Sermaye şirketleri üzerindeki hisse devirleri, kişisel yatırımlar açısından önemli kazançlar doğurabilmektedir. Bu kazançların vergisel boyutu ise, işlemin detaylarına göre farklılaşır. Özellikle limited şirket hissesi satışı gibi işlemlerden doğan değer artışı kazançlarının hangi dönemde beyan edileceği konusu, hem mükellefler hem de meslek mensupları tarafından sıklıkla gündeme gelmektedir.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 19.12.2023 tarihli özelgesi, bu konuda önemli bir açıklama sunmaktadır.
Hisse Satışı ve Gelir Vergisi Kanunu
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesi uyarınca, ortaklık haklarının veya hisselerin elden çıkarılmasından doğan kazançlar, değer artışı kazancı olarak vergilendirilir. Bu kapsamda, limited şirket hisselerinin satışı da istisna kapsamını aşması halinde beyana tabidir.
Elden çıkarma kavramı; satış, devir, trampa, takas veya sermaye olarak konulma gibi işlemleri kapsar. Tahsilatın hangi tarihte yapıldığı bu noktada belirleyici değildir. Esas alınması gereken, hisselerin mülkiyetinin devredildiği tarihtir.
Örnek Uygulama: Devir Tarihi Esastır
Bir limited şirket hissesinin 2018’de satın alınıp 14 Ocak 2019 tarihinde devredildiği ve bedelin üç ayrı tarihte tahsil edildiği bir örnekte, kazanç beyanı hisse satışının yapıldığı tarih esas alınarak 2019 takvim yılı için yapılmalıdır. Tahsilatlar 2020’ye sarksa dahi, vergisel yükümlülük doğduğu tarih devir tarihidir.
Beyan sırasında, 2019 yılı için belirlenen 14.800 TL’lik istisna düşülerek kalan tutar gelir vergisi matrahına dahil edilir. (2025 Yılı istisna tutarı 120.000 TL)
Değer artış kazancı istisnası yıllar itibarıyla aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
| Değer Artışı Kazançlarına İlişkin İstisna Tutarı (G.V.K. Mükerrer 80) |
||
| Yılı | Uygulanan Tutar | Yasal Dayanağı |
| 2025 | 120.000 TL | 329 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2024 | 87.000 TL | 324 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2023 | 55.000 TL | 323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2022 | 25.000 TL | 317 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2021 | 19.000 TL | 313 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2020 | 18.000 TL | 310 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2019 | 14.800 TL | 305 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2018 | 12.000 TL | 302 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2017 | 11.000 TL | 296 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2016 | 11.000 TL | 290 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2015 | 10.600 TL | 287 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2014 | 9.700 TL | 285 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2013 | 9.400 TL | 284 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
| 2012 | 8.800 TL | 280 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği |
Maliyet Bedeli ve Endeksleme Uygulaması
GVK mükerrer 81. maddeye göre, maliyet bedeli ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi) artışına göre endekslenebilir. Ancak bu endeksleme yalnızca satış tarihi ile alış tarihi arasındaki ÜFE artışı %10 veya daha fazla ise yapılabilir.
Muhasebe ve Mali Müşavirler İçin Öneri
Bu tür işlemlerde;
- Satış bedelinin hangi tarihte tahsil edildiğine değil,
- Hisse devrinin fiilen ve hukuken gerçekleştiği tarihe odaklanılması,
- Maliyet bedelinin endekslenmesiyle net kazancın hesaplanması,
- İlgili yılın gelir vergisi beyannamesine doğru şekilde yansıtılması,
gerekmektedir.
10 Soru – 10 Cevap
1. Limited şirket hissesi satıldığında hangi tarih esas alınır?
Hissenin devir tarihi esas alınır.
2. Satış bedeli farklı tarihlerde tahsil edilirse beyan zamanı değişir mi?
Hayır, kazanç beyanı yine de devir tarihine göre yapılır.
3. Hisse satışından elde edilen gelir hangi kazanç türüne girer?
Değer artışı kazancı olarak sınıflandırılır.
4. Beyan edilmesi gereken kazanç hangi yılın gelirine dahil edilir?
Hissenin devredildiği takvim yılına.
