Bu yazı, şirket ortaklarının yurt dışında yaptığı pasaport, uçak bileti ve yemek harcamalarının vergi mevzuatı çerçevesinde kurumlar vergisi ve KDV açısından gider olarak kabul edilip edilemeyeceğini, belge düzeni ve gider indirimi şartlarını açıklamaktadır.
Yurtdışında Yapılan Harcamalar Vergi Açısından Gider Olarak Yazılabilir mi?
Yurt dışına ticari amaçla yapılan seyahatlerde karşılaşılan masrafların (pasaport, uçak bileti, yemek gibi) ne ölçüde gider olarak yazılabileceği konusu, hem Kurumlar Vergisi hem de Katma Değer Vergisi (KDV) açısından farklı değerlendirmelere tabidir. Burada en çok karıştırılan nokta ise şirket ortağı ile şirket çalışanı veya yöneticisi ayrımıdır.
A. Vergi Usul Kanunu Açısından Belgelendirme Zorunluluğu
Vergi Usul Kanunu’na göre bir giderin yasal defterlere kaydedilebilmesi için ispat edici belgeye dayandırılması zorunludur. Bu belgeler:
–Fatura
–Yurtdışı hizmet sağlayıcıdan alınmış geçerli belge
(örneğin: otel faturası, uçak bileti, yemek faturası)
Belge yabancı dilde ise, vergi incelemesinde gerekli görüldüğünde Türkçeye çevrilmiş onaylı hali ibraz edilmelidir. Belgelerdeki tutarlar, belgenin düzenlendiği günkü TCMB döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilerek kaydedilir.
B. Kurumlar Vergisi Yönünden Gider Kabul Şartları
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre aşağıdaki koşullarda yurtdışı seyahat giderleri vergi matrahından indirilebilir:
–Ticari kazanç elde etme veya sürdürme amacı taşımalıdır.
–İşin kapsamı ve büyüklüğüyle orantılı olmalıdır.
-Giderler, seyahat süresiyle sınırlı olmalıdır.
-Belgeler geçerli ve usulüne uygun olmalıdır.
Ancak burada kritik bir ayrım var:
–Şirket personeli ve yöneticilerinin bu harcamaları gider yazılabilirken,
–Şirket ortaklarının yaptığı harcamalar gider olarak kabul edilmez. (Aşağıdaki özelgede bu yönde görüş bildirilmiştir)
Neden?
Çünkü ortaklar, şirketten bağımsız bir tüzel kişi değil, şirketin sahibidir. Bu nedenle şahsi harcamaları ile şirket harcamaları ayrıştırılmalıdır.
C. KDV Açısından Durum
3065 sayılı KDV Kanunu’na göre yurtdışı giderlere ait Katma Değer Vergisi, ancak şu şartlarda indirilebilir:
-KDV, fatura veya benzeri belge üzerinde ayrıca gösterilmiş olmalı.
-Bu belge, yasal defterlere kaydedilmiş olmalı.
-Teslim veya hizmet, Türkiye’de vergilendirilebilir bir işlemle ilgili olmalı.
Ancak yurtdışında yapılan harcamalarda bu şartlar çoğu zaman sağlanmadığı için:
–Yurtdışındaki pasaport, uçak bileti, yemek vb. harcamalara ait KDV indirilemez.
Üstelik bu, ortak, yönetici veya personel fark etmeksizin geçerlidir.
Sonuç
Şirket adına yapılan harcamalar ancak ticari kazancın elde edilmesiyle doğrudan ilgili, orantılı, belgeli ve yetkilendirilmiş kişiler (personel/yönetici) tarafından yapılmışsa gider olarak kabul edilebilir. Şirket ortaklarının şahsi olarak yaptığı harcamalar, belgeli bile olsa kurum kazancından düşülemez. Ayrıca, yurt dışında yapılan harcamalar için ödenen KDV ise, çoğunlukla indirim konusu yapılamaz.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Şirket ortağının yaptığı yurtdışı harcamalar gider yazılabilir mi?
Hayır, ortakların yaptığı kişisel harcamalar gider olarak kabul edilmez.
2. Uçak bileti gideri KDV açısından indirilebilir mi?
Yurt dışında yapılan uçak bileti harcamalarına ait KDV indirilemez.
3. Hangi belgeler geçerli kabul edilir?
Fatura, otel rezervasyonu, uçuş bileti gibi hizmet alınan ülkenin mevzuatına uygun belgeler.
4. Belge yabancı dildeyse ne yapılmalı?
Gerekirse Türkçeye tercüme ettirilip onaylı şekilde ibraz edilmelidir.
