Bu yazıda, Türkiye’de ikamet eden bir kişinin yurtdışındaki bir şirketten döviz cinsinden aldığı ücretin hangi şartlarda gelir vergisinden istisna edilebileceği ele alınıyor. Gelir Vergisi Kanunu madde 23/14 çerçevesinde konu teknik detaylarıyla açıklanmıştır.
Yurtdışından Dövizle Alınan Ücretler Gelir Vergisine Tabi midir?
Globalleşen ekonomiyle birlikte birçok kişi, Türkiye’de yaşarken yurt dışındaki şirketler için uzaktan çalışmakta. Peki, bu kişilere dövizle ödenen ücretler vergilendiriliyor mu? Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin 14. bendi bu konuda kritik öneme sahip. İlgili düzenleme, bazı şartlar altında dövizle ödenen ücretlerin gelir vergisinden istisna tutulabileceğini belirtiyor.
Hangi Durumlarda Vergi Muafiyeti Söz Konusudur?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 03.07.2018 tarihli özelgesine göre, aşağıdaki beş koşulun birlikte sağlanması durumunda istisna geçerlidir:
- İşverenin Türkiye’de merkezinin bulunmaması: İş teklifi yapan yabancı firmanın Türkiye’de ne kanuni ne de iş merkezi olmamalıdır.
- Yurtdışı kazanç üzerinden ödeme yapılması: Ödeme, firmanın Türkiye’de elde ettiği gelirlerden değil, doğrudan yurtdışındaki gelirlerinden karşılanmalıdır.
- Ücretin döviz cinsinden ödenmesi: Ücret TL değil, yabancı para birimiyle yapılmalıdır.
- Ödemenin ücret niteliğinde olması: Aradaki ilişki işçi-işveren kapsamında değerlendirilmeli; danışmanlık, serbest meslek vs. sayılmamalıdır.
- Türkiye’de gider olarak yazılmaması: Bu ücret ödemesi Türkiye’deki mali kayıtlarda gider olarak dikkate alınmamalıdır.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bu istisna genellikle yurt dışındaki şirkete bağlı olarak veya uzaktan çalışan yazılımcılar, pazarlamacılar, temsilciler gibi pozisyonlar için geçerli olabilir. Ancak, ödeme belgesi, iş sözleşmesi ve maaş transfer kayıtlarının uygun şekilde arşivlenmesi gerekir. Aksi takdirde vergi muafiyeti reddedilebilir.
Vergi Dairesi İncelemesinde Ne Olur?
Yukarıdaki beş koşuldan biri eksikse, vergi dairesi ödenen maaşı vergilendirebilir. Bu nedenle, özellikle işverenin Türkiye’de faaliyette bulunup bulunmadığı dikkatle araştırılmalıdır.
10 Soru – 10 Cevap:
- Dövizle yurtdışından maaş alan biri gelir vergisi öder mi?
Hayır, belirli şartları sağlıyorsa gelir vergisinden istisna tutulabilir. - Bu istisna için işverenin durumu önemli mi?
Evet. İşverenin Türkiye’de merkezi ya da faaliyeti bulunmamalı. - Ücret TL ile ödenirse istisna geçerli mi?
Hayır. Ücretin döviz cinsinden ödenmesi şarttır. - İstisna için SGK primi yatırmak gerekir mi?
Hayır. İsteğe bağlı sigorta yatırılabilir; istisnayı etkilemez. - İşverenin Türkiye’de ofisi varsa istisna uygulanır mı?
Hayır. Türkiye’de faaliyeti olan firmalar bu kapsamda değerlendirilemez. - Bordrosuz çalışmak bu istisnayı etkiler mi?
Hayır. Bordro zorunlu değildir; ancak ödemenin “ücret” niteliğinde olması şarttır. - Serbest meslek kazancı bu kapsama girer mi?
Hayır. Sadece ücret niteliğinde ödemeler istisnadan yararlanabilir. - Bu ödemeler beyan edilmeli mi?
Eğer istisna şartları sağlanıyorsa beyan dışı kalır. - Türkiye’deki vergi kayıtlarında gider yazılırsa ne olur?