5. Her hisse satışında beyan zorunlu mu?
Hayır, yıllık istisna tutarı aşılırsa beyan gerekir.
6. 2025 yılı için istisna tutarı ne kadardı?
120.000 TL
7. Satın alma bedeli endekslenebilir mi?
Evet, %10’dan fazla ÜFE artışı varsa endeksleme yapılabilir.
8. Bu tür kazançlar hangi beyanname ile bildirilir?
Yıllık gelir vergisi beyannamesi ile.
9. Tahsil edilen bedel 2 yıl sonra gelse bile vergi doğar mı?
Evet, vergi yükümlülüğü devir tarihinde doğar.
10. Bu işlemlerde dikkat edilmesi gereken temel unsur nedir?
Hisse devir tarihine göre vergilendirme yapılması.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 62030549-120[mük80-2020/478]-1474924 | 19.12.2023 | |
| Konu | : | Limited şirket hisselerinin elden çıkarılmasından doğan gelirin beyanında elden çıkarma tarihinin esas alınacağı | ||
| İlgi | : | 07/04/2020 tarih ve 1198646 sayılı özelge talep formu. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, 13/4/2018 tarihinde tamamını 15.000,00 TL’ye satın aldığınız ………….. Limited Şirketi hisselerini 14/1/2019 tarihinde 3.950.000,00 TL bedelle …………. Anonim Şirketine devrettiğiniz, söz konusu devir bedelinin 1.400.000,00 TL’sini devir esnasında, 1.400.000,00 TL’sini 1/4/2019 tarihinde, kalan 1.150.000,00 TL’lik kısmını ise 31/3/2020 tarihinde tahsil ettiğiniz belirtilerek, söz konusu hisselerin satışından doğan kazancınızın hangi dönemde beyan edileceği hususunda Başkanlığımızdan görüş talep edildiği anlaşılmış olup Başkanlığımız görüşüne aşağıda yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesinde;
“Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.
…
4.Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
…
Bu maddede geçen “elden çıkarma” deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.
…
Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına ait ticari plakaların elden çıkarılmasından doğan kazançların tamamı ile bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, 6.000 (323 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1/1/2023’den itibaren 55.000 TL.)Yeni Türk Lirası gelir vergisinden müstesnadır.”
hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanunun “Safi Değer Artışı” başlıklı mükerrer 81 inci maddesinde ise;
“Değer artışında safi kazanç, elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderlerin ve ödenen vergi ve harçların indirilmesi suretiyle bulunur. Hâsılatın ayın ve menfaat olarak sağlanan kısmının tutarı Vergi Usul Kanununun değerleme ile ilgili hükümlerine göre tayin ve tespit olunur.
…
Mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir. Şu kadar ki, bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şarttır.”
hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 5479 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesine 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere eklenen fıkrada, vergi kanunlarında yer alan “toptan eşya fiyatları genel endeksi” ibaresinin “üretici fiyatları genel endeksi” ve “TEFE” ibaresinin “ÜFE” olarak uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümler çerçevesinde, sahip olduğunuz limited şirket hisselerinin devri karşılığında elde edeceğiniz kazancın, Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendine göre değer artışı kazancı olarak vergilendirilmesi gerekmekte olup, söz konusu hisselerin devir tarihi itibarıyla gelir elde edilmiş sayılacağından, hisse satışından doğan kazancınızın beyanında, hisse bedellerini tahsil ettiğiniz tarihlerin değil, devir tarihi olan 14/1/2019 tarihinin esas alınması gerekmektedir.
Buna göre, limited şirket hisselerinin devrinden doğan söz konusu değer artışı kazancının ilgili yıla ilişkin istisna tutarını (2019 yılı için 14.800 TL.) aşan kısmının, 2019 takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmekte olup vergiye tabi değer artışı kazancınızın hesaplanmasında mükerrer 81 inci maddenin endekslemeye ilişkin hükümlerinin de dikkate alınacağı tabiidir.
…
Diğer İçerikler
Baroların Bedelsiz Sanal Ofis Tahsisi: Vergi Boyutları
E-Ticarette Tık (Kontör) ve Mal Satışlarında Fatura Düzeni ve KDV Uygulaması
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
