Denizcilik sektöründe faaliyet gösteren firmalar açısından gemi ithalat süreçlerinde karşılaşılan en önemli belgelerden biri Bill of Sale (Mülkiyet Devir Belgesi) olmaktadır. Bu belge, ithal edilen geminin devrine ilişkin yasal geçerliliği sağlamakla birlikte, beraberinde bazı vergisel sorumlulukların doğup doğmadığı sorusunu da gündeme getirir. En çok merak edilen konulardan biri ise şudur: Bill of Sale belgesi damga vergisine tabi midir?

Bu yazıda, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen resmi özelgeye dayanarak, bu sorunun yanıtını netleştiriyoruz.

---

Bill of Sale Nedir?

Bill of Sale, özellikle deniz taşıtlarının mülkiyet devrinde kullanılan bir belgedir. Gemi satışının yapıldığını ve alıcının mülkiyet hakkını kazandığını kanıtlayan bu belge, genellikle uluslararası işlemlerde düzenlenir ve ithalat işlemlerinde Türk idarelerine sunulur.

Damga Vergisi Kanunu Açısından Değerlendirme

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na göre, belirli özellikleri taşıyan kağıtlar damga vergisine tabidir. Ancak bu vergilendirme, belgenin mahiyetine, içeriğine ve taraflarca imzalanıp imzalanmadığına bağlıdır.

Belirleyici Unsurlar:

• Eğer bir belge, belli bir parayı içeriyorsa,
• Taraflar arasında karşılıklı imzalanmış bir sözleşme niteliği taşıyorsa,
• Türkiye’de bir resmi daireye ibraz ediliyor, devrediliyor veya hükümlerinden faydalanılıyorsa,

bu belge damga vergisi kapsamına girer.

Tek Taraflı İmzalanan Bill of Sale Durumunda Vergi Uygulaması

İlgili özelgede belirtildiği üzere, yurt dışından ithal edilen ve Türk Uluslararası Gemi Siciline kaydı planlanan bir gemi için düzenlenen Bill of Sale belgesi yalnızca satıcı tarafından imzalanmışsa, bu belge Damga Vergisi Kanunu kapsamında bir sözleşme olarak kabul edilmez.

Dolayısıyla:

• Sadece satıcı imzası varsa → Damga vergisi aranmaz.
• Hem satıcı hem alıcı imzası varsa → Belge, sözleşme sayılır ve damga vergisine tabi olur.

Bu ayrım, verginin doğup doğmayacağını belirleyen en kritik noktalardan biridir.

Uygulamada Nelere Dikkat Edilmeli?

• Alıcı imzası varsa: Gemi ithalatı sürecinde düzenlenen Bill of Sale belgesine damga vergisi hesaplanması gerekir. Bu belge, Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “I-Akitlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümüne göre nispi damga vergisi kapsamındadır.
• Sadece satıcı imzası varsa: Belge tek taraflı beyan niteliğindedir ve damga vergisine tabi değildir.

---

Sonuç

Yurt dışından ithal edilen gemiler için düzenlenen Bill of Sale belgeleri, damga vergisi açısından ancak her iki tarafın da imzasını taşıyorsa vergiye tabi tutulur. Sadece satıcının imzaladığı belgelerde damga vergisi aranmaz. Bu ayrım, gemi ithalatı işlemlerinde vergi yükümlülüğünün doğru belirlenmesi açısından büyük önem taşır.

---

10 Soru 10 Cevap

1. Bill of Sale belgesi nedir?
Bir geminin satışını ve mülkiyet devrini belgeleyen resmi evraktır.

2. Hangi durumda Bill of Sale damga vergisine tabi olur?
Satıcı ve alıcının imzalarının her ikisi de belgede yer alıyorsa.

3. Sadece satıcının imzası varsa belge vergiye tabi midir?
Hayır, sadece satıcı imzası olan belge damga vergisine tabi değildir.

4. Damga vergisi hangi oranda alınır?
Belgenin mahiyetine göre nispi veya maktu olarak belirlenir, sözleşmelerde genellikle nispi oran uygulanır.

5. Bill of Sale damga vergisinden istisna olabilir mi?
Sadece tek taraflı imzalıysa vergi aranmaz, bu durum istisna sayılır.

6. Damga vergisi mükellefi kimdir?
Belgeleri imzalayanlar ya da Türkiye’de ibraz eden taraf.

7. Bill of Sale belgesinin damga vergisine konu edilip edilmeyeceği hangi mevzuata göre değerlendirilir?
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na göre.

8. Gemi ithalatında başka hangi belgeler vergiye tabi olabilir?
Alım-satım sözleşmeleri, yetkilendirme belgeleri gibi çift taraflı imzalı belgeler.

9. Belgeye KDV uygulanır mı?
Hayır, Damga Vergisi ve KDV ayrı mevzuatlara tabidir.

10. Bu yazıya konu edilen özelge herkes için bağlayıcı mıdır?
Resmi özelge niteliğinde olup yalnızca belirtilen duruma ve talepte bulunan işletmeye ilişkin bağlayıcılığı vardır.

---

ÖRNEK ÖZELGE

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Diğer Vergiler Grup Müdürlüğüne

Sayı	:	E-97895701-155[2021/132]-318534		22.03.2022
Konu	:	İthal edilen gemi nedeniyle düzenlenen Bill Of Sale (Mülkiyet Devri Belgesi) başlıklı kağıdın damga vergisine tabi olup olmadığı

İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden, yurt dışından ithal edilen ve Türk Uluslararası Gemi Siciline kaydedilecek gemi kapsamında düzenlenen (Bill Of Sale) (Mülkiyet Devri Belgesi) başlıklı kağıdın damga vergisine tabi olup olmadığı hakkında bilgi verilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, yabancı memleketlerle Türkiye’deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların, Türkiye’de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulacağı; 3 üncü maddesinde, damga vergisi mükellefinin kağıtları imzalayanlar olduğu, yabancı memleketlerle Türkiye`deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların vergisini, Türkiye`de bu kağıtları resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalananların ödeyeceği; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı; 10 uncu maddesinde, damga vergisinin nispi veya maktu olarak alınacağı, nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli paranın, maktu vergide kağıtların mahiyetlerinin esas olacağı, belli para teriminin, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade edeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “I-Akitlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün A/l fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin nispi damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

Özelge talep formunuz ekinde yer alan “Bill Of Sale” Mülkiyet Devir Belgesi başlıklı kağıdın incelenmesinden, deniz aracının devreden (Tankreederei GmbH &Co. KG) tarafından şirketinize (alıcı) devredildiğine ve satış bedeline ilişkin bilgileri içerdiği, kağıdın sadece devreden tarafından imzalandığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla, yurt dışından ithal edilen gemi nedeniyle düzenlenen (Bill Of Sale) “Mülkiyet Devir Belgesi” başlıklı kağıdın yalnızca satıcının imzasını ihtiva etmesi nedeniyle söz konusu kağıdın Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alan kağıtlar mahiyetinde değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından damga vergisi aranılmaması gerekmektedir.

Diğer taraftan, söz konusu kağıtta satıcının yanı sıra alıcının da imzasının bulunması durumunda sözleşme olarak kabul edilmesi ve Damga Vergisi Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I-A/l fıkrasına göre damga vergisine tabi tutulması gerektiği tabiidir.

…