Binek Otomobillerde Gider Kısıtlaması ve KDV Uygulaması: 7194 Sayılı Kanun Kapsamında Muhasebe Uygulamaları

İşletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmek için kullandığı taşıtlar, özellikle binek otomobiller, muhasebe ve vergi uygulamaları açısından özel düzenlemelere tabi tutulmuştur. Bu kapsamda, 7194 sayılı Kanun ile getirilen binek otomobillerde gider kısıtlaması, hem Kurumlar Vergisi Kanunu hem de Katma Değer Vergisi Kanunu açısından önemli sonuçlar doğurmaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen özelgeler, bu uygulamaların yorumlanmasında önemli bir rehber niteliği taşımaktadır. Bu yazıda, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 01.03.2023 tarihli özelgesi temel alınarak, binek otomobillerin vergisel giderleştirilmesine yönelik güncel sınırlamalar açıklanmaktadır.

---

Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Yönünden Gider Kısıtlamaları

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre safi kurum kazancının tespitinde, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümleri esas alınmaktadır. Bu kapsamda, 7194 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemeler doğrultusunda, binek otomobillerle ilgili bazı gider kalemleri sınırlı olarak indirilebilmektedir:

• Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin aylık kira bedelinin belirli bir kısmı (2025 yılı için 37.000 TL’ye kadar) gider olarak dikkate alınabilir.
• Satın alınan binek otomobillerde, 2025 yılı için ÖTV ve KDV toplamının en fazla 990.000 TL’ye kadarlık kısmı gider olarak kabul edilmektedir.
• Amortisman ayrılacaksa, ilk iktisapta ÖTV ve KDV hariç 1.100.000 TL’ye kadar olan kısmı veya vergiler dahil iktisaplarda 2.10.000 TL’ye kadar olan kısmı için ayrılan amortismanlar vergi matrahında gider olarak dikkate alınabilir.
• Bunun dışındaki akaryakıt, bakım, tamir gibi giderler, yalnızca %70 oranında indirim konusu yapılabilir.

Bu oranlar, 323 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yıllık olarak güncellenmektedir.

KDV Kanunu Yönünden Uygulama

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu çerçevesinde, ticari faaliyet kapsamında ödenen KDV’nin indirimi mümkündür. Ancak:

• Kazancın tespitinde indirilemeyen giderlere isabet eden KDV tutarlarının indirimi de mümkün değildir.
• Bu nedenle, binek otomobillere ilişkin giderlerin sadece vergi mevzuatınca gider olarak kabul edilen kısmına ait KDV indirilebilir.

Bu kapsamda, %70’lik gider kabul oranına paralel şekilde, yalnızca bu orana isabet eden KDV tutarı da indirilebilir. Geri kalan kısım indirime konu edilemez.

Şirket Uygulamaları Açısından Değerlendirme

Yukarıda yer verilen özelgede belirtildiği üzere, şirket personeline tahsis edilen 16 adet binek otomobilin; sipariş alma, tahsilat, tanıtım ve müşteri ilişkileri gibi ticari faaliyetlerde aktif olarak kullanıldığı belirtilmiştir. Ancak şirketin esas faaliyet konusu binek otomobillerin kiralanması olmadığı için, bu taşıtlara ilişkin giderler gider kısıtlamasına tabi tutulacaktır.

Ayrıca, araçların şirket dışında özel işler için kullanılmaması adına personele yazılı talimat verilmiş olmasının, vergisel değerlendirmeyi değiştirmediği; önemli olanın şirketin esas faaliyet alanı olduğu değerlendirmesinde bulunulmuştur.

Sonuç

Binek otomobillerin şirket faaliyetlerinde yoğun kullanımı, özellikle bölgesel satış ve lojistik ekipleri olan firmalarda yaygındır. Ancak bu kullanım, vergi mevzuatına uygun şekilde sınırlı ölçüde giderleştirilebilir. Muhasebe uygulamalarında bu sınırların dikkate alınması, olası vergi risklerini ortadan kaldırmak açısından önem taşır.

