2023 yılı itibarıyla enflasyon muhasebesi tekrar uygulanmaya başlanırken, birçok şirketin aklında “Enflasyon düzeltmesi kimleri kapsıyor?” sorusu var. Özellikle menkul kıymet yatırım ortaklıkları, kurumlar vergisinden istisna fonlarla karıştırıldığında bazı kafa karışıklıkları yaşanabiliyor.

Bu yazımızda, 13 Mayıs 2024 tarihli Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı görüşü doğrultusunda menkul kıymet yatırım ortaklıklarının enflasyon düzeltmesi yükümlülüğü net olarak açıklanmıştır.

---

Hangi Şirketler Enflasyon Düzeltmesi Yapmak Zorunda?

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi ve geçici 33. maddesi uyarınca, 2023 hesap dönemi ve izleyen dönemlerde düzeltme şartları oluştuğunda, mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Bu kapsamda, mali tabloları düzeltilmesi gereken mükellefler arasında belirli istisnalar vardır.

---

165 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde Ne Deniyor?

Söz konusu sirkülerin 14. maddesi, “Kazançları İstisna Kapsamında Olan Fonlarda Enflasyon Düzeltmesi” başlığı altında, kurumlar vergisinden istisna fonların 2023 ve sonraki dönemlerde enflasyon düzeltmesi yapmayacağını açıkça belirtmektedir.

Bu fonlar şunlardır:

• Menkul kıymet yatırım fonları
• Altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları
• Girişim sermayesi yatırım fonları
• Emeklilik yatırım fonları
• Konut finansmanı fonları
• Varlık finansmanı fonları
• Belirli koşulları sağlayan gayrimenkul yatırım fonları

---

Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Bu Kapsamda mı?

Hayır.

Vergi İdaresi’nin görüşüne göre, menkul kıymet yatırım ortaklıkları, bu istisna kapsamındaki fonlarla karıştırılmamalıdır. Çünkü 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi, yalnızca kazançları vergiden istisna olan yatırım fonlarını kapsamaktadır. Yatırım ortaklıkları bu madde kapsamına girmez.

Dolayısıyla, menkul kıymet yatırım ortaklıklarının enflasyon düzeltmesi yapması zorunludur.

---

Sonuç

Eğer bir şirket menkul kıymet yatırım ortaklığı statüsündeyse ve kazancının kurumlar vergisinden istisna olduğunu düşünerek enflasyon düzeltmesi dışında kalacağını varsayıyorsa, bu yanlış bir değerlendirmedir. Vergi mevzuatına göre:

• Yatırım fonları istisna kapsamında olup enflasyon düzeltmesi yapmaz.
• Yatırım ortaklıkları bu istisnadan yararlanamaz ve mali tablolarını düzeltmekle yükümlüdür.

Bu ayrım, 2023 ve izleyen yıllarda enflasyon muhasebesi uygulamaları açısından kritik öneme sahiptir.

---

ÖRNEK ÖZELGE

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü

Sayı	:	E-27575268-105[Mük.298/A-2024-333]-257525		13.05.2024
Konu	:	Enflasyon Düzeltmesi hk.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; menkul kıymet yatırım ortaklığı faaliyeti ile iştigal ettiğinizden bahisle, şirketinizin 165 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinin “14. Kazançları İstisna Kapsamında Olan Fonlarda Enflasyon Düzeltmesi” başlıklı bölümü kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrası ile geçici 33 üncü maddesi uyarınca, 2023 hesap dönemi sonunda ve düzeltme şartlarının gerçekleşmesine/varlığına bağlı olarak (geçici vergi dönemleri dâhil) izleyen hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tablolar ve yapılacak düzeltme işlemlerinin usul ve esasları 30/12/2023 tarihli ve ikinci mükerrer 32415 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 555 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlenmiştir.

Ayrıca, 165 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde de konu ile ilgili ilave açıklamalar/düzenlemeler yapılmış olup, mezkûr Sirkülerin “Kazançları İstisna Kapsamında Olan Fonlarda Enflasyon Düzeltmesi” başlıklı 14 üncü maddesinde; “213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (8) numaralı bendinin (b) alt bendinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan ve kazançları kurumlar vergisinden istisna edilen fonların, 2023 ve izleyen dönemlerdeki mali tablolarını 213 sayılı Kanunun enflasyon düzeltmesi hükümleri uyarınca düzeltmeye tabi tutmamaları uygun bulunmuştur.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Dolayısıyla, mezkûr Kanun uygulamasında, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi gereğince kazançları kurumlar vergisinden istisna olan; menkul kıymetler yatırım fonlarının yanı sıra, portföyü Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları, girişim sermayesi yatırım fonları, gayrimenkul yatırım fonları (esas faaliyet konusu itibarıyla gayrimenkul, gayrimenkul projeleri ve gayrimenkule dayalı haklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla kurulanlar dışında kalanlar hariç), emeklilik yatırım fonları, konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonları da 2023 hesap dönemi sonu ve geçici vergi dönemleri dahil izleyen dönem sonları itibariyle enflasyon düzeltmesi yapma yükümlülükleri bulunmamaktadır.

Buna göre, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan ve kazançları kurumlar vergisinden istisna edilen yatırım ortaklıklarının, dolayısıyla Şirketinizin 165 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinin “14. Kazançları İstisna Kapsamında Olan Fonlarda Enflasyon Düzeltmesi” başlıklı bölümünde sayılanlar kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, Şirketinizce enflasyon düzeltmesi yapılması gerekmektedir.

…

---

10 Soru – 10 Cevap: Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarında Enflasyon Düzeltmesi

1. Enflasyon düzeltmesi nedir?
Yüksek enflasyon dönemlerinde mali tabloların reel değerlerle uyumlu hale getirilmesi işlemidir. VUK’un mükerrer 298. maddesi ile düzenlenir.

2. 2023 yılında enflasyon düzeltmesi zorunlu muydu?
Evet. Geçici 33. madde uyarınca, 2023 yıl sonu mali tabloları, enflasyon koşulları sağlanmasa bile düzeltmeye tabi tutulmuştur.

3. Menkul kıymet yatırım ortaklığı enflasyon düzeltmesi yapmalı mı?
Evet. Bu şirket türü istisna kapsamında değildir ve enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadır.

4. Peki yatırım fonları bu kapsamda mı?
Hayır. Kurumlar vergisinden istisna edilen bazı yatırım fonları enflasyon düzeltmesi yapmaz.

5. Hangi fonlar enflasyon düzeltmesinden muaftır?
Menkul kıymet yatırım fonları, altın ve kıymetli maden fonları, girişim sermayesi fonları, emeklilik fonları, konut ve varlık finansmanı fonları.

6. Bu ayrım hangi kanuna dayanıyor?
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesi ve 165 sıra no’lu VUK Sirküleri esas alınır.

7. Menkul kıymet yatırım ortaklığı neden istisna kapsamına girmez?
Çünkü ortaklıklar, fonlardan farklı bir tüzel yapıya sahiptir ve kurumlar vergisi istisnası bu yapılar için geçerli değildir.

8. 165 Sıra No’lu Sirküler neyi düzenliyor?
Kazançları istisna olan fonların enflasyon düzeltmesi yükümlülüğünden muaf tutulacağını açıklar.

9. Bu farkın pratik önemi nedir?
Yanlış sınıflandırma, düzeltme yapılmaması ve vergi riskiyle karşılaşılması anlamına gelir.

10. Ne yapılmalı?
Menkul kıymet yatırım ortaklıkları, 2023 ve sonrasındaki dönemler için mali tablolarında enflasyon düzeltmesi uygulamalıdır.