ÖKC Fişlerinin Gider Olarak Kaydedilmesi: Vergi Usul Kanunu Açısından Değerlendirme
Türkiye’de serbest meslek erbapları ve ticari işletmeler açısından en çok tartışılan konulardan biri, ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilip edilmeyeceğidir. Özellikle mali müşavirler, avukatlar veya serbest meslek erbapları tarafından satın alınan yayın ve kitaplar için alınan ÖKC fişlerinin geçerliliği konusunda uygulamada tereddütler bulunmaktadır.
Vergi Usul Kanunu Çerçevesinde Belge Düzeni
213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK)’un 227. maddesi, ticari ve mesleki işlemlerin kayıtlarının mutlaka belge ile tevsik edilmesi gerektiğini düzenlemektedir. Aynı Kanunun:
- 229. maddesi faturayı ticari bir vesika olarak tanımlar,
- 232. maddesi belirli kişi ve kurumlara yapılan satış ve hizmetlerde fatura düzenlenmesini zorunlu kılar,
- 233. maddesi ise perakende satış fişlerinin ve ödeme kaydedici cihaz fişlerinin hangi durumlarda geçerli belge olacağını belirtir.
Bu hükümlere göre, serbest meslek erbabı dahil birçok mükellef, aldığı mal veya hizmet bedeli belirli bir kanuni haddi aştığında mutlaka fatura talep etmek zorundadır.
Genel Tebliğler ile Getirilen İstisnalar
Vergi Usul Kanunu’na ilişkin yayımlanan 204, 206 ve 275 Sıra No.lu Genel Tebliğler ile bazı istisnalar getirilmiştir. Buna göre:
- İşletmede kullanılmak üzere alınan kırtasiye, büro, temizlik malzemeleri ve gıda gibi harcamalarda, fatura düzenleme haddi aşılmıyorsa ÖKC fişi gider belgesi olarak kullanılabilir.
- Ayrıca taksi işletmecilerinden alınan ve kanuni haddi aşmayan fişler de gider belgesi kabul edilmiştir.
- Ancak satışa konu olacak mallar veya mesleki yayınlar ve kitaplar için alınan ÖKC fişleri geçerli değildir; mutlaka fatura düzenlenmelidir.
Mesleki Yayın ve Kitap Alımları
Mali müşavirler, avukatlar veya diğer serbest meslek erbaplarının meslekleriyle ilgili yayın ve kitap alımları, ticari kazancın elde edilmesi ve sürdürülmesi açısından önemli olsa da, bu harcamaların gider yazılabilmesi için fatura ile belgelendirilmesi şarttır. ÖKC fişi tek başına gider belgesi olarak kabul edilmez.
Özetle
ÖKC fişleri bazı sınırlı harcamalarda gider belgesi olarak kullanılabilirken, mesleki yayın ve kitap alımlarında bu imkân bulunmamaktadır. Bu tür harcamaların gider yazılabilmesi için mutlaka fatura düzenlenmesi ve defterlere bu şekilde kaydedilmesi gerekir.
Soru-Cevap Tablosu
| Soru | Cevap |
|---|---|
| ÖKC fişleri gider belgesi olarak geçerli midir? | Bazı genel giderlerde evet, ancak her durumda değil. |
| Mesleki kitap alımında ÖKC fişi kullanılabilir mi? | Hayır, mutlaka fatura alınmalıdır. |
| Hangi giderlerde ÖKC fişi geçerlidir? | Kırtasiye, büro, temizlik malzemeleri ve gıda gibi genel giderlerde. |
| Fatura düzenleme haddi nedir? | 2025 yılı için 9.900 TL’dir, her yıl yeniden belirlenir. |
| ÖKC fişi ile satışa konu mal alınabilir mi? | Hayır, mutlaka fatura düzenlenmelidir. |
| Taksi fişleri gider belgesi olabilir mi? | Evet, belirli tutarı aşmadığı sürece mümkündür. |
| Serbest meslek erbabı hangi harcamalarda ÖKC fişi kullanabilir? | Yalnızca işletmede kullanılacak tüketim malzemeleri için. |
| Yayın ve kitap alımlarında gider kaydı nasıl yapılır? | Fatura alınmalı ve deftere fatura üzerinden kaydedilmelidir. |
| Fatura yerine fiş kabul edilirse ne olur? | Vergi incelemesinde gider reddedilebilir. |
| ÖKC fişleri için özel tebliğ var mı? | Evet, 204, 206 ve 275 No.lu Genel Tebliğlerde düzenlenmiştir. |
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 19579043-105[2019]-E.142887 | 13.11.2019 | |
| Konu | : | Ö.K.C.Fişinin Gider Olarak Kaydedilip Kaydedilemeyeceği | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; mali müşavir olarak faaliyet göstermekte olduğunuz, serbest meslek faaliyetinizle ilgili aldığınız yayın ve kitaplar için düzenlenen ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilip edilmeyeceği hususunda Başkanlığımızdan görüş talep ettiğiniz anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin mecburi olduğu,
– 229 uncu maddesinde, faturanın satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu,
– 232 nci maddesinin birinci fıkrasında; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin, birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, serbest meslek erbabına, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere ve vergiden muaf esnafa sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunların da fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları, ikinci fıkrasında, bunlar dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (2019 takvim yılı için) 1200 TL’yi geçmesi veya bedeli (2019 takvim yılı için) 1200 TL’den az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesinin mecbur olduğu,
– 233 üncü maddesinde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedellerinin perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt rulosu, giriş veya yolcu taşıma bileti vesikalarından herhangi biri ile tevsik olunacağı
hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, 167 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde beş bent halinde sayılan kimselere sattıkları emtia veya yaptıkları işler için satılan emtianın veya yapılan işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin, emtiayı satın alan veya hizmeti yaptıran bu kimselerinde fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için perakende satış fişlerinin geçerli olmayacağı açıklanmıştır.
Ancak, daha sonra yayımlanan 204 ve 206 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bu düzenlemeye bazı istisnalar getirilerek, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak iş yerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür. İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi ve defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerektiği açıklanmıştır. Ayrıca, 275 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de, taksi işleten mükelleflerden alınan ve tutarı fatura düzenleme mecburiyetine ilişkin kanuni haddi aşmayan perakende satış fişlerinin de, gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür.
Buna göre, Vergi Usul Kanunu uygulamasında, bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilebilmesi için iş yerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın alınan genel giderler kapsamındaki (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri ile gıda) mal ve hizmetler için düzenlenen perakende satış vesikası ve ödeme kaydedici cihaz fişlerinin, mükellefler tarafından mezkûr Kanun gereğince tutulması zorunlu kayıtların tevsikinde gider belgesi olarak kullanılması mümkün bulunmakla birlikte, mesleki yayın ve kitaplar için ödenen giderlerin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün değildir.
Bu itibarla, söz konusu harcamaların kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için fatura ile tevsik edilmesi gerekmekte olup, ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi mümkün değildir.
Bilgi edinilmesini rica ederim
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
