Kur farkı, dövizli işlemlerde teslim tarihi ile ödeme tarihi arasında oluşan farkı ifade eder. İşletmeler için bu fark hem gelir hem de gider yaratabilir. Ancak, kur farkının yalnızca finansal tabloları değil, aynı zamanda KDV yükümlülüklerini de etkilediği unutulmamalıdır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre, KDV matrahı işlemin bedelidir. Bu bedel, her türlü para ile ifade edilebilen menfaat, hizmet ve değerleri kapsar. Kanunun 24/c maddesi uyarınca kur farkları da bu kapsamda KDV matrahına dahil edilmektedir.
Kur Farkında KDV’nin Nasıl Hesaplandığı
KDV Uygulama Genel Tebliği’ne göre, dövizli satışlarda bedelin teslimden sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine oluşan kur farkı KDV matrahına dahil edilir. Bu fark için fatura düzenlenmeli ve teslim anındaki KDV oranı uygulanmalıdır.
Örnek:
Bir mal teslimi 1.000 USD olarak faturalandırılmış, KDV oranı %20 olarak belirlenmiştir. Teslim tarihinde kur 4 TL, ödeme tarihinde 4,40 TL’dir. Kur farkı 400 TL’dir ve bu tutar üzerinden 80 TL KDV hesaplanır. Satıcı bu fark için ayrıca fatura düzenler.
Alıcı Lehine Kur Farkı Durumu
Teslim anına göre kur düşmüşse ve alıcı lehine bir fark doğmuşsa, alıcı bu fark için satıcıya fatura düzenler. Bu durumda da teslim tarihindeki KDV oranı üzerinden hesaplama yapılır.
Yıl Sonu Kur Değerlemesi Farkları Kapsam Dışı
Vergi Usul Kanunu gereği dönem sonlarında yapılan değerleme işlemleri sonucu doğan kur farkları için KDV hesaplanmaz. Bu farklar yalnızca mali tabloları etkiler.
KDV Dahil veya Hariç Fiyatlarda Kur Farkı
Dövize endeksli ve KDV dahil fiyat belirtilmişse, kur farkına iç yüzde yöntemiyle KDV hesaplanır. KDV hariçse, kur farkı direkt KDV’ye tabi tutulur. Her iki durumda da lehte fark için mutlaka fatura düzenlenmesi gerekir.
Sonuç
Kur farkları yalnızca kambiyo zararı veya karı değildir. Aynı zamanda KDV açısından da değerlendirme yapılmasını gerektiren önemli kalemlerdir. Mali mevzuata uygunluk açısından, kur farkı doğuran her işlem sonrası KDV uygulaması dikkatle takip edilmeli, faturalar zamanında ve doğru şekilde düzenlenmelidir.
10 Soru – 10 Cevap
- Kur farkı KDV matrahına dahil midir?
Evet, satıcı lehine doğan kur farkı KDV matrahına dahil edilir. - Hangi durumda kur farkı için fatura düzenlenir?
Teslim ile ödeme tarihi arasında lehte fark doğarsa fatura düzenlenir. - Alıcı lehine kur farkı olduğunda ne yapılır?
Alıcı satıcıya fatura düzenler ve KDV uygular. - Teslim tarihinde hangi oran uygulanır?
Teslim tarihinde geçerli olan KDV oranı kullanılır. - Yıl sonu kur farkları KDV’ye tabi mi?
Hayır, değerleme kaynaklı farklara KDV uygulanmaz. - KDV dahil fiyatla satış yapıldığında nasıl hesaplanır?
Kur farkı iç yüzde yöntemiyle hesaplanır. - KDV hariç satışta nasıl işlem yapılır?
Kur farkı doğrudan KDV’ye tabi tutulur. - Kur farkı faturasız muhasebeleştirilebilir mi?
Hayır, KDV açısından fatura zorunludur. - Kur farkı tüm sektörler için geçerli mi?
Evet, dövizli işlem yapan tüm mükellefler için geçerlidir. - Geçici vergi dönemlerinde kur farkı KDV’yi etkiler mi?
Hayır, sadece gelir/gider tablosunu etkiler, KDV hesaplanmaz.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü
Sayı : 39044742-130[Özelge]-E.1168616 31.12.2019
Konu :Kur farkında KDV uygulaması
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, cnc makinaları alım satımı yapan Şirketiniz tarafından teslimin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan kur farkına ilişkin düzenlenecek faturada katma değer vergisi (KDV)’nin nasıl hesaplanacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
3065 sayılı KDV Kanununun;
20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu ve bedel deyiminin, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği,
24/c maddesinde, vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin matraha dahil olduğu
hüküm altına alınmıştır.
KDV Uygulama Genel Tebliğinin “III/A-5.3. Kur Farkları” başlıklı bölümünde,
“Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dahildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farkları dikkate alınır, hesaplanan KDV’ye ilişkin ortaya çıkan kur farkları matraha dahil edilmez.
Örnek: (A) Ltd. Şti., (B) A.Ş.’ye mal tesliminde bulunmuş, bu teslime ilişkin 1.000 Dolar üzerinden 180 Dolar KDV hesaplamıştır. Teslim tarihinde döviz kuru 4 TL iken 6 ay sonra yapılan ödeme sırasında döviz kuru 4,40 TL olmuştur.
Buna göre, teslime konu malın bedeli 1.000 Dolar üzerinden ortaya çıkan kur farkı 400 TL [(4,40-4)x1.000] olup, bu fark üzerinden 72 TL KDV hesaplanacaktır.
(A) Ltd. Şti. tarafından, (B) A.Ş.’ye düzenlenecek kur farkı faturasında; matrah 400 TL, hesaplanan KDV ise 72 TL olacaktır.
Buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanır.
Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.
Yılsonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları üzerinden KDV hesaplanmaz.”
açıklamalarına yer verilmiştir.
Ayrıca 60 No.lu KDV Sirkülerinin “4.5. Yurt İçi Teslimler ile İhraç Kayıtlı Teslimlerde Oluşan Kur Farkları” başlıklı bölümünde,
“…
Yurt içinde KDV uygulanmak suretiyle teslim edilen mallara ilişkin olarak,
– KDV dahil toplam bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı bedeline iç yüzde oranı uygulanarak,
– Dövize endeksli toplam bedele KDV’nin dahil edilmemesi durumunda vergiyi doğuran olay ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları üzerinden lehine kur farkı ortaya çıkan mükellef tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanması ve kur farkının ortaya çıktığı dönemde her iki mükellef tarafından genel esaslar çerçevesinde işlem yapılması gerekmektedir.” denilmektedir.
Buna göre, kur farkına ilişkin düzenlenecek faturalarda, KDV dahil toplam bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı bedeline iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle, dövize endeksli toplam bedele KDV’nin dahil edilmemesi durumunda ise vergiyi doğuran olay ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