İstisna geçersiz olur, gelir vergisine tabi tutulur. - İstisnadan kimler yararlanabilir?
Yurtdışındaki dar mükellef bir kurumdan dövizle maaş alan kişiler yararlanabilir.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir Ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı : 62030549-120[23-2018/768]-E.607460 03.07.2018
Konu :Yurt dışından döviz olarak elde edilen ücret
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; Türkiye’de irtibat bürosu dahil kanuni ve iş merkezi bulunmayan İspanya mukimi bir firmadan iş teklifi aldığınızı, firma ile aranızda daimi temsilcilik imzalayacağınızı firmadan döviz cinsinden peşin olarak aylık ücret alacağınızı, görevinizin internet üzerinden her biri Türkiye dışında bulunan müşteriler ile irtibata geçerek onları ziyaret etmek, görüşmeler yapmak ve bilgilendirmek olduğu, firmanın bordrolu elemanı olmadığınızı Türkiye’de isteğe bağlı sigorta ödemelerinizi kendinizin üstleneceğini belirtilerek Gelir Vergisi Kanununda yer alan istisnadan yararlanılıp yararlanalamayacağınız hususunda Başkanlığımız görüşü talep edildiği anlaşılmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (14) numaralı bendine göre, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretlerin gelir vergisinden istisna edileceği hüküm altına alınmıştır.
147 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Kanuni ve İş Merkezi Türkiye’de Olmayan Dar Mükellefiyete Tabi İşverenlerce Hizmet Erbabına Döviz Olarak Ödenen Ücretler” başlıklı 1-c bölümünde;
“İstisna hükmünün uygulanmasında, aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir.
-İşveren sıfatıyla ücret ödemesinde bulunan kurumların, Türkiye’de herhangi bir kanuni merkezinin veya iş merkezinin bulunmaması gerekir. Türkiye’de kanuni ve iş merkezi olmayan kurumların ise tam mükellef oldukları devlette hangi statüyü taşıdıkları, tüzel kişiliklerinin bulunup bulunmadığı herhangi bir iktisadi işletmelerinin varlığı ya da yokluğu önem taşımayacaktır.
-Türkiye’de hizmet arzeden gerçek kişinin işveren sıfatıyla bağlı olduğu dar mükellef kurum, söz konusu kişiye döviz olarak ödediği ücretleri, doğrudan doğruya yurt dışında elde ettiği gelirinden ayırıp vermeli, hiç bir zaman için Türkiye’de elde ettiği kazanç ile ilgilendirmemelidir. Bu çerçevede hizmet erbabının Türkiye’de tam mükellef veya dar mükellef statüsünü taşıması hiçbir önem taşımayacaktır. Ödeme, yurt dışında elde edilen gelir üzerinden yapılacağı için, Türkiye’deki faaliyetler nedeniyle bu ücretler Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesi hükmüne göre gider olarak dikkate alınmayacaktır…” açıklamaları yer almıştır.
Buna göre, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi kurumların bünyesinde çalışan hizmet erbabına ödenen ücretlere istisna uygulanabilmesi için;
1-Türkiye’de hizmet arz eden gerçek kişinin bağlı olduğu işverenin dar mükellef kurum olması, bu kurumun da Türkiye’de hiçbir şekilde kazanç elde edecek şekilde faaliyette bulunmaması,
2-Dar mükellef kurumda çalışan kişinin hizmet erbabı ve yapılan ödemenin de ücret niteliğinde olması,
3-Dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapılacak ödemenin bu kurumun yurtdışı kazançlarından karşılanması,
4-Ücretin döviz olarak ödenmesi,
5-Ödenen ücretin dar mükellef kurumun Türkiye’deki hesaplarına gider olarak kaydedilmemesi,
şartlarının bir arada bulunması gerekmektedir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, dar mükellef kuruma bağlı olarak çalışmanız karşılığında anılan kurumun doğrudan doğruya yurt dışından elde ettiği kazanç üzerinden tarafınıza döviz olarak ödediği ücret, yukarıdaki şartların da sağlanması halinde Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 14 numaralı bendine göre gelir vergisinden müstesna olacaktır.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
