Gelir İdaresi Başkanlığı, “Gelecek Aylara/Yıllara Ait Gelirler” hesaplarının enflasyon düzeltmesinde nasıl ele alınacağına dair önemli bir açıklamada bulundu. 02.05.2025 tarihli ve E-11395140-105[VUK-3-4192]-554230 sayılı özelgede, muhasebe uygulamasında sıkça tereddüde neden olan 380 ve 480 hesapları net bir şekilde değerlendirildi.
Konu Özeti:
- “380-Gelecek Aylara Ait Gelirler”
- “480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler”
Bu hesaplar, parasal olmayan kıymet olarak kabul edilmekte ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaktadır.
Enflasyon Düzeltmesi Ne Şekilde Uygulanacak?
- Düzeltmeye Tabi Hesaplar:
380 ve 480 hesapları, EK-2 listesinde yer almakta olup parasal olmayan kıymetler arasında sayılmıştır. - 380 ve 480 Arasında Aktarımlar:
480’den 380’e geçişlerde, enflasyon farkı dahil edilerek alt hesaplarda izleme yapılmalıdır.
Gelir kaydına alınırken de enflasyon farkı dahil tutar esas alınmalıdır.
Beyannameye Yansıması Nasıl Olacak?
- 2023 hesap dönemine ait enflasyon düzeltmesi farkları, gelir yazılmayacak.
- Bu tutarlar, 2024 hesap dönemi beyannamesinde “Diğer İndirimler” satırında gösterilecektir.
Neden?
Çünkü 31.12.2023 tarihli mali tablolar zorunlu olarak düzeltildiği için, ortaya çıkan farklar geçmiş yıl kârı/zararı sayılıyor. Vergilendirilmesi söz konusu değil.
Uygulamada Ne Yapmalı?
- 380 ve 480 hesaplarınız varsa, düzeltme zorunlu.
- Farklar parasal olmayan kıymetlere göre muhasebeleştirilmeli.
- 2024 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde “Diğer İndirim” satırını mutlaka kullanmalısınız.
Sıkça Sorulan 7 Soru – 7 Cevap
1. 380 ve 480 hesapları düzeltmeye tabi mi?
Evet, parasal olmayan kıymet olarak enflasyon düzeltmesine tabi.
2. 2023’e ait düzeltme farkı 2024 Yılında gelir mi yazılacak?
Hayır, beyannamede “Diğer İndirim” olarak gösterilmeli.
3. 480’den 380’e aktarımda fark dikkate alınacak mı?
Evet, fark dahil edilerek alt hesapta gösterilmeli.
4. Hangi GİB düzenlemesi esas alınmalı?
555 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği.
5. 380’den gelir hesabına aktarımda fark dahil mi olacak?
Evet, düzeltilmiş tutar gelir kaydedilecek.
6. Düzeltme farkı nasıl izlenmeli?
Alt hesaplarda ayrı gösterilmeli.
7. Yanlışlıkla gelir yazıldıysa ne yapılmalı?
Düzeltme beyanı ile “Diğer İndirim”e aktarılmalı.
GİB ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Defterdarlığı Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-11395140-105[VUK-3-4192]-554230 | 02.05.2025 | |
| Konu | : | Gelecek aylar/yıllara ait gelirler hesabına ait düzeltme farklarının beyanı | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, 31/12/2023 tarihli bilançonuzun enflasyon düzeltmesine tabi tutmanız sonucu “380-Gelecek Aylara Ait Gelirler” ve “480-Gelecek Yıllara Ait gelirler” hesaplarında oluşan düzeltme farklarını 2024 hesap dönemi kurum kazancınızın tespitinde gelir olarak dikkate alıp alamayacağınız ile söz konusu farkları 2024 hesap dönemi beyannamenizin “Diğer İndirim” satırında gösterip göstermeyeceğiniz hususunda Defterdarlığımız görüşünü talep ettiğiniz anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– Mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasında, “A)Malî tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetler aşağıdaki hükümlere göre enflasyon düzeltmesine tâbi tutulur.