5. Pasaport gideri kurumlar vergisi açısından kabul edilir mi?
Şirket ortakları için hayır; yöneticiler ve personel için, şartlara uygunsa evet.
6. Seyahat süresi dışında yapılan harcamalar ne olur?
İşle doğrudan ilgili olmadığı için kabul edilmez.
7. Şirket yöneticisinin harcaması gider yazılabilir mi?
Evet, işin ehemmiyetine uygunsa ve belgeliyse mümkündür.
8. Şirket çalışanının yemek gideri vergiden düşülebilir mi?
Evet, belgeli olması ve işle bağlantılı olması şartıyla.
9. Ortak ile yönetici arasındaki fark ne?
Ortak, şirketin sahibi; yönetici, şirket adına görev yapan kişidir. Bu nedenle vergi uygulamaları farklıdır.
10. Belgelenemeyen harcamalar için ne yapılır?
İlgili gider, vergi matrahından indirilemez ve yasal defterlere kaydedilemez.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü) |
||||
| Sayı | : | 84974990-130[2012-1-29-4]-791 | 25/07/2013 | |
| Konu | : | Şirket ortaklarının yurtdışında yaptıkları pasaport, | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; yurtdışında yapılması nedeniyle belgelendiremediğiniz şirket ortakları adına yapılan pasaport, uçak bileti, yemek harcamaları gibi giderlerinizin Kurumlar vergisi ve Katma Değer Vergisi yönünden indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hakkında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
A-Vergi Usul Kanunu Yönünden Değerlendirme:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun “İspat edici kağıtlar” başlıklı 227 nci maddesinde; “Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmüne yer verilmiş olup, söz konusu kayıtların ise aynı Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan belgelerden herhangi biri ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
Aynı Kanunun 229 uncu maddesinde; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” şeklinde tanımlanmış, Kanunun 231 inci maddesinin (5) numaralı bendinde ise; “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır…” hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan, yurt dışında faaliyette bulunan mükelleflere yaptırılan iş ve hizmetler karşılığında alınan belgelerle ilgili işlemlerin yer aldığı 253 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde açıklandığı üzere, yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlara yaptırılan iş veya hizmetler karşılığında ödemede bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlardan aldıkları muteber belgeleri, defter kayıtlarında gider olarak göstermeleri sırasında belgelerde yazılı bedelleri, belgenin düzenlendiği günde Merkez Bankasınca belirlenen döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek kayıtlarında göstereceklerdir. Ancak inceleme sırasında inceleme elamanınca lüzum görülmesi halinde, mükellefler bu belgelerini tercüme ettirmek zorundadırlar.
Buna göre; yurt dışından ithal edilecek mal için şirketin ortakları tarafından yurtdışı seyahatlere ilişkin olarak yapılan pasaport, uçak bileti, yemek harcamalarının, Vergi Usul Kanununun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan belgelerden herhangi biri ya da hizmetin alındığı ülke mevzuatına göre düzenlenmiş bulunan muteber bir belge ile tevsik edilmesi mümkün bulunmaktadır.
B- Gelir ve Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirme:
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, (4) numaralı bendinde de, işle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderlerinin (seyahat maksadının gerektirdiği süreye maksur olmak şartıyla) safi kazancın tespitinde indirim konusu yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, pasaport, uçak bileti, yemek harcamalarının safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebilmesi için gereken şartlar şunlardır.
1. Ticari kazancın elde edilmesi veya idamesi ile doğrudan ilgili olmalıdır.
2. Yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip olmalıdır.
3. Seyahat maksadının gerektirdiği süreyle sınırlı olmalıdır.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, şirketin ticari faaliyetleri ile ilgili olarak, işin önem ve genişliği ile orantılı ve seyahat amacının gerektirdiği süreyle sınırlı olması ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanması şartıyla, şirket personelinin ve yöneticilerinin yapmış olduğu yurt dışı seyahatlerine ilişkin pasaport, uçak bileti ve yemek harcamaları giderlerinin kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi mümkündür. Ancak, şirket ortakları tarafından yapılan söz konusu harcamaların kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
C-Katma Değer Vergisi Yönünden Değerlendirme:
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun;
– 29/1-a maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV yi indirebilecekleri,
– 34/1 maddesinde de, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği
hükme bağlanmıştır.
Buna göre; şirket personelinin, yöneticilerinin ve ortaklarının yurt dışında yapmış oldukları pasaport, uçak bileti ve yemek harcamaları giderlerine ait KDV’nin vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV den indirimi mümkün bulunmamaktadır
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
