Elektrikli scooter kiralama hizmeti, özellikle şehir içi kısa mesafeli ulaşımda son yıllarda büyük bir yaygınlık kazandı. Bu yenilikçi ulaşım araçlarının muhasebe kayıtlarında nasıl değerlendirileceği, işletmeler açısından merak edilen konular arasında yer alıyor. Özellikle elektrikli scooter’ların amortisman uygulamasına tabi tutulup tutulamayacağı ya da doğrudan gider yazılıp yazılamayacağı sıklıkla araştırılıyor. Bu yazımızda bu sorulara Vergi Usul Kanunu çerçevesinde yanıt veriyoruz.
Elektrikli Scooter Satın Alımları Gider mi, Amortisman mı?
Vergi Usul Kanunu’na göre bir harcamanın amortismana tabi olabilmesi için bazı koşulları taşıması gerekir. Bunlar:
- Kıymetin işletme envanterine kayıtlı olması
- En az 1 yıl boyunca kullanılabilir durumda olması
- Yıpranmaya, aşınmaya ya da değer kaybına uğrayabilecek nitelikte olması
- VUK’ta belirlenen parasal sınırın üzerinde bir değere sahip olması
Bu kriterleri karşılayan varlıklar için amortisman ayrılabilir. Ancak bir kıymetin ekonomik ömrü 1 yıldan kısa ise bu durumda amortismana tabi tutulması mümkün değildir.
Elektrikli Scooter’ların Durumu Ne?
Elektrikli scooter’lar genellikle çok yoğun kullanıldığı için ortalama 6 ila 10 ay arasında kullanılamaz hale gelmektedir. Bu araçlar için belirlenmiş resmi bir amortisman oranı veya faydalı ömür süresi bulunmamaktadır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın değerlendirmelerine göre bu araçların ekonomik ömürleri günümüzde 1 yıldan kısa olmakla birlikte, teknolojik gelişmelere bağlı olarak önümüzdeki yıllarda 1 yılın üzerine çıkması beklenmektedir.
Bu nedenle, şu an itibariyle elektrikli scooter’lar amortisman uygulamasına tabi tutulamaz. Bu araçlar için yapılan harcamalar, doğrudan gider olarak muhasebe kayıtlarına alınabilir.
İleride Amortismana Tabi Olabilir mi?
Evet. Geliştirme çalışmaları sonucunda elektrikli scooter’ların ekonomik ömrü 1 yılın üzerine çıkarsa, bu durumda amortisman yöntemiyle itfa edilmesi mümkün olacaktır. Ancak bu değişiklik gerçekleştiğinde mükelleflerin Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurarak uygun amortisman oranı talep etmeleri gerekecektir.
Sonuç ve Değerlendirme
Günümüzde elektrikli scooter’ların kullanım süresi 1 yılın altında kaldığı için doğrudan gider yazılması mümkündür. İşletmeler bu harcamaları, VUK sınırlarının üzerinde olsa bile amortisman ayırmadan doğrudan giderleştirebilir. Ancak bu konuda teknik gelişmeleri yakından takip etmek, ileride oluşabilecek amortisman uygulaması imkanlarını kaçırmamak açısından önemlidir.
10 Soru ve 10 Cevap
- Elektrikli scooter amortismana tabi midir?
Hayır, şu an için değildir çünkü ekonomik ömrü 1 yıldan azdır. - Bu tür harcamalar nasıl muhasebeleştirilir?
Doğrudan gider olarak kayıtlara alınabilir. - Ekonomik ömrü kaç aydır?
Ortalama 6 ila 10 ay arasında değişmektedir. - VUK kapsamında amortisman için gereken şartlar nelerdir?
En az 1 yıl kullanılabilirlik, aşınmaya maruz kalma ve değer sınırını aşma. - Elektrikli scooter’ın değeri 9.900 TL üzerindeyse ne olur?
Değeri yüksek olsa da ömrü 1 yıldan az olduğu için amortisman uygulanmaz. - İleride amortisman uygulanabilir mi?
Evet, ekonomik ömrü 1 yılı geçerse Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvuru ile mümkün olabilir. - Amortisman oranı var mı?
Şu anda resmi amortisman oranı belirlenmemiştir. - Yazılım güncellemeleri amortismanı etkiler mi?
Hayır, donanımın ömrü dikkate alınır. - Kayıtlara nasıl alınmalı?
Doğrudan gider olarak muhasebeleştirilmelidir. - Ticari scooter hizmeti veren şirketler ne yapmalı?