…
2.Bu maddenin uygulanmasında;
a) Parasal olmayan kıymetler; parasal kıymetler dışındaki kıymetleri,
b) Parasal kıymetler; Türk Lirasının değerindeki değişmeler karşısında nominal değerleri aynı kaldığı halde satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetleri (Yabancı paralar da parasal kıymet olarak dikkate alınır.),
…
7.Enflasyon düzeltmesi uygulanmayan bir hesap döneminden sonra enflasyon düzeltme şartlarının yeniden oluşması halinde; enflasyon düzeltmesi yapılan en son dönemden başlamak üzere enflasyon düzeltmesi yapılır. Bu şekilde belirlenen geçmiş yıl kârı vergiye tâbi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez. …”,
– Geçici 33 üncü maddesinde, “…
31/12/2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez.
…
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
hükümleri yer almaktadır.
Ayrıca, 2023 hesap dönemi sonuna ve düzeltme şartlarının gerçekleşmesine/varlığına bağlı olarak (geçici vergi dönemleri dâhil) izleyen hesap dönemlerine ilişkin olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tablolar ile yapılacak düzeltme işlemlerinin usul ve esasları 555, 560, 563 ve 582 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile belirlenmiş, 165,170, 175,176 ve 181 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerlerinde de enflasyon düzeltmesi uygulaması ile ilgili ilave düzenlemeler/açıklamalar yapılmıştır.
Bu bağlamda, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilmekte ve bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmamakta, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmemektedir.
Diğer taraftan, 555 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 9 uncu maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre, nevi itibarıyla iktisadi işletmelere dâhil bulunan kıymetlerden parasal ve parasal olmayan kıymetler bu Tebliğ eki listelerde (EK 1 ve EK 2), Tek Düzen Hesap Planında izlendikleri hesap kodları ile gösterilmek suretiyle, yer almakta olup, söz konusu listelerden parasal olmayan kıymetleri ihtiva eden (EK 2) listede “380 Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait kısımları” ve ”480 Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan uzun süreye ait kısımları” da bulunmaktadır.
Bunun yanı sıra, tekdüzen muhasebe sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde yapılmış olup, söz konusu Tebliğin Muhasebe Usul ve Esasları /V-Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları başlığı altında yer alan C-Hesap Planı Açıklamaları bölümünde;
“380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait kısımlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi : Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Ait olduğu dönemde ilgili gelir hesaplarına devredilir.
480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan uzun süreye ait kısımlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi :Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Kısa vadeli nitelik kazanan gelirler bu hesabın borcu mukabili “380. Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı”na aktarılır.
açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre, gelecek bir hesap dönemine ait olarak peşin tahsil olunan gelirlerin izlendiği “380-Gelecek Aylara Ait Gelirler” ve “480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler” hesaplarının, esas itibariyle, enflasyon düzeltmesi uygulamasında “parasal olmayan kıymet” olarak kabul edilmesi ve düzeltmeye tabi tutulması gerekmektedir.
Ayrıca, enflasyon düzeltme farkı ihtiva eden 480 No.lu hesabın, 380 No.lu Hesaba aktarımının, enflasyon düzeltme farkı da dikkate alınarak (alt hesapta izlenecek şekilde) yapılmasının yanı sıra, enflasyon düzeltme farkı ihtiva eden 380 No.lu hesaptan ilgili gelir hesabına aktarımların da enflasyon düzeltmesi farkı dahil tutar üzerinden yapılması icap etmektedir.
Öte yandan, parasal olmayan kıymet mahiyetindeki söz konusu hesapların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farklardan 2023 hesap döneminden kaynaklanan kısmının, gelir olarak dikkate alınmaması, beyannamede “Diğer İndirimler” kısmında gösterilmesi gerekmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. karenaudit veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
