı olarak düzenlenir.
Ayrıca VUK’un 231/5. maddesi uyarınca, mal teslimi veya hizmet ifasından itibaren en geç yedi gün içinde fatura düzenlenmesi gerekir. Bu süre geçtikten sonra düzenlenen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.
Kapıda Tahsilat ve Kargo Hizmeti Bedelleri
Kapıda ödeme işlemlerinde iki farklı durum söz konusu olabilir:
- Hizmet Bedeli Satıcıya Ait ise
- Kargo firması tarafından verilen kargo ve kapıda tahsilat hizmetlerine ilişkin bedeller, satıcı firma adına faturalandırılır.
- Hizmet Bedeli Alıcıya Ait ise
- Bu durumda kargo firması, ilgili hizmet bedeli için alıcı adına fatura düzenler.
Dolayısıyla, kargo firmasının sunduğu hizmetin kime ait olduğuna bağlı olarak fatura muhatabı değişmektedir.
İade İşlemlerinde Belge Düzeni
385 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin ilgili bölümüne göre, kapıdan veya mesafeli sözleşme ile yapılan satışlarda, müşteriye gönderilen faturada mutlaka iade bölümünün yer alması zorunludur. Böylece müşteri, ürünü iade etmek istediğinde bu faturayı kullanarak iade sürecini gerçekleştirebilir.
Sonuç
- Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapılmasından itibaren en geç 7 gün içinde düzenlenmelidir.
- Kapıda tahsilat hizmet bedeli satıcıya aitse fatura satıcı adına, alıcıya aitse alıcı adına düzenlenir.
- Kapıdan veya mesafeli satışlarda mutlaka iade bölümü içeren fatura müşteriye gönderilmelidir.
Bu düzenlemeler, hem satıcıların hem de kargo firmalarının belge düzeninde hata yapmalarını önlemek ve vergisel yükümlülüklerin doğru yerine getirilmesini sağlamak amacıyla getirilmiştir.
Soru – Cevap Tablosu
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Kapıda ödeme ile satışlarda fatura ne zaman düzenlenir? | Mal teslimi veya hizmet ifasından itibaren en geç 7 gün içinde. |
| Fatura düzenlenmesi ödemeye mi bağlıdır? | Hayır, malın teslimi veya hizmetin ifasına bağlıdır. |
| Kapıda tahsilat hizmeti bedeli satıcıya aitse kim adına fatura düzenlenir? | Satıcı firma adına. |
| Kapıda tahsilat hizmeti alıcıya aitse kim adına fatura düzenlenir? | Alıcı adına. |
| Mesafeli satışlarda fatura hangi özelliği taşımalıdır? | İade bölümünü içermelidir. |
| Faturanın erken düzenlenmesi mümkün mü? | Evet, mal teslimi veya hizmet ifasından önce de düzenlenebilir. |
| Faturanın 7 gün içinde düzenlenmemesi halinde sonuç ne olur? | Fatura hiç düzenlenmemiş sayılır. |
| Kargo firmasının kestiği hizmet bedeli hangi esaslara tabidir? | Hizmetin satıcıya mı alıcıya mı ait olduğuna göre değişir. |
| E-ticarette belge düzeni hangi kanuna tabidir? | Vergi Usul Kanunu’na. |
| Kapıda ödeme işlemlerinde iade nasıl yapılır? | Faturada yer alan iade bölümü kullanılarak yapılır. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 11395140-105[VUK1-21927]-E.720316 | 05.09.2019 | |
| Konu | : | Ürün ve Kapıda Tahsilat Hizmet Bedellerinin Anlaşmalı Kargo Firması Tarafından Müşteriden Kapıda Tahsil Edilmesi Durumunda Belge Düzeni. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; … üzerinden, anlaşmalı kargo şirketi vasıtasıyla müşterilerinize ürün satışı gerçekleştirdiğiniz, kargo şirketi tarafından kapıda ürünün teslimi esnasında ürün bedeli ile birlikte kapıda tahsilat hizmet bedelinin de alıcıdan tahsil edildiği belirtilerek söz konusu işleme ilişkin belge düzeninin ne şekilde olacağı hakkında Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.”,
– 229 uncu maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.“,
– 231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde, “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.“,
– 232 nci maddesinde, “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2. Serbest meslek erbabına;
3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;
4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5. Vergiden muaf esnafa.
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
…“
hükümlerine yer verilmiştir.
Bu itibarla, fatura tahakkuka dair bir belge olduğundan, düzenlenmesi ödemeye bağlı olmayıp, mal teslimine veya hizmet ifasına bağlıdır. Dolayısıyla, faturanın malın teslimi veya hizmetin ifasından itibaren yedi günlük süre içerisinde düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca faturanın, mal teslimi veya hizmet ifasından önce de düzenlenebilmesi mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin “Kapıdan veya Mesafeli Sözleşme Düzenlenerek Yapılan Satışlarda İade İşlemlerinde Belge Düzeni” başlıklı 4 üncü bölümünde, kapıdan ve mesafeli sözleşmeler düzenlenerek yapılan satışlara ilişkin olarak iade bölümünün yer alacağı bir faturanın düzenlenmesinin ve müşteriye malla beraber gönderilmesinin zorunlu olduğu açıklanmıştır.
Buna göre, …dan yaptığınız satışlarınıza ilişkin olarak;
– Kargo ve kapıda tahsilat hizmetinin tarafınıza ait olması halinde, kargo firması tarafından verilen söz konusu hizmetlere ait bedeller üzerinden firmanız adına,
– Kargo ve kapıda tahsilat hizmetinin alıcıya ait olması halinde ise, yine kargo firması tarafından söz konusu hizmetlere ait bedeller üzerinden alıcı adına,
genel hükümler çerçevesinde fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