Özelgeye göre harcamaları doğrudan gider yazarak vergisel avantaj sağlayabilirler. Ancak özelgenin sadece özelge taraflarını bağladığını gözardı etmemek gerekir. Cezai risk ile karşı karşıya kalmamak için mükellef özelinde özelge talep edilebilir.
Önemli Not:
Özelgeden sonraki dönemlerde uygulama ile ilgili değişiklikleri takip etmeyi unutmayınız! Yukarıdaki açıklamalar aşağıda halihazırda GİB sisteminde yer alan Özelgeler ışığında yapılmıştır. İşletmenize özel işlem yapmadan önce mali müşavirinizden danışmanlık almanız önemlidir.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 11395140-105[VUK1-24197]-860986 | 19.11.2020 | |
| Konu | : | Elektrikli scooter için uygulanacak amortisman oranı veya gider olarak yazılıp yazılmayacağı | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; firmanızın mobil cep telefonları ve bilgisayar yazılımına bağlı olarak şehir içinde kısa mesafeli kullanım amaçlı elektrikli araçları (elektrikli scooter) kişilerin kullanımına verme faaliyeti ile iştigal ettiği, bu araçların, gövde, elektrikli motor, kilit, kilit kablosu ve uzaktan bağlantı kartı ve takip yazılımını içerdiği, ayrıca yazılımlarının 3-4 ayda bir güncellenmesi gerektiği, söz konusu araçların çok yoğun bir şekilde kullanılmaları nedeniyle çok hızlı bir şekilde yıprandığından 12 aydan kısa bir sürede genellikle 10 ay içerisinde kullanılamaz hale geldikleri belirtilerek, mezkur araçların alış bedellerinin direkt gider yazılamayan demirbaş sınırının üzerinde olması ve faydalı ömür sürelerinin amortisman listesinde yer almaması nedeniyle faydalı ömrünün ne olacağı veya gider olarak kayıtlara alınıp alınamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– 313 üncü maddesinde, işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesinin amortisman mevzuunu teşkil edeceği; değeri (513 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2020’den itibaren) 1.400 TL. yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri (513 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2020’dan itibaren) 1.400 TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabileceği, iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu haddin topluca dikkate alınacağı,
– 315 inci maddesinde, mükelleflerin amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Hazine ve Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa edecekleri, ilân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı,
– 320 nci maddesinde, amortisman süresinin, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başladığı, her yılın amortismanının ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabileceği, amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresinin uzatılamayacağı
hükme bağlanmıştır.
Bu bağlamda, bir iktisadi kıymetin amortismana tâbi tutulabilmesi için, işletmenin envanterine kayıtlı olması, kullanıma hazır halde bulunması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması ve değerinin Vergi Usul Kanununda yazılı haddin üzerinde olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, mezkûr Kanunun 315 inci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406, 418, 439, 458 ve 506 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki liste ile açıklanmıştır.
Söz konusu listedeki herhangi bir sınıflamada yer almayan amortismana tabi iktisadi kıymetlere uygulanacak amortisman oranları için mükelleflerin müracaatları üzerine Bakanlığımızca belirlenecek süre ve oranlar üzerinden amortisman ayrılabilecektir.
Konu hakkında görüşüne başvurulan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca, kullanılan araca göre değişmekle birlikte bahse konu araçların ticari kullanım için günümüzde kullanılamaz hale gelme süresinin ortalama 6-10 ay arasında değiştiğinin anlaşıldığı, bu itibarla, “elektrikli scooter” araçlarının faydalı ömürlerinin hali hazırda 1 yıldan az olmakla birlikte geliştirme çalışmalarının devam ettiği ve önümüzdeki birkaç yıl içerisinde bu araçların faydalı ömürlerinin 1 yılın üzerine çıkabileceği yönünde görüş/değerlendirme bildirilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, başvuru tarihi itibariyle faydalı ömrü 6-10 ay arasında olan “elektrikli scooter” isimli iktisadi kıymetin faydalı ömrünün hali hazırda 1 yıldan az olduğu anlaşıldığından bu iktisadi kıymetler için yapılan harcamaların doğrudan gider olarak kayıtlara intikal ettirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Ancak, hali hazırda faydalı ömürleri 1 yıldan az olmakla birlikte geliştirme çalışmalarının devam ettiği dikkate alındığında söz konusu “elektrikli scooter” araçlarının faydalı ömürlerinin 1 yıldan fazla olacak şekilde geliştirilmesi durumunda, anılan iktisadi kıymetin faydalı ömür ve amortisman oranının belirlenmesini teminen Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmesi gerekmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