---

---

10 Soru – 10 Cevap:

1. 7194 sayılı Kanun neyi düzenlemektedir?
   Binek otomobillerin gider olarak yazılabileceği tutarları ve oranları sınırlamaktadır.
2. Şirket aracı olarak kullanılan binek otomobillerin giderleri tamamen indirilebilir mi?
   Hayır, giderlerin yalnızca belirli bir kısmı indirilebilir.
3. KDV indiriminde hangi oran uygulanmaktadır?
   Gider olarak kabul edilen tutarlara isabet eden KDV oranı kadar indirim yapılabilir.
4. Kiralık binek otomobillerde gider sınırı nedir?
   Aylık kira bedelinin 2025 yılı için 37.000 TL’ye kadar olan kısmı indirilebilir.
5. Satın alınan binek otomobiller için gider sınırı nedir?
   ÖTV ve KDV’nin maliyete eklendiği durumda 2.100.000 TL’ye kadar olan kısmı amortismana tabi tutulabilir.
6. Araç akaryakıt giderlerinin tamamı yazılabilir mi?
   Hayır, sadece %70’lik kısmı vergi matrahında gider olarak dikkate alınabilir.
7. Araç özel işler için kullanılmıyorsa vergi avantajı sağlanır mı?
   Hayır, vergisel sınırlamalar faaliyet alanına bağlıdır, kullanım şekline değil.
8. Personelin imzaladığı araç kullanım talimatı vergi açısından geçerli midir?
   Hayır, gider indirimi açısından belirleyici değildir.
9. Amortisman tutarı neye göre belirlenir?
   Taşıtın ilk iktisap tarihindeki yasal sınırlar esas alınır.
10. Kısıtlamaya tabi olmayan taşıtlar hangileridir?
    Faaliyet konusu tamamen taşıt kiralama olan işletmelerin bu amaçla kullandığı araçlar.

---

ÖRNEK ÖZELGE

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları KDV ve ÖTV Grup Müdürlüğü

Sayı	:	E-84974990-130[KDV.1/İ-29-2020/22]-104332		01.03.2023
Konu	:	7194 sayılı Kanun Kapsamında Binek Otomobillerde Gider Kısıtlaması uygulaması

İlgi

:

… evrak kayıt tarihli özelge talep formunuz.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; Şirketinizin Türkiye çapında üretim yapan firmalara otomotiv yedek parçalarının satışı ve dağıtımını yaptığı, bu faaliyetleri için bölge plasiyer/satış görevlileri tarafından kullanılmak üzere 16 adet binek aracın bu personellerce kullandığı, bu personelin sipariş alma, tahsilat yapma, malzeme tedariki konularında reklam, tanıtım ve problemlerinin çözümü konularında faaliyette bulunduğu, binek otomobiller ile Ankara Merkez-Ankara Ostim-İstanbul şube ve seyyar olarak Gaziantep-İstanbul İlinde kendilerine belirlenen bölgelere giderek faaliyetlerini icra ettikleri, ayrıca merkezde bulundukları süre içinde de evlerinden merkeze ve şubeye ulaşımları sırasında diğer çalışan personelin de servis ulaşımının sağlandığı ayrıca, bölge plasiyer/satış görevlilerine araç kullanma talimatı imzalatılarak İş Sağlığı ve İş Güvenliği, Karayolları ve Trafik kurallarına uymaları ile güzergahları dışında ve özel işlerinde kullanmamaları hususunda beyanlarının alındığı belirtilerek, 7194 sayılı Kanun ile “Binek Otomobillerine Getirilen Gider Kısıtlaması” kapsamında, tamamı binek oto olan ve yukarıda belirtilen faaliyetlerde kullanılan Şirketiniz aktifine kayıtlı binek otomobillerinin Kanunda belirtilen amortisman, tamir bakım akaryakıt giderleri, katma değer vergisi yönünden gider kısıtlamasına tabi olup olmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

A-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Safi Kurum Kazancı” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında, kurumlar vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, ikinci fıkrasında da safi kurum kazancının tespitinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40 ıncı maddesinde;

“Safi kazancın tespit edilmesi için, aşağıdaki giderlerin indirilmesi kabul edilir:

1. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler; (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk lirasına (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2023 yılında uygulanmak üzere 17.000 TL) kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 Türk lirasına (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2023 yılında uygulanmak üzere 440.000 TL) kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.)

…

5. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri (Şu kadar ki faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilir.)

…

7. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar. (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirasını, (323 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2023 yılında uygulanmak üzere  500.000 TL) söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk lirasını (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2023 yılında uygulanmak üzere 950.000) aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)”

hükümleri yer almaktadır.

Öte yandan, 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Binek Otomobillerin Giderleri ve Amortismanlarının Vergi Matrahından İndirilmesi” başlıklı beşinci bölümünde konuyla ilgili açıklamalara ve örneklere yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, esas faaliyet konusu kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olmayan Şirketinize ait binek otomobillere ilişkin giderlerin gider kısıtlamasına tabi tutulması gerekmektedir.

B-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun,

-1/1 inci maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,

-29/1-a maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle ödenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’den indirebilecekleri,

-30/d maddesinde, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı

hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, Şirketinize ait binek otomobillere ilişkin giderlerin Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları uyarınca kazancın tespitinde gider olarak kabul edilen kısmına isabet eden KDV tutarlarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

…