Giriş
Serbest meslek faaliyetinde bulunan hekimler, mesleklerini genellikle muayenehanelerde icra etmektedir. Ancak, kiralık olarak kullanılan muayenehanenin satın alınması halinde bu taşınmazın Vergi Usul Kanunu (VUK) kapsamında nasıl değerlendirileceği, yani envantere kaydedilmesinin zorunlu olup olmadığı, tereddüt edilen konular arasındadır. GİB Verdiği özelge ile üzerinde tartışılması gereken bir karar vererek envantere dahil edilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Özelgeye Göre Muayenehanenin Vergi Usul Kanunundaki Yeri
213 sayılı VUK’un 156. maddesi, muayenehaneyi serbest meslek faaliyetinin yürütüldüğü işyeri olarak tanımlar. Bu açıdan, muayenehane sadece bir taşınmaz değil, doğrudan mesleki faaliyetin icra edildiği mekân olarak kabul edilmektedir.
Envantere Kaydetme Zorunluluğu
VUK’un 187. maddesi, işletmede kullanılan taşınmazların belirli şartlar altında envantere dahil edilmesini zorunlu kılar.
- Eğer bir hekim, kiraladığı muayenehaneyi sonradan satın alırsa, bu gayrimenkul faaliyetin yürütüldüğü işyeri niteliğinde olduğundan envantere kaydedilmek zorundadır.
- Envantere kaydedilmeden amortisman ayrılması mümkün değildir.
Amortisman Uygulaması
VUK’un 313. maddesi uyarınca;
- İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya maruz kalan gayrimenkuller amortismana tabidir.
- Muayenehane de bu kapsama girdiğinden, envantere dahil edilmesi halinde amortisman ayrılabilir.
- Taşınmazın satılması durumunda ise satış bedeli ile defter değeri arasındaki fark kâr veya zarar hesabına aktarılır (VUK md. 328).
Hekimlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
- Somut olaya istinaden verilen görüşe göre kiralık muayenehane satın alındığında, seçimlik hakkın bulunmadığı ve envantere kaydetmenin zorunlu olduğu belirtilmiştir. Bu özelge birinci derecede talepte bulunan açısından bağlayıcıdır.
- Amortisman ayrılabilmesi için taşınmazın mutlaka envantere kaydedilmesi gerekir.
- Satış halinde ortaya çıkan değer farkı, gelir tablosuna kâr veya zarar olarak yansıtılır.
- Vergi mevzuatı, mesleki faaliyetin yürütüldüğü işyeri ile gelir arasında doğrudan bağ kurmaktadır.
Sonuç
Özelgeye göre kekimlerin muayenehane olarak kullandıkları işyerini satın almaları halinde, bu gayrimenkulün envantere kaydedilmesi zorunludur. Bu kaydın yapılmaması halinde amortisman ayrılması mümkün olmayacaktır. Dolayısıyla, hekimlerin hem muhasebe kayıtlarında hem de vergisel yükümlülüklerinde bu hususa dikkat etmeleri gerekmektedir.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 67854564-105[1741-7169]-334337 | 12.11.2020 | ||
| Konu | : | Hekimlik faaliyeti yürütülen muayenehanenin satın alınması halinde envantere kaydının zorunlu olup olmadığı. | |||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; hekim olarak serbest meslek faaliyeti icra ettiğiniz, mesleğin icrasında kiralık olarak kullandığınız muayenehaneyi satın aldığınızı, ancak söz konusu muayenehaneyi envanterinize ithal etmek istemediğinizi belirtilerek konu hakkında Vergi Usul Kanunun 187 nci maddesine istinaden seçimlik hakkınızın olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşünü talep ettiğiniz anlaşılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 156 ncı maddesinde, muayenehanenin, mesleki faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan işyeri olduğu,
– l87 nci maddesinde, ticaret hanları gibi oda oda veya kısım kısım kullanılabilen binalarla evlerin ve apartmanların yansından fazlasının işletmede kullanıldığı takdirde envantere ithal edileceği,
– 313 üncü maddesinde, işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesinin amortisman mevzuunu teşkil edeceği, değeri (2020 yılı için) 1.400 -TL’yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri (2020 yılı için) 1.400 -TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşların amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabileceği, iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu haddin topluca dikkate alınacağı,
– 328 inci maddesinde ise, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki farkın kar ve zarar hesabına geçirileceği, işletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin bu farkı defterlerinde hasılat veya gider kaydedeceği
hükme bağlanmıştır.
Bahsi geçen hükümler birlikte değerlendirildiğinde, muayenehanenin mesleki faaliyetin yürütüldüğü işyeri olduğu, mesleki kazancın bu işyerinde icra edilen faaliyet dolayısıyla elde edildiği ve faaliyetin icra edildiği gayrimenkul ile faaliyet arasında bağ bulunduğu dikkate alındığında, hekimlik faaliyetinizi icra ettiğiniz muayenehaneyi kiralık olarak kullanırken satın almanız halinde söz konusu işyerini envanterinize dahil etmeniz zorunludur.
Öte yandan mezkur işyerine amortisman ayrılabilmesi için de bu işyerinin envantere dahil edilmesi gerektiği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
